Կարմիր բռինչ (ֆիլմ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կարմիր բռինչ
ռուս.՝ Калина красная
Երկիր ԽՍՀՄ
Ժանրդրամա
Թվական1974
Լեզուռուսերեն
ՌեժիսորՎասիլի Շուկշին
Սցենարի հեղինակՎասիլի Շուկշին
ԴերակատարներՎասիլի Շուկշին, Լիդիա Ֆեդոսեևնա-Շուկշինա, Գեորգի Բուրկով, Ժաննա Պրոխորենկո, Իյա Արեպինա, Իվան Ռիժով, Լև Դուրով, Նատալյա Գվոզդիկովա և Ալեքսեյ Վանին
ՕպերատորԱնատոլի Զաբոլոցկի
ԿինոընկերությունՄոսֆիլմ
Տևողություն108 րոպե
Բյուջե289 000 ₽[1]
 The Red Snowball Tree Վիքիպահեստում

«Կարմիր բռինչ» (ռուս.՝ «Калина красная»), 1973 թվականի խորհրդային լիամետրաժ գունավոր դրամատիկական գեղարվեստական ֆիլմ[2], որը նկարահանել է ռեժիսոր և սցենարիստ Վասիլի Շուկշինը (նրա վերջին ռեժիսորական աշխատանքն է) իր համանուն վիպակի հիման վրա «Մոսֆիլմ» կինոստուդիայում։

Խորհրդային Միության ֆիլմը թողարկվել է 1974 թվականի մարտի 25-ին[3]։ Այն դարձել է 1974 թվականի խորհրդային կինովարձույթի բացարձակ առաջատարը (ֆիլմը դիտել է 62,5 միլիոն հանդիսատես)։

Վասիլի Շուկշինի վեց ֆիլմերից միակն է, որը նկարահանվել է գունավոր կինոժապավենի վրա։

2019 թվականին «Մոսֆիլմ» կինոկոնցեռնն իրականացրեց ֆիլմի պատկերի և ձայնի թվային վերականգնում 4K ձևաչափով և կրկին թողարկեց այն վարձույթում[2][4][5]։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրկնահանցագործ գող Եգոր Պրոկուդինը («Գորե», ռուս.՝ «Горе», թարգմ.՝ «դժբախտություն, պատուհաս»[6] մականունով) պատիժը կրելուց հետո ազատ է արձակվում։ Գաղութից հետո նա որոշում է գնալ Յասնոյե գյուղ՝ Լյուբա Բայկալովայի մոտ, որի հետ նամակագրական կապ է ունեցել պատիժը կրելիս։ Սկզբում մարզկենտրոնում նա հանդիպում է իր նախկին հանցակիցների՝ Գուբոշլյոպի, Բուլդյայի, Լյուսիենի հետ։ Նրանք Եգորին կանչում են մասնակցելու նոր գործին, բայց վերջինս մտադիր է հանգստանալ։ Հանցագործների հավաքատեղին շրջապատում են ոստիկանության աշխատակիցները, սակայն Եգորին դժվարությամբ հաջողվում թաքնվել։ Եգորը գնում է Լյուբայի մոտ։ Վերջինս նրան ծանոթացնում է իր ծնողների հետ, հանդիպումը ծանր է անցնում, խոսակցությունը չի ստացվում։ Ավելի ուշ թյուրիմացություն է առաջանում Լյուբայի եղբոր՝ Պետյայի մասնակցությամբ, որի այրվածք ստանալու պատճառ է դարձել Եգորը պատահաբար է բաղնիքում։ Գյուղում քննարկվում է Լյուբայի նոր ծանոթի հարցը, որը դեռ վերջնականապես չի խզել հարաբերությունները նախկին ամուսնու՝ կռվարար և հարբեցող Նիկոլայի հետ։

Եգորը հեռանում է Լյուբայից՝ նախազգուշացնելով, որ կարող է չվերադառնալ։ Քաղաքում նա հանցակիցներից մեծ գումար է ստանում և առաջին հերթին գնում է ռեստորան։ Եգորը պայմանավորվում է մատուցողի հետ և վարձակալած բնակարանում խնջույք է կազմակերպում՝ նշելու համար ազատություն ստանալը, որին հրավիրում է անծանոթ մարդկանց։ Եգորը որոշ ժամանակ զբոսնում է, փող է ծախսում, բայց «անառակությունը» նրան հաճույք չի պատճառում։ Նա վերադառնում է Յասնոե, հանդիպում է Լյուբայի հետ, հաշտվում է Պետյայի հետ, որպես վարորդ աշխատանքի է ընդունվում կոլեկտիվ ֆերմայում և ցանկանում է ընդմիշտ բնակություն հաստատել գյուղում։

Եգորը թույլտվություն է վերցնում աշխատանքի վայրից և Լյուբայի հետ միասին այցելում է գյուղից դուրս ապրող մի ծեր կնոջ՝ Կուդելիխային։ Զրույցից հետո Եգորը արցունքներն աչքերին խոստովանում է Լյուբային, որ նա իր մայրն է, որը երիտասարդության տարիներից ի վեր իրեն չի տեսել։ Նա չի համարձակվում վերադառնալ և խոստովանել ճշմարտությունը։ Ավելի ուշ Եգորը բարդ զրույց է ունենում Լյուբայի նախկին ամուսնու՝ Նիկոլայի հետ, որը եկել էր ընկերների հետ, և վիճաբանությունը գրեթե վերածվում է ծեծկռտուքի։ Որոշ ժամանակ անց Եգորի և Լյուբայի ծնողների տանը հայտնվում է նրա նախկին խմբավորման անդամը։ Եգորը հրաժարվում է վերադառնալ հանցագործների մոտ և խնդրում է իր որոշումը փոխանցել մյուսներին։ Եգորը սկսում է աշխատել որպես տրակտորի վարորդ և այդ օրը պատրաստվում է ցանքի։ Դաշտի եզրին նա նկատում է «Վոլգա» մեքենան և իր ծանոթներին՝ Գուբոշլյոպին և նրա ընկերներին։ Լյուբան, լսելով գյուղի մոտ ռեցիդիվիստների հայտնվելու մասին, Պետյային խնդրում է օգնել։ Հասնելով դաշտ՝ Նրանք գտնում են Եգորին՝ որովայնի շրջանում հրազենային վնասվածքով։ Եգորը մահանում է։

Հանցագործները պատրաստվում են լքել գյուղը և նավամատույցին սպասում են լաստանավին։ Պետյանը, որը բեռնատարով գնացել էր նրանց հետևից, խփում է նրանց մեքենան և հանցագործներին (բացառությամբ Շուրկայի) գցում ջուր։ Այդ պատճառով նա բեռնատարով նույնպես ընկնում է գետը, բայց ողջ է մնում։

Դերերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Լիդիա Ֆեդոսեևա-Շուկշինա - Լյուբով (Լյուբա) Ֆեոդորովնա Բայկալովա
  • Վասիլի Շուկշին - Եգոր (Գեորգի Նիկոլաևիչ) Պրոկուդին
  • Իվան Ռիժով - Ֆեոդոր Բայկալով, Լուբայի հայրը
  • Մարիա Սկվորցովա - Լյուբայի մայրը
  • Ալեքսեյ Վանին - Պյոտր Բայկալով, Լյուբայի եղբայրը
  • Մարիա Վինոգրադովա - Զոյա, Պետյայի կինը
  • Եֆիմիա Բիստրովա - Կուդելիխա, Եգոր Պրոկուդինի մայրը[7]
  • Ժաննա Պրոխորենկո - Լիդիա Վիկտորովնա Գամելտովա, դատախազության աշխատակից
  • Լև Դուրով - Սերգեյ Միխայլովիչ, մատուցող
  • Ալեքսանդր Գորբենկո - Կոլյա, Լյուբայի նախկին ամուսինը
  • Նիկոլայ Գրաբբե - գաղութի ղեկավար
  • Նիկոլայ Պոգոդին - Անդրեիչ, սովխոզի տնօրեն
  • Գեորգի Բուրկով - Գուբոշլյոպ, գողերի խմբավորման ղեկավար
  • Տատյանա Գավրիլովա - Լյուսիեն, գողերի խմբավորման անդամ
  • Արթուր Մակարով - Բուլդյա, գողերի խմբավորման անդամ
  • Օլեգ Կորչիկով - Շուրկա, գողերի խմբավորման անդամ

Էպիզոդներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Նատալյա Գվոզդիկովա - հեռախոսավարուհի
  • Տատյանա Ուխարովա - Լյուբա Բայկալովայի լավագույն ընկերուհին
  • Իա Արեպինա - Եգոր Պրոկուդինի քույրը
  • Ալեքսանդր Սարանցև - Սաշա, Բայկալովների հյուրը
  • Ալլա Մեշչերյակովա - հյուր «կյանքի տոնակատարությունում»
  • Նատալյա Կրաչկովսկայա - կյանքի տոնի" հյուրն է (լուսագրերում նշված չէ)
  • Բորիս Բիտյուկով - հյուր «կյանքի տոնակատարությունում» (լուսագրերում նշված չէ)
  • Մարգարիտա Ժարովա - մատուցողուհի (լուսագրերում նշված չէ)

Նկարահանող խումբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Սցենարի հեղինակ՝ Վասիլի Շուկշին
  • Ռեժիսոր՝ Վասիլի Շուկշին
  • Օպերատոր՝ Անատոլի Զաբոլոտսկի
  • Նկարիչ՝ Իպոլիտ Նովոդերյոժկին
  • Կոմպոզիտոր՝ Պավել Չեկալով

Ստեղծման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբում Վասիլի Շուկշինը նախատեսել է նկարահանել գեղարվեստական ֆիլմ Ստեպան Ռազինի (1667-1671) գլխավորությամբ տեղի ունեցած գյուղացիական ապստամբության մասին՝ հիմնվելով իր «Ես եկել եմ ձեզ ազատություն տալու» (ռուս.՝ «Я пришёл дать вам волю», 1969) վեպի վրա, բայց կինոստուդիայի գեղարվեստական խորհուրդը հավանության չի արժանացրել սցենարը՝ հեղինակի առջև դնելով պայման՝ նախ նկարահանել ֆիլմ խորհրդային ժամանակակից դարաշրջանի մասին։ Նյարդային լարվածության պատճառով Շուկշինի ստամոքսի խոցը սրվել է, և նա տեղափոխվել է հիվանդանոց, որտեղ կարճ ժամանակում գրել է իր ժամանակակից մարդկանց մասին մի անվերնագիր պատմություն։ Պատմության ձեռագիրն առաջինը կարդացել է նրա կինը՝ Լիդիա Ֆեդոսեևա-Շուկշինան, որից հետո առաջարկել է այն անվանել «Կարմիր բռինչ»։ Այսպես էր կոչվում խորհրդային կոմպոզիտոր-երգահան Յան Ֆրենկելի հանրաճանաչ երգը (ժողովրդական բանաստեղծության հիման վրա), որը նա Շուկշինի համար երգել էր իրենց ծանոթության ժամանակ։ Ապագա ֆիլմն ստացել է այդ անվանումը, բայց երգը դրանում չի հնչել կոմպոզիտորից դրա իրավունքը գնելու անհնարինության պատճառով, քանի որ ֆիլմի բյուջեն չափազանց փոքր էր[8]։ Որոշվել է «Կարմիր բռինչ» երգը փոխարինել «Вечерний звон» երգով (տեքստի հեղինակ՝ Իվան Կոզլով, երաժշտությունը՝ Ալեքսանդր Ալյաբևի)։

Ֆիլմի արտադրությունը սկսելու հրամանը տրվել է 1973 թվականի մարտի 1-ին։ Այն նկարահանվել է ամենակարճ ժամկետներում. ֆիլմի նկարահանումների սկսվելու և էկրան բարձրանալու միջև մեկ տարուց էլ քիչ ժամանակ է անցել[9]։

Խորհրդային նախկին հանցագործի մասին ֆիլմ նկարահանելու համար ռեժիսորին հատկացվել է հնացած կինոտեխնիկա և պրոֆեսիոնալության ցածր մակարդակի թիմ։ «Պետկինոն» ֆիլմի համար հատկացրել է ընդամենը 3600 մետր այն ժամանակ դեֆիցիտ հանդիսացող «Կոդակ» կինոժապավեն այն դեպքում, երբ անհրաժեշտ էր վեց անգամ ավելի շատ[7][8]։

Նկարահանումների մի մասն անցկացվել է Վոլոգդայի մարզի Բելոզերսկի շրջանի Սադովայա գյուղում (նկարահանման ժամանակ գյուղը կոչվել է Մերինովո)։ Գյուղի տասը տներից կեսը ներգրավված է եղել նկարահանումներում։ Եգորի՝ Լյուբայի մոտ գնալու և թեյարանում նրանց առաջին զրույցի տեսարանները նկարահանվել են Տիմոնինո գյուղում։ Ճաշարանի շինությունը հատուկ նկարահանումների համար վերափոխվել է թեյարանի։ Նրան կցվել է պատշգամբ, որտեղ նրանք նստած են։ Հատուկ կառուցվել է ավտոբուսի կանգառ[10]։

Ուղղիչ գաղութը, որից ֆիլմի սկզբումդուրս է գալիս բանտարկյալ Եգոր Պրոկուդինը, Ռուսաստանի Դաշնային պատիժների իրականացման ծառայության ուղղիչ գաղութն է Վոլոգդայի մարզում (նախկինում՝ ԻԿ 256/5), որը գտնվում է Օգնենի կղզում (Նովոզերո լիճ, Վոլոգդայի մարզ) և ավելի հայտնի է որպես «Օգնեննի կղզի» (ռուս.՝ «Огненный остров») կամ «Վոլոգդայի հին կոպեկանոց» («Вологодский пятак»)[11]։

Եգորի մոր՝ Կուդելիխայի դերի համար հաստատվել է ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Վերա Մարեցկայան, սակայն նկարահանումների հենց սկզբում նա հրաժարվել է նկարահանվել, քանի որ չի ցանկացել հայտնվել ծեր կնոջ կերպարում։ Այնուհետև Շուկշինը համոզել է այդ դերը կատարել Մերինովո գյուղի (ներկայում՝ Սադովայա) բնակչուհի Օվֆիմիա (Եվֆիմիա) Բիստրովային (1892-1976), որի կյանքի պատմությունը համընկնում էր սցենարի հետ. «Դուք պատմեք ձեր կյանքի մասին, իսկ տեսախցիկին մի նայեք»։ Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ երեք որդի կորցրած և քսան տարի մյուս որդուն չտեսած պառավը պարզապես պատմել է նրանց մասին Լիդիա Ֆեդոսեևա-Շուկշինային[7][8]։ Պրեմիերայից հետո Օֆիմյա Եֆիմովնա Բիստրովան դարձել է միությունում հայտնի մարդ։ Մահացել է 1976 թվականին մենակության մեջ. սառել է գյուղի իր տան վառարանի վրա։ 2003 թվականին համագյուղացիները նրա գերեզմանի վրա կանգնեցրել են հուշարձան, որի լուսանկարը վերցված է ֆիլմի կադրից[7][10]։

Բանտի համերգի վարողի էպիզոդիկ դերում նկարահանվել է ֆիլմի տնօրենի տեղակալը[12]։

1973 թվականի դեկտեմբերին ավարտված ֆիլմը դիտելուց հետո «Պետկինոյի» հանձնաժողովը պահանջել է կատարել բազմաթիվ ուղղումներ։ Շուկշինի խոցային հիվանդությունը կրկին սրվել է, և նա հոսպիտալացվել է։ Ռեժիսորը չէր կարող իր նկարի մոնտաժը վստահել մեկ ուրիշին։ Պոգոդինսկայա փողոցի հիվանդանոցում որոշ ժամանակ մնալուց հետո նա փախել է, որպեսզի անձամբ զբաղվի խմբագրումներով։ Հանձնաժողովի ցուցումով Շուկշինը տեքստից հանել է Եգորի մոր խոսքերը կենսաթոշակի մասին՝ «Դե ինքդ ապրիր 17 ռուբլի կենսաթոշակով» (ռուս.՝ «Поживи-ка ты сам на 17 рублях пенсии!»), Եգորի «Ապրում ենք սարդերի պես տարայի մեջ։ Դուք գիտեք, թե որքան հեշտ են մեռնում» արտահայտությունը, մի շարք կրճատումներ է կատարել մոր պատմության մեջ և անառակության տեսարանում, ինչպես նաև հեռացրել է առանձին դրվագներ և պլաններ, որոնք սրում են ֆիլմի առարկայական աշխարհը. գրկախառնված զույգ ազնվամորիների մեջ, կարուսելի կոտրված տախտակներ, մի կին՝ շան հետ սայլակի մոտ, գեր կին թեյարանի տեսարանում, բիլիարդի մոտ ամբողջ դրվագը և պատուհանում Եգորի մոր մասնակցությամբ վերջնական տեսարանը։ Կատարված ուղղումների արդյունքում ֆիլմը կրճատվել է ութսուն մետրով (2 867՝ 2 947-ի փոխարեն)[9]։ Արդյունքը դեռ չի բավարարել ղեկավարությանը, սակայն ֆիլմը թողարկվել է, քանի որ հանձնաժողովը, իմանալով նրա հիվանդության հանգամանքները, վախեցել է, որ ռեժիսորը կարող է մահանալ։ Բացի այդ, դա համընկել է «Մոսֆիլմ» կինոստուդիայի 50-ամյակի մոտենալու հետ, որի տոնակատարության ժամանակ ԽՄԿԿ Կենտկոմի Քաղբյուրոյի անդամ Նիկոլայ Պոդգոռնին ելույթ է ունեցել խորհրդային կինոարվեստում ռեալիզմի աջակցության մասին[13]։

Արձագանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրեմիերայից հետո ռեժիսորը մի քանի նամակ է ստացել օրենքով գողերից, որոնք քննադատել են նրան ոչ հավաստիության համար։ Այդ նամակներում հերքվում էր այն կարծիքը, որ գողական կյանքից հեռացածներին սպանում են նախկին «գործընկերները»[14]։

«Սովետսկի էկրան» ամսագիրը «Կլոր սեղանի» շրջանակներում ներկայացրել է հանդիսատեսի տարբեր կարծիքները ֆիլմի մասին և քննադատների գնահատականները[15]։ Մասնավորապես քննադատ Վերա Շիտովան պնդում էր, որ «Կարմիր բռինչը» շատ կարևոր ֆիլմ է բոլոր տեսանկյուններից» և «սա ֆիլմ է, որը խորապես հուզում է»[15]։

Կինոքննադատ Իննա Լևշինան գրել է.«Որտեղի՛ց է պայծառ տխրության այդ զգացումը՝ կատարսիսի՝ ողբերգությամբ մաքրվելու ճանաչված տեսությունի՞ց, թե՞ կարեկցանքի մեջ անցկացրած մեկուկես ժամվա երախտագիտությունից, թե՞ պարզապես միշտ անսպասելի զարմանքից, որը ծնվում է մարդկային տաղանդների հետ հանդիպումից» (ռուս.՝ «Откуда это чувство светлой печали — от признанного теорией катарсиса — очищения трагедией, или от благодарности за полтора часа, проведённых в сострадании, или — просто — от всегда неожиданного удивления, рождаемого встречей с человеческой Талантливостью»)[16]։

Քննադատ Կոնստանտին Ռուդնիցկին գրել է, որ «այս ֆիլմում Շուկշինի խաղը անկեղծության և ինքնաբացահայտման մեծ քաջություն է[17]։ «Կարմիր բռինչ» ֆիլմում Շուկշինը «իրեն դրսևորել է նախկինում անհասանելի ամբողջականությամբ և գեղեցկությամբ»[18]։

Կինոգետ Յուրի Տյուրինը մանրամասն ուսումնասիրել է ֆիլմը՝ նշելով, որ այն ունեցել է «համաժողովրդական հաղթարշավ»[19]։

Մշակութաբան Նատալյա Կիրիլովան գրել է, որ այս ֆիլմում «ապշեցնում է...Եգոր Պրոկուդինի՝ դժվար ճակատագիր ունեցող մարդու մասին պատմվածքի արժանահավատությունը, հուզելու ունակությունը և պարզությունը...»[20]։

Գերմանացի կինոռեժիսոր և սցենարիստ Ռայներ Ֆասբինդերն «Կարմիր բռինչ» ֆիլմը ներառել է իր ամենասիրելի ֆիլմերի տասնյակում[21][22]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերականգնում 2019 թվականին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2019 թվականին «Մոսֆիլմն» իրականացրել է ֆիլմի թվային վերականգնումը 4K ձևաչափով[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ https://www.webcitation.org/6H25pGf4z?url=http://www.kommersant.ru/doc/370022
  2. ↑ 2,0 2,1 Художественный фильм «Калина красная» (СССР, драма, 1973 год). Информация о фильме. — ВИДЕО. Смотреть фильм после цифровой реставрации в формате 4К, выполненной киноконцерном «Мосфильм» в 2019 году. Официальный сайт киноконцерна «Мосфильм» // mosfilm.ru. Дата обращения: 27 января 2021 года.
  3. ↑ «Калина красная» (Soviet Union, 1974). Release Info. Արխիվացված 2011-03-15 Wayback Machine(անգլ.) // imdb.com
  4. ↑ 4,0 4,1 Евгений Долгих, Ольга Шмелева (2019 թ․ հուլիսի 24). «Отреставрированная «Мосфильмом» картина «Калина красная» вошла в программу «Венецианская классика» 76-го Венецианского кинофестиваля». Официальный сайт киноконцерна «Мосфильм» // mosfilm.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 11-ին.
  5. ↑ Егор Беликов (2019 թ․ հոկտեմբերի 3). «На свободу в лучшем качестве: «Калина красная» снова в прокате» (ռուսերեն). «РИА Новости» // ria.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  6. ↑ Ռուս-հայերեն բառարան, Արարատ Սահակի Ղարիբյան, «Հայաստան» հրատարակչություն, Երևան, 1977։
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Ведущий и продюсер: Иван Усачёв. ВИДЕО. Телевизионная документальная программа «Тайны нашего кино». «Калина красная» (Россия, ООО «Студия Ивана Усачёва», 2015 год). Արխիվացված 2021-01-25 Wayback Machine Официальный сайт телекомпании «ТВ Центр» // tvc.ru (11 августа 2015 года)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Анна Велигжанина. Лидия Федосеева-Шукшина: «Название „Калина красная“ придумала я». — Картина о бывшем уголовнике вышла на экраны 25 марта 1974 года и стала настоящим потрясением для советского зрителя. Արխիվացված 2021-02-03 Wayback Machine Официальный сайт газеты «Կոմսոմոլսկայա պրավդա» // kp.ru (25 марта 2018 года)
  9. ↑ 9,0 9,1 Алексей Варламов. Василий Шукшин о премьере «Калины красной»: «И люди плачут, и сам я наревелся...». — В издательстве «Молодая гвардия» готовится к печати книга Алексея Варламова «Шукшин» из серии «Жизнь замечательных людей». Отрывок из неё издательство предложило читателям проекта «Родина». Արխիվացված 2022-01-09 Wayback Machine Интернет-портал «Российской газеты» // rg.ru (1 апреля 2015 года)
  10. ↑ 10,0 10,1 Виноградов, 2009
  11. ↑ Ольга Шаблинская. Как вызревала «Калина красная». Кино, которое прославило и губило Шукшина. Արխիվացված 2021-01-28 Wayback Machine Официальный сайт газеты «Аргументы и факты» // aif.ru (25 марта 2019 года)
  12. ↑ Раззаков, 2008, էջ 33
  13. ↑ Раззаков, 2008, էջ 42
  14. ↑ Раззаков, 2008, էջ 46
  15. ↑ 15,0 15,1 Советский экран, 1974, էջ 1—3
  16. ↑ Левшина, 1974, էջ 6
  17. ↑ Рудницкий, 1974, էջ 37
  18. ↑ Рудницкий, 1977, էջ 125
  19. ↑ Тюрин, 1984, էջ 225
  20. ↑ Кириллова, 2017, էջ 252
  21. ↑ Кудрявцев, 2008
  22. ↑ «Jim's Reviews — The Films of Rainer Werner Fassbinder» (անգլերեն). // jclarkmedia.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 3-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • И. Левшина «Экраном пропетая песня». // «Советский экран». — 1974. — № 3. — С. 6.
  • «Фильм взял за живое». // «Советский экран». — 1974. — № 13. — С. 1—3.
  • К. Рудницкий «Простые истины». // «Искусство кино». — 1974. — № 6. — С. 36—51.
  • К. Рудницкий «Проза и экран. Заметки о режиссуре Василия Шукшина». // «Искусство кино». — 1977. — № 3. — С. 96—125.
  • Ю. П. Тюрин «Киноповесть и фильм („Калина красная“)». // «Кинематограф Василия Шукшина». — М.: «Искусство», 1984. — С. 225—251. — 319 с.
  • Фёдор Раззаков «Гибель советского кино. Тайна закулисной войны 1973—1991». — М.: «Эксмо», 2008. — 1170 с. — ISBN 978-5-699-26831-3
  • Сергей Кудрявцев «3500. Книга кинорецензий». — М.: «Печатный двор», 2008. — 688 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-699-26831-3
  • Сергей Виноградов «За калиной красной». // «Огонёк» : журнал. — 2009. — № 10 (5088). — С. 34.
  • Кириллова Н.Б. «…Нравственность есть правда… Философия творчества Василия Шукшина». // «Парадоксы медийной культуры» : избр. статьи. — Екатеринбург: «Издательство Уральского университета», 2017. — С. 237—262. — 452 с.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարմիր բռինչ (ֆիլմ)» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կարմիր_բռինչ_(ֆիլմ)&oldid=9720372» էջից