Կոլուվեռե ամրոց
 | |
|---|---|
 Նկարագրություն | |
| Տեսակ | դղյակ |
| Տեղագրություն |  Լյաենեմաա, Կոլուվեռե |
| Վարչական միավոր | Լյաենե-Նիգուլա (Էստոնիայի շրջան)[1] |
| Երկիր | Էստոնիա |
| Կառուցված | XIII դար |
| Շինանյութ | քար |
| Ճակատամարտեր | Լոդեի ճակատամարտ (1573) |
| Կայք | koluvereloss.com |
 | |
 | |
 Koluvere Castle Վիքիպահեստում | |
Կոլուվեռե ամրոց (էստ․՝ Koluvere linnus, ռուս.՝ Замок Лоде, գերմ.՝ Schloss Lohde), նաև՝ Կոլուվեռեի եպիսկոպոսական ամրոց (էստ․՝ Koluvere piiskopilinnus), ամրոց արևմտյան Էստոնիայում՝ Լյաենեմաա նահանգի Կոլուվեռե բնակավայրում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամրոցի կառուցման վերաբերյալ ճշգրիտ փաստեր չկան։ Ընդունված է համարել, որ ամրոցը կառուցվել է Լոդե տոհմի կողմից 13-րդ դարի վերջերին։ 1439 թվականին այն անցել է Սաարե-Լյաենեմայան (գերմ.՝ Ösel-Wiek, նաև՝ Էզելյան) եպիսկոպոսությանը և դարձել է եպիսկոպոսի հիմնական նստավայրերից մեկը[2]։ Լիվոնյան պատերազմի տարիներին Կոլուվեռե ամրոցի մոտակայքում 1573 թվականին շվեդական ու ռուսական զորքերի միջև տեղի է ունեցել ճակատամարտ, որ կոչվել է Լոդեի ճակատամարտ։ Այդ ճակատամարտում շվեդներն ունեին թվական գերազանցություն, ու նրանք էլ հաղթանակ են տարել[3]։
1560 թ. ծագած ապստամբության ժամանակ գյուղացիները, ըստ տարածված կարծիքի, փորձել են հարձակմամբ գրավել ամրոցը[3]։
1646-1771 թթ. ամրոցը պատկանել է ֆոն Լեվենների ընտանիքին։ Այդ ժամանակ այն այլևս ռազմական կարևոր նշանակություն չուներ և օգտագործվում էր սոսկ որպես արիստոկրատական բնակավայր։ 1771 թ. ամրոցն անցավ Գրիգորի Օռլովի ձեռքը, որից հետո դարձավ Եկատերինա II կայսրուհու սեփականությունը։ 1786 թ. կայսրուհին Կոլուվեռե ամրոցում տեղավորեց Ավգուստա Բռաուշվեյգ-Վոլֆենբյուտելսկայա դքսուհուն, որ խնդրել էր իրեն ապահով տեղ ուղարկել, որպեսզի հեռու լինի բռնակալ ամուսնուց՝ Վյուրտեմբերգի արքա Ֆրեդերիկ I-ից։ Ավգուստան մահացավ 23 տարեկան հասակում չբացահայտված հանգամանքներում։ 1797 թ. Պավել I կայսրն ամրոցը նվիրեց Ֆրեդերիկ Վիլհելմ ֆոն Բուկսգեվդենին, որի ժառանգների տիրապետության տակ ամրոցը մնաց մինչև 1919 թ.[4]։
1924-2001 թթ. Կոլուվեռեի ամրոցն օգտագործվում է բարեգործական տարբեր կազմակերպությունների կողմից։
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամրոցը կառուցվել է արհեստական կղզյակի վրա՝ Լիիվի գետի վրա։ Բարձր, քառանկյունաձև աշտարակը պատկանել է ամրոցի հնագույն հատվածին և կառուցվել է, ամենայն հավանականությամբ, 13-րդ դարի սկզբում, ինչը վկայում է, որ այն Էստոնիայի հնագույն աշտարակներից մեկն է։ Հրազենային զենքերի կատարելագործման հետևանքով առաջացել է պաշտպանական նոր կառույցների անհրժեշտություն, և 16-րդ դարում կառուցվել է մեծ, շրջանաձև կանոնավոր աշտարակը։ Մոտավորապես այդ ժամանակ է Կոլուվեռե ամրոցի քարերից մեկին քանդակվել Սաարե-Լյաենեմայան շրջանի եպիսկոպոս Ռեինհոլդ ֆեն Բուքսհոեվեդենի զինանշանը (1532-1541)[5]։
Ամրոցի՝ ֆոն Լեվենների ընտանիքին պատկանելու ժամանակամիջոցում ամրոցը կորցրել էր իր ռազմական նշանակությունը, և բնակիչներն այն վերակառուցել են հարմարավետ բնակության համար։ 1770-ական թթ. ամրոցի ինտերիերը զարդարել են Ռոկոկո ոճով, իսկ ավելի ուշ՝ 19-րդ դարում, նոր-գոթական ոճով[6]։
Գլխավոր մասնաշենքին կից օժանդակ կառույցների շինությունը կատարվել է այդ ընթացքում։ Կառուցվել են ախոռներ, էլեկտրակայան։ Պարտեզում ստեղծվել են լճակներ, տաղավար, կամուրջ (19-րդ դար)[7]։
Մի քանի անգամ կրակը վնասել է ամրոցը, դրանցից առավել ավերիչ են եղել 1840, 1905 և 1963 թթ. հրդեհները, սակայն մինչև օրս ամրոցը կանգուն է և համարվում է էստոնական ճարտարապետության լավագույն կոթողներից մեկը[8]։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Էստոնիայի մշակութային հուշարձանների ազգային գրանցամատյան — 1994.
- ↑ Hein, Ants (2009). Eesti Mõisad - Herrenhäuser in Estland - Estonian Manor Houses. Tallinn: Tänapäev. էջ 103։
- ↑ 3,0 3,1 Viirand, Tiiu (2004). Estonia. Cultural Tourism. Kunst Publishers. էջ 107
- ↑ Viirand, Tiiu (2004). Estonia. Cultural Tourism. Kunst Publishers. էջ 107–108
- ↑ Viirand, Tiiu (2004). Estonia. Cultural Tourism. Kunst Publishers. էջ 107–108:
- ↑ Sakk, Ivar (2004). Estonian Manors - A Travelogue. Tallinn: Sakk & Sakk OÜ. էջ 308–309:
- ↑ Sakk, Ivar (2004). Estonian Manors - A Travelogue. Tallinn: Sakk & Sakk OÜ. էջ 308–309
- ↑ Viirand, Tiiu (2004). Estonia. Cultural Tourism. Kunst Publishers. էջ 107–108.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոլուվեռե ամրոց» հոդվածին։ |
|
