Մասնակից:GgGevorg/Ավազարկղ/ծովաձիու գալար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ծովաձիու գալար
Ծովաձիու գալարը տեղակայված է գլխուղեղի քունքային բլթի միջային հատվածում։ Մարդու ուղեղի՝ կողմնային դիրքից այս պատկերում ճակատային բիլթը ձախ կողմում է, ծոծրակային բիլթը՝ աջից է, իսկ քունքային և գագաթային բլթերը հեռացված են՝ ծովաձիու գալարը տեսանելի դարձնելու նպատակով։
Ծովաձիու գալարը (ներքևի հատվածում վարդագույն տեղամասը)
որպես լիմբիկ համակարգի մի մաս
Մասն է քունքային բլթի
Լատիներեն անվանումHippocampus

Ծովաձիու գալար կամ հիպոկամպուս (անվանվել է ծովաձի կոչվող ձկների տեսակին իր նմանության պատճառով, հին հունարեն՝ ἱππόκαμπος՝ «ծովաձի», ἵππος՝ հիպոս, «ձուկ» և κάμπος՝ կամպոս, «ձի», «ծովահրեշ»), մարդու և այլ ողնաշարավորների ուղեղի կարևոր կառույցներից է։ Մարդու և այլ կաթնասունների մոտ առկա է երկու հիպոկամպուս՝ գլխուղեղի յուրաքանչյուր կիսագնդում մեկական։ Ծովաձիու գալարը պատկանում է լիմբիկ համակարգին և կարևոր դեր է խաղում կարճաժամկետ հիշողությունից երկարաժամկետ հիշողություն և տարածական հիշողություն տեղեկատվության անցման համար․ վերջինս պատասխանատու է տարածական կողմնորոշման համար։ Ծովաձիու գալարը տեղակայված է գլխուղեղի կեղևի տակ[1][2][3] և պրիմատների մոտ գտնվում է քունքային բլթի միջային հատվածում։ Այն բաղկացած է երկու հիմնական, միմյանց հետ կապված հատվածներից․ բուն ծովաձիու գալար (նաև կոչվում է ամոնյան եղջյուր)[4] և ատամնավոր գալար։

Ալցհեյմերի հիվանդության ժամանակ (և թուլամտության այլ ձևերի դեպքում) ծովաձիու գալարը գլխուղեղի՝ առաջինը ախտահարվող կառույցներից է․ կարճաժամկետ հիշողության կորուստը և կողմնորոշման խանգարումները այս հիվանդության վաղ նշաններից են։ Damage to the hippocampus can also result from oxygen starvation (hypoxia), encephalitis, or medial temporal lobe epilepsy. People with extensive, bilateral hippocampal damage may experience anterograde amnesia (the inability to form and retain new memories).

In rodents as model organisms, the hippocampus has been studied extensively as part of a brain system responsible for spatial memory and navigation. Many neurons in the rat and mouse hippocampus respond as place cells: that is, they fire bursts of action potentials when the animal passes through a specific part of its environment. Hippocampal place cells interact extensively with head direction cells, whose activity acts as an inertial compass, and conjecturally with grid cells in the neighboring entorhinal cortex.

Since different neuronal cell types are neatly organized into layers in the hippocampus, it has frequently been used as a model system for studying neurophysiology. The form of neural plasticity known as long-term potentiation (LTP) was first discovered to occur in the hippocampus and has often been studied in this structure. LTP is widely believed to be one of the main neural mechanisms by which memories are stored in the brain.

  1. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Martin2003» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  2. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Amaral2007-1a» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  3. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Amaral2007-1b» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  4. Pearce, 2001