Հայկական ջրհոր

ջրհոր
Հայկական ջրհոր; Вірменська криниця
	Հայկական ջրհորը
Երկիր	Ուկրաինա

Հայկական ջրհոր (ուկր.՝ Вірменська криниця), ճարտարապետական հուշարձան Ուկրաինայի Կամենեց-Պոդոլսկ քաղաքում, որը կառուցվել է 1581^[1] (այլ աղբյուրներով՝ 1638^[2]) թվականին՝ քաղաքի հայ բնակիչների կողմից։ Գտնվում է Հին քաղաքի կենտրոնում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայերը Կամենեց-Պոդոլսկ քաղաքում ըստ տարբեր աղբյուրների, բնակություն են հաստատել XI-XIII դարերում^[3]^[2]^[4]։ Արդեն XVII դարում քաղաքում ապրում էր 1200 հայ ընտանիք^[2]։ Նրանք հիմնականում բնակություն էին հաստատել քաղաքի հարավ-արևելյան հատվածում։ Մինչ օրս քաղաքում գոյություն ունի «Հայկական» կոչվող թաղամասը^[5]։ Կազմելով Կամենեց-Պոդոլսկի բնակչության գերակշիռ մասը, հայերը մեծ դեր էին խաղում քաղաքի մշակութային, տնտեսական և ռազմական կյանքում։ 1581 (կամ 1638) թվականին, նրանք կառուցել են ջրհոր, որը բնակչության շրջանում հայտնի էր դարձել «Հայկական ջրհոր» անվանումով^[1]։ Շինարարությունը իրագործվել էր հայ հարուստ վաճառական Ներսեսի հովանավորչությամբ^[2]^[6]։ Սակայն ջրհորի ջուրը խմելու համար պիտանի չէր, քանի որ պարունակում էր մեծ քանակությամբ աղեր, ուստի գործածվում էր այլ կարիքների համար։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին ջրհորը խիստ վնասվել էր։ Վերանորոգվել է 1956 թվականին, իսկ 1960 թվականից ծառայել որպես պահեստ^[2]։ Այն պահպանվում է պետության կողմից՝ որպես հնության հուշարձան^[1]։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայկական ջրհորն իրենից ներկայացնում է ոչ բարձր, բարոկկո ոճի ութանկյուն աշտարակ, որում առկա է հոծ ապառաժի մեջ փորված, 5 մ լայնությամբ և 30 մետրից ավելի խորություն ունեցող ջրհոր^[1]։ Ջրհորի վրա կառուցված աշտարակի չափսերը կազմում են 12x12 մ։ Շինության բարձրությունը 14 մ է, իսկ պատերինը՝ 8 մ։ Աշտարակի արտաքին պատերից դուրս են ելնում քառանկյուն ու հարթ որմնասյուներ, որոնք գետնախարիսխի մոտ հենվում են հիմքին։ Շինության արևելյան կողմում գտնվում է մուտքի դուռը, իսկ հարավային, հյուսիսային և արևմտյան պատերին, մարդու հասակից քիչ ավելի բարձրության վրա, առկա են 1 մ տրամաչափ ունեցող շրջանաձև պատուհաններ^[2]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Вартан Григорян (1980). «Глава I. Подольская земля и возникшие там древшейшие армянские колонии. // Каменец-Подольский». История армянских колоний Украины и Польши (армяне в Подолии). АН Армянской ССР. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 С. Шкурко (1968). «Армянские архитектурные памятники в городе Каменец-Подольске» (PDF). Историко-филологический журнал № 2 . pp. 233-243. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
↑ Е.В. Мазурик (1982). «Армянский госпиталь XVII века в Каменце-Подольском» (PDF). Историко-филологический журнал № 2. стр. 225. ISSN 0135-0536. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 12-ին.
В Каменце-Подольском армяне впервые поселились в XI веке. В XII—XIV вв., в результате опустошительных набегов персов и турок на Армению, большие группы армян нашли кров в Каменце.
↑ И.С.Винокур, H.М.Хотюн / Камьянець-Подильськый дерзhавный исторыко-архитектурный заповиднык / Изд. "Каменяр,", 1981г; стр.84 - Всего страниц: 95

Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)

Армяне поселились в Каменце, как свидетельствуют летописные источники, во второй половине XI ст. Они заселили центр южной части Старого города. В XVI — XVII ст. армянская община играла значительную роль в развитии ремесел и торговли города. Армянский рынок находился на Губернаторской (ныне Советская) площади. В этом районе и поныне сохранились оборонные сооружения, торговые каменные постройки и складские помещения, жилые и культовые здания..
↑ Исторические связи и дружба украинского и армянского народов. — Ереван: Изд-во АН Армянской ССР, 1971. — Т. 3. — С. 292-293.
↑ Дж. О. Галустян (1975). «Из истории строительной деятельности в армянских поселениях Польши» (PDF). Историко-филологический журнал № 3. pp. 135-148. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.

[grigoryan-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Вартан Григорян (1980). «Глава I. Подольская земля и возникшие там древшейшие армянские колонии. // Каменец-Подольский». История армянских колоний Украины и Польши (армяне в Подолии). АН Армянской ССР. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.

[Arm-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 С. Шкурко (1968). «Армянские архитектурные памятники в городе Каменец-Подольске» (PDF). Историко-филологический журнал № 2 . pp. 233-243. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.

[3] Е.В. Мазурик (1982). «Армянский госпиталь XVII века в Каменце-Подольском» (PDF). Историко-филологический журнал № 2. стр. 225. ISSN 0135-0536. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 12-ին.
В Каменце-Подольском армяне впервые поселились в XI веке. В XII—XIV вв., в результате опустошительных набегов персов и турок на Армению, большие группы армян нашли кров в Каменце.

[4] И.С.Винокур, H.М.Хотюн / Камьянець-Подильськый дерзhавный исторыко-архитектурный заповиднык / Изд. "Каменяр,", 1981г; стр.84 - Всего страниц: 95

Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)

Армяне поселились в Каменце, как свидетельствуют летописные источники, во второй половине XI ст. Они заселили центр южной части Старого города. В XVI — XVII ст. армянская община играла значительную роль в развитии ремесел и торговли города. Армянский рынок находился на Губернаторской (ныне Советская) площади. В этом районе и поныне сохранились оборонные сооружения, торговые каменные постройки и складские помещения, жилые и культовые здания..

[Исторические_связи-5] Исторические связи и дружба украинского и армянского народов. — Ереван: Изд-во АН Армянской ССР, 1971. — Т. 3. — С. 292-293.

[6] Дж. О. Галустян (1975). «Из истории строительной деятельности в армянских поселениях Польши» (PDF). Историко-филологический журнал № 3. pp. 135-148. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]