Հազազ

Հազազ
Lycium ferocissimum
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Բաժին Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Կարգ Մորմածաղկավորներ Ընտանիք Մորմազգիներ Ցեղ Մոռամբ
Լատիներեն անվանում
Lycium L., 1753
Հայերեն տարանուններ
Մոռամբ
Հոմանիշներ
Cantalea Raf. Evoista Raf. Jasminoides Duhamel Oplukion Raf. Panzeria J.F.Gmel. Teremis Raf.
Տիպիկ ներկայացուցիչներ
Lycium afrum L. — Մոռամբ աֆրիկական
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում ITIS 30531 NCBI 24646 IPNI38426-1

Մոռամբ (լատին․՝ Lycium), արաբերեն և թուրքերեն-Հազազ, մորմազգիների ընտանիքի բազմամյա փշոտ թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 150 (այլ տվյալներով՝ 100), Հայաստանում՝ 4 տեսակ։

Կենսաբանական նկարագիր

Ցողունի բարձրությունը մինչև 2, 5 մ է, կեղևը՝ սպիտակ, ճյուղերը՝ փռված։ Տերևները թխակապույտ են, պարզ, ամբողջաեզր, հերթադիր, հակադիր՝ հաճախ հավաքված փնջերով։ Ծաղիկները ծոցային են, փնջերով կամ մեկական, վարդագույն, կարմիր, մանուշակագույն։ Ծաղկում է ապրիլ-օգոստոսին։ Պտուղը երկբուն, բազմասերմ, սև կամ կարմիր հատապտուղ է։ Սերմերը գորշադեղնավուն են, կլորավուն, երիկամաձև։ Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են. պարունակում են թթուներ, յուղեր և այլն։

Տարածվածություն

Հայտնի է մոտ 150 (այլ տվյալներով՝ 100)։

Հայաստան

Հայաստանում տարածված է հազազի չորս տեսակ։ Դրանք են՝

• Մոռամբ սեղմված (L. depressum),
• Մոռամբ անատոլիական (L. anatolicum),
• Մոռամբ ռուսական (L. ruthenicum)
• Մոռամբ բարբարոսական (L. barbarum)։

Հանդիպում է Տավուշի և Սյունիքի մարզերի ստորին լեռնային գոտիներում։ Աճում է չոր, քարքարոտ լանջերին, աղուտներում, գետափերին։ Անատոլիական հազազ հանդիպում է Սյունիքի մարգում (Ագարակ ք-ի շրջակայքում)։ Աճում է քարքարոտ լանջերին, ճամփեզրերին, ջրանցքների երկարությամբ, գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։

Տեսակներ

• Lycium acutifolium
• Lycium afrum
• Lycium ameghinoi
• Lycium amoenum
• Lycium andersonii
• Lycium arenicola
• Lycium australe F.Muell.
• Lycium barbarum &
• Lycium bosciifolium
• Lycium berlandieri Dunal
• Lycium brevipes – Baja desert-thorn
• Lycium californicum
• Lycium carolinianum Walter –
• Lycium chilense Bertero
• Lycium chinense – Chinese teaplant,
• Lycium cinereum
• Lycium cooperi – peachthorn, Cooper's wolfberry
• Lycium decumbens
• Lycium depressum Stocks
• Lycium eenii
• Lycium europaeum L. (syn. L. intricatum) –
• Lycium exsertum A.Gray –
• Lycium ferocissimum
• Lycium fremontii
• Lycium gariepense
• Lycium grandicalyx
• Lycium hassei
• Lycium horridum
• Lycium hirsutum
• Lycium macrodon A.Gray – desert wolfberry
• Lycium mascarenense A.M. Venter & A.J. Scott (syn. L. tenue var. sieberi)
• Lycium nodosum
• Lycium oxycarpum Dunal
• Lycium pallidum Miers –
• Lycium parishii – Parish's desert-thorn
• Lycium pilifolium
• Lycium puberulum
• Lycium pumilum
• Lycium ruthenicum Murray
• Lycium sandwicense A.Gray –
• Lycium schizocalyx
• Lycium schweinfurthii
• Lycium shawii Roem. & Schult. –
• Lycium shockleyi
• Lycium sokotranum
• Lycium strandveldense
• Lycium tenue L.
• Lycium tenuispinosum
• Lycium tetrandrum
• Lycium texanum –
• Lycium torreyi –
• Lycium tweedianum –
• Lycium villosum

Գրականություն

• Dharmananda, Subhuti (1997)։ Lycium Fruit Արխիվացված 2005-10-25 Wayback Machine. Retrieved 2007-OCT-17.
• Gross, Paul M. (2007)։ Goji: What It Is … and Isn’t Արխիվացված 2008-06-27 Wayback Machine. Version of 2007-09-04. Retrieved 2007-OCT-17.
• Gross, Paul M.; Zhang, Xiaoping & Zhang, Richard (2006). Wolfberry: Nature’s Bounty of Nutrition & Health. BookSurge Publishing, Charleston, South Carolina, United States. ISBN 1-4196-2048-7
• Hitchcock, Charles Leo (1932)։ A Monographic Study of the Genus Lycium of the Western Hemisphere. Annals of the Missouri Botanical Garden 19(2/3)։ 179—348 + 350—366.

Արտաքին հղումներ

• Project Lycieae Homepage Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հազազ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հազազ» հոդվածին։