Շոտլանդիայի անկախության հանրաքվե 2014
Շոտլանդիայի անկախության հանրաքվեն տեղի է ունեցել 2014 թվականի սեպտեմբերի 18-ին[1]։ Շոտլանդիայի քաղաքացիներ հանդիսացող անձինք պետք է որոշեին արդյոք ցանկանում են մնալ Մեծ Բրիտանիայի կազմում, թե անկախ պետություն դառնալ։
Հանրաքվեի արդյունքների համաձայն՝ 55.3%-ը կամ 2.001. 926 մարդ դեմ է քվեարկել անկախությանը, իսկ 44.7%-ը կամ 1,617,989 կողմ է քվեարկել[2]։ Քվեարկության իրավունք ունեին 16 տարին լրացած 4.3 միլիոն մարդ[3]։
Անկախության կողմնակիցների կարգախոսն էր «Այո» (Yes), Մեծ Բրիտանիայի կազմում մնալ ցանկացողներինը՝ «Միասին ավելի լավ է» (Better Together)։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շոտլանդիայի թագավորությունը և Անգլիայի թագավորությունը որպես անկախ պետություններ ձևավորվել են միջին դարերում։ 14-րդ դարում մի շարք պատերազմներից հետ երկու միապետությունները 1603 թվականին միություն կազմեցին, իսկ Շոտլանդիայի արքա Ջեյմս 6-րդը դարձավ նաև Անգլիայի թագավոր։
1653 թվականին Օլիվեր Կրոմվելի իշխանության տարիներին երկու պետությունները կրկին միավորվեցին, սակայն 1660 թվականին բաժանվեցին։ 1707 թվականին Շոտլանդիան ու Անգլիան միավորվեցին՝ ձևավորելով Մեծ Բրիտանիայի թագավորությունը[4]։ 1707 թվականից սկսած մինչ օրս Շոտլանդիան Մեծ Բրիտանիայի կազմում է։
Հանրաքվեի կազմակերպում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շոտլանդիայի անկախության հարցը 2007 թվականին բարձրացրել է Շոտլանդիայի ազգային կուսակցության առաջնորդ Ալեքս Սելմոնդը։ Այդ տարի կուսակցությունն ամենաշատ ձայները ստացավ, իսկ Սելմոնդը զբաղեցրեց Շոտլանդիայի առաջին նախարարի պաշտոնը։
2011 թվականի ընտրություններում Սելմոնդի կուսակցությունը կարողացավ ստանալ Շոտլանդիայի խորհրդարանի մանդատների մեծամասնությունը՝ 129-ից 69-ը և խոստացավ հանրաքվե անցկացնել իր վերընտրության դեպքում[5]։
Շոտլանդիայի անկախության հարցով հանրաքվե անցկացնելու մասին Սելմոնդը հայտարարեց նույն թվականի մայիսին, իսկ 2012 թվականի հունվարին կառավարությունը հայտարարեց հանրաքվեի մոտավոր ժամկետը՝ 2014 թվականի աշուն։
2012 թվականի հունիսի 1-ին ստեղծվեց «Ավելի լավ է միասին» քաղաքական միավորումը, որը ներկայացնում էր Շոտլանդիայի անկախացման դեմ հանդես եկող քաղաքական կուսակցություններին, կազմակերպություններին ու անձանց։
2012 թվականի հոկտեմբերի 15-ին Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Դևիդ Քեմերոնը և Շոտլանդիայի կառավարության առաջին նախարար Ալեքս Սելմոնդը համաձայնագիր ստորագրեցին հանրաքվեի անցկացման ժամկետի վերաբերյալ[6]։
Հանրաքվեն անցնելու դեպքում Շոտլանդիան անկախություն պետք է հռչակեր 2016 թվականի մարտի 24-ին։
2013 թվականի նոյեմբերի 26-ին Սելմոնդը ներկայացրեց «Սպիտակ գիրքը»՝ 670 էջանոց փաստաթուղթ, որում նկարագրված է նոր պետության կառուցվածքը[7]։ Ըստ փաստաթղթի՝ անկախանալու դեպքում Շոտլանդիայի արժույթն էր մնալու ֆունտ ստերլինգը, իսկ պետության ղեկավարը՝ Մեծ Բրիտանիայի թագուհին։
Քարոզարշավ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շոտլանդիայի անկախության կողմնակիցները 2012 թվականի մայիսի 25-ին սկսեցին Այո Շոտլանդիա քարոզարշավը[8]։ Քարոզարշավին աջակցում էին Շոտլանդիայի ազգային կուսակցությունը, Շոտլանդիայի կանաչների կուսակցությունը և Շոտլանդիայի սոցիալիստական կուսակցությունը[9]։ Քարոզարշավի մեկնարկին Սելմոնդը հույս հայտնեց, որ 1 միլիոն մարդ կստորագրի անկախությանն աջակցելու մասին հռչակագիրը։ 2014 թվականի օգոստոսի 22-ին Այո Շոտլանդիան հայտարարեց 1 միլիոն ստորագրությունը հավաքելու մասին։
Մեծ Բրիտանիայի կազմում մնալու օգտին քարոզարշավը ստացավ Ավելի լավ է միասին անվանումը և մեկնարկեց 2012 թվականի հունիսի 25-ին[10]։ Այն առաջնորդում էր Մեծ Բրիտանիայի Գանձապետարանի նախկին կանցլեր Ալիստեր Դարլինգը, ում աջակցություն են հայտնել Պահպանողական, Լեյբորիստական և Լիբերալ Դեմոկրատական կուսակցությունները[10][11]։
Հանրաքվեի արդյունքները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընտրություն | ձայներ | % |
---|---|---|
Ոչ | 2,001,926 | 55.30 |
Այո | 1,617,989 | 44.70 |
Վավեր քվեներ | 3,619,915 | 99.91 |
Անվավեր քվեներ | 3,429 | 0.09 |
Քվեների ընդհանուր թիվը | 3,623,344 | 100.00 |
Գրանցված ընտրողներ և մասնակցություն | 4,283,392 | 84.59 |
Քվեարկության իրավունք ունեցողներ և մասնակցություն | 4,436,428 | 81.67 |
Աղբյուր՝ BBC News, General Register Office for Scotland(չաշխատող հղում) |
Շրջան[12] | Կողմ ձայներ | Դեմ ձայներ | Կողմ (%) | Դեմ (%) | Վավեր քվեներ | Մասնակցություն (%) |
---|---|---|---|---|---|---|
Աբերդին | 59,390 | 84,094 | 41.4 % | 58.6 % | 143,484 | 81.7 % |
Աբերդինշիր | 71,337 | 108,606 | 39.6 % | 60.4 % | 179,943 | 87.2 % |
Անգուս | 35,044 | 45,192 | 43.7 % | 56.3 % | 80,236 | 85.7 % |
Արգայլ և Բյուտ | 26,324 | 37,143 | 41.5 % | 58.5 % | 63,467 | 88.2 % |
Կլակմաննաշիր | 16,350 | 19,036 | 46.2 % | 53.8 % | 35,386 | 88.6 % |
Դամֆրիս և Գալոուեյ | 36,614 | 70,039 | 34.3 % | 65.7 % | 106,653 | 87.5 % |
Դանդի | 53,620 | 39,880 | 57.3 % | 42.7 % | 93,500 | 78.8 % |
Արևելյան Էյրշիր | 39,762 | 44,442 | 47.2 % | 52.8 % | 84,204 | 84.5 % |
Արևելյան Դուրբատոնշիր | 30,624 | 48,314 | 38.8 % | 61.2 % | 78,938 | 91.0 % |
Արևելյան Լոթիան | 27,467 | 44,283 | 38.3 % | 61.7 % | 71,750 | 87.6 % |
Արևելյան Ռենֆրուշիր | 24,287 | 41,690 | 36.8 % | 63.2 % | 65,977 | 90.4 % |
Էդինբուրգ | 123,927 | 194,638 | 38.9 % | 61.1 % | 318,565 | 84.4 % |
Իլիան Սիար | 9,195 | 10,544 | 46.6 % | 53.4 % | 19,739 | 86.2 % |
Ֆալկիրկ | 50,489 | 58,030 | 46.5 % | 53.5 % | 108,519 | 88.7 % |
Ֆայֆ | 114,148 | 139,788 | 45.0 % | 55.0 % | 253,936 | 84.1 % |
Գլազգո | 194,779 | 169,347 | 53.5 % | 46.5 % | 364,126 | 75.0 % |
Հայլենդ | 78,069 | 87,739 | 47.1 % | 52.9 % | 165,808 | 87.0 % |
Ինվերկլայդ | 27,243 | 27,329 | 49.9 % | 50.1 % | 54,572 | 87.4 % |
Միդլոթիան | 26,370 | 33,972 | 43.7 % | 56.3 % | 60,342 | 86.8 % |
Մորեյ | 27,232 | 36,935 | 42.4 % | 57.6 % | 64,167 | 85.4 % |
Հյուսիսային Էյրշիր | 47,072 | 49,016 | 48.9 % | 51.1 % | 96,088 | 84.4 % |
Հյուսիսային Լանարկշիր | 115,783 | 110,922 | 51.1 % | 48.9 % | 226,705 | 84.4 % |
Օրկնեյան կղզիներ | 4,883 | 10,004 | 32.8 % | 67.2 % | 14,887 | 83.7 % |
Պերտ և Կինրոս | 41,475 | 62,714 | 39.8 % | 60.2 % | 104,189 | 86.9 % |
Ռենֆրուշիր | 55,466 | 62,067 | 47.2 % | 52.8 % | 117,533 | 87.3 % |
Շոտլանդիայի սահմաններ | 27,906 | 55,553 | 33.4 % | 66.6 % | 83,459 | 87.4 % |
Շետլանդյան կղզիներ | 5,669 | 9,951 | 36.3 % | 63.7 % | 15,620 | 84.4 % |
Հարավային Էյրշիր | 34,402 | 47,247 | 42.1 % | 57.9 % | 81,649 | 86.1 % |
Հարավային Լանարկշիր | 100,990 | 121,800 | 45.3 % | 54.7 % | 222,790 | 85.3 % |
Սթիռլինգ | 25,010 | 37,153 | 40.2 % | 59.8 % | 62,163 | 90.1 % |
Արևմտյան Դամբարտոնշիր | 33,720 | 28,776 | 54.0 % | 46.0 % | 62,396 | 87.9 % |
Արևմտյան Լոթիան | 53,342 | 65,682 | 44.8 % | 55.2 % | 119,024 | 86.2 % |
Ընդհանուր | 1,617,989 | 2,001,926 | 44,7 % | 55,3 % | 3,619,915 | 84,6 % |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Scotland to hold independence poll in 2014 – Salmond». BBC News. 2012 թ․ հունվարի 10.
- ↑ «Scottish referendum: Scotland votes no to independence». BBC News.
- ↑ «ВСЕ, ЧТО ВАМ НУЖНО ЗНАТЬ О РЕФЕРЕНДУМЕ ПО ВОПРОСУ НЕЗАВИСИМОСТИ ШОТЛАНДИИ». Euronews. 11 сентября 2014.
- ↑ «HISTORY OF GREAT BRITAIN (from 1707)». World History.
- ↑ «Scottish election: SNP wins election». BBC. 2011 թ․ մայիսի 6.
- ↑ В Эдинбурге подписано соглашение о проведении референдума о независимости Шотландии
- ↑ «Scottish independence: Referendum White Paper unveiled». BBC News. 2013 թ․ նոյեմբերի 26.
- ↑ «Scottish independence: One million Scots urged to sign 'yes' declaration». BBC. 2012 թ․ մայիսի 25.
- ↑ «Scottish independence: Greens join Yes Scotland campaign». BBC. 2012 թ․ հոկտեմբերի 6.
- ↑ 10,0 10,1 «Scottish independence: Alistair Darling warns of 'no way back'». BBC. 2012 թ․ հունիսի 25.
- ↑ «Federalism: the best future for Scotland». Scottish Liberal Democrats. 2012 թ․ հոկտեմբերի 17.
- ↑ «Scottish independance referendum - Results». BBC. 18 сентября 2014.