Էմիլիա Կանյա

Էմիլիա Կանյա;
Ծնվել է	նոյեմբերի 10, 1830
Ծննդավայր	Պեշտ, Պեշտ, Հունգարիա
Մահացել է	դեկտեմբերի 29, 1905 (75 տարեկան)
Մահվան վայր	Ռիեկա, Lands of the Crown of Saint Stephen, Ավստրո-Հունգարիա
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Մասնագիտություն	լրագրող, գրող և խմբագիր
Ամուսին	Mór Szegfi?
Ծնողներ	հայր՝ Pál Kanya?
	Emília Kánya Վիքիպահեստում

Էմիլիա Կանյա (հունգ.՝ Kánya Emília, նոյեմբերի 10, 1830(1830-11-10), Պեշտ, Պեշտ, Հունգարիա^[1] - դեկտեմբերի 29, 1905(1905-12-29), Ռիեկա, Lands of the Crown of Saint Stephen, Ավստրո-Հունգարիա^[2]), հունգարացի հեղինակ, որ իր մահվան պահին համարվել է «հունգարացի առաջին ֆեմինիստը»։ Նա գրում էր իր «Ընտանեկան շրջանակ» (հունգ.՝ Családi Kör) շաբաթաթերթի համար, որը կանանց համար առաջին թերթն էր Հունգարիայում։

Կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էմիլիա Կանյան ծնվել է 1830 թվականի նոյեմբերի 10-ին, Հունգարիայի Թագավորության մայրաքաղաք Բուդայում։ 1847 թվականին ամուսնացել է Գոթֆրիեդ Ֆելդինգերի հետ և տեղափոխվել է Տիմիշոարա (այժմ` Ռումինիայի կազմում), որտեղ նրանք հրատարակել են գերմանալեզու թերթ։ Ամուսնությունից 10 տարի անց նրանք բաժանվել են, և Էմիլիան 1860 թվականին ամուսնացել է լրագրող Մոր Սզեգֆիի հետ։ Նրա ամուսինը 1867-1847 թվականներին աշխատել է Առևտրի նախարարությունում։ Այնուհետև նա ստիպված էր աշխատանքի անցնել Լոսքում (այժմ` Սլովակիայի տարածքում), բայց Կանյան երեխաների հետ մնացել է Բուդապեշտում։ Երկու ամուսնություններից նա ութ երեխա ուներ։ Նա ֆինանսական դժվարություններ է ունեցել հետագա ամբողջ կյանքում։ 1881 թվականին տեղափոխվել է Հյուսիսային Հունգարիա, իսկ 1884 թվականի դեկտեմբերին` Ռիեկա (այժմ` Խորվաթիայի կազմում), որտեղ էլ ապրել է մինչև կյանքի վերջ, 1904 թվականի նոյեմբերի 10-ը^[3]։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանյան իր առաջին ամուսնուն օգնել է հրատարակել Euphrosine թերթը, և այդ ժամանակամիջոցում իր հաստատած կապերն օգտակար են եղել նրան ապահարզանից հետո, երբ նա սկսել է գրել ու թարգմանել` օգտագործելով Էմիլիա գրչանունը։ Նա առաջին կինն էր Հունգարիայում, որ սկսել է թերթ հրատարակել, երբ 1860 թվականի հոկտեմբերին թույլտվություն է ստացել իշխանությունների կողմից` տպագրելով «Ընտանեկան շրջանակը»։ Բացի ամուսնու օգնությամբ թերթը խմբագրելը, նա նաև գրել է մի շարք հոդվածներ։ Թերթը կարճ պատմվածների, կենսագրությունների, նորությունների ու կենցաղային խորհուրդների խառնուրդ էր։ 1880 թվականին Կանյան ստիպված է եղել հրաժարվել թերթի տպագրությունից` բաժանորդներին կորցնելու պատճառով։ Նա այնուհետև դարձել է Կանանց ազգային առևտրային կազմակերպության (հունգ.՝ Országos Nőipar Egyesület) քարտուղար^[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Wurzbach D. C. v. Szegfi, Emilie (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 42. — S. 6.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 WeChangEd
↑ Bicski, pp. 213, 215
↑ Bicski, pp. 214–15

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Bicskei, Éva (2005). «Kánya, Emilia». In Haan, Francisca de; Daskalova, Krassimira; Loutfi, Anna (eds.). Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th Centuries. New York: Central European University Press. ISBN 978-963-7326-39-4.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էմիլիա Կանյա» հոդվածին։

[_9deb746087cb5961-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Wurzbach D. C. v. Szegfi, Emilie (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 42. — S. 6.

[_81bd0715f2a41c33-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 WeChangEd

[3] Bicski, pp. 213, 215

[4] Bicski, pp. 214–15

[1]

[2]

[3]

[4]