Դամպֆնուդել

Դամպֆնուդել
	Դամպֆնուդելի բաղադրիչները
Ենթատեսակ	կերակուր և դամփլինգ
Առաջացման երկիր	Գերմանիա և Ֆրանսիա
Ստեղծման տարեթիվ	17-րդ դար
	Dampfnudeln Վիքիպահեստում

Դամպֆնուդել (գերմ.՝ Dampfnudel), պելմենիներ խմորիչով խմորից, կաթսայի մեջ շոգեխաշած, միաժամանակ տապակած և շոգեխաշած։ Հարավգերմանական և ավստրիական խոհանոցին բնորոշ, ինչպես նաև ֆրանսիական Էլզասին^[1]։ Գերմանական և ավստրիական դասակարգումներում դրանք պատկանում են մելշպայզեին։

Խոհարարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դամպֆնուդելը պատրաստվում է խմորիչով խմորից, որը ներառում է կաթ, ալյուր, խմորիչ, աղ, շաքար, ճարպ (կարագ), երբեմն պարունակում է ձու^[2]։ Խմորից ձևավորում ենք ձվի կամ բռունցքի չափ գնդիկներ և թողնում, որ բարձրանա։ Դրանք եփում են փակ տարայի մեջ՝ մի քիչ կաթով և կարագով (Բավարական բաղադրատոմս) կամ աղած ջրով և ճարպով (Պֆալցի բաղադրատոմս) ներքևում՝ մինչև հեղուկի գոլորշիացումից հետո ներքևում ոսկե դարչնագույն երանգավորելը։ Վերևը պետք է մնա սպիտակ^[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանական երկու նահանգներ՝ Բավարիան և Ռայնլանդ-Պֆալցը, վիճարկում են այս խմորեղենի ծննդավայր լինելու իրավունքը։ Բավարացիներն իրենց ազգային կերակրատեսակների ցանկում ավելացրել են դամպփնուդելը։ Սակայն Ռեյնլանդ-Պֆալցը հրաժարվում է ճանաչել Բավարիայի հաղթանակը։ Ռեյնլանդ-Պֆալց երկրամասի գյուղատնտեսության նախարար Հենդրիկ Գյորինգը (SPD) բողոք-նամակ է գրել Բավարիայի իր գործընկեր Յոզեֆ Միլլերին (CSU): Մյունխենի նախարարությունը հավաստիացրել է, որ շոգեխաշած բրդուճը «երաշխավորված է, որ չի լինի» այն դավանանքներից մեկը, որը Բավարիան կցանկանար պաշտպանել ԵՄ ողջ տարածքում^[4]^[5]։

Պֆալցի բնակիչները որպես իրենց անմեղության ապացույց նշում են հետևյալ պատմությունը. Երեսնամյա պատերազմի ժամանակ Ֆրեկենֆելդ փոքրիկ քաղաքով անցավ շվեդական ջոկատը, որը սպառնում էր տեղացիներին հաշվեհարդարով, եթե նրանք մեծ փրկագին չվճարեին։ Բանակցությունների ընթացքում պահանջը մեղմվել է՝ քաղաքաբնակները պատրաստակամություն են հայտնել կերակրել բոլոր զինվորներին։ Վարպետ հացթուխ Յոհաննես Մուկը, նրա կինը և սպասուհին ստանձնեցին բիզնեսը։ Նրանք եփեցին 1286 շոգեխաշած բուլկի, մինչև յուրաքանչյուր զինվոր կշտանա։ Ամբողջ ջոկատը գոհ մնաց ու առանց նվազագույն թալանի ու սպանության հեռացավ գյուղից։ Ի հիշատակ այս իրադարձության՝ տեղի բնակիչները դարպաս են կանգնեցրել, որի կամարը շոգեխաշած բրդուճների տեսքով 1286 քարից է։ Այս դարպասները դեռ կանգուն են մինչ օրս^[6]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ N. F. Simpson. «Dampfbuchteln — Sweet Yeast Dumplings». Delicious Days. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
↑ Eckhard Supp: Duden. Wörterbuch Kochkunst. Von Amuse-Bouche bis Zierschnee. Dudenverlag, Mannheim u. a. 2011, ISBN 978-3-411-70392-0, Kapitel: Regionale Gerichte im deutschsprachigen Raum, S. 87.
↑ «Немецкие булочки на пару «Dampfnudeln»». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 20-ին.
↑ Heiße Luft um die Dampfnudel. Արխիվացված 2014-02-02 Wayback Machine In: Stern. 14. Januar 2008.
↑ Rheinland-Pfalz und Bayern zanken um die Dampfnudel. In: Allgemeine Zeitung. (Mainz), 15. Januar 2008, S. 4.
↑ «Freckenfelder Geschichte (History of Freckenfeld)» (PDF) (գերմաներեն). Collective municipality of Kandel. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Маркина Л. Г. DAMPFNUDEL ДАМПФНУДЕЛЬ // Культура Германии: лингвострановедческий словарь / под общей редакцией проф. Н. В. Муравлёвой. — М.: АСТ, 2006. — С. 172. — 1181 с. — 3000 экз. — ISBN 5-17-038383-5.
Wolfram Siebeck. Dampfnudeln // Die Deutschen und ihre Küche. — Rowohlt Taschenbuch Verlag, 2008. — 256 S. — ISBN 978-3-499-62290-8.
Eckhard Supp. Dampfnudeln // Wörterbuch Kochkunst: Von Amuse-Bouche bis Zierschnee. — Mannheim: Dudenverlag, 2011. — S. 87. — 128 S. — ISBN 978-3-411-70392-0.
Erhard Gorys. bayerische Dampfnudeln // Das neue Küchenlexikon. Von Aachener Printen bis Zwischenrippenstück. — München: Deutscher Taschenbuch Verlag, 1997. — S. 53. — 599 S. — ISBN 3-423-36008-9.
Charles Sinclair. Dampfnudeln // Dictionary of Food: International Food and Cooking Terms from A to Z. — Second Edition. — London: A & C Black, 2004. — P. 170. — 632 p. — ISBN 978-1-4081-0218-3.

[1] N. F. Simpson. «Dampfbuchteln — Sweet Yeast Dumplings». Delicious Days. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.

[2] Eckhard Supp: Duden. Wörterbuch Kochkunst. Von Amuse-Bouche bis Zierschnee. Dudenverlag, Mannheim u. a. 2011, ISBN 978-3-411-70392-0, Kapitel: Regionale Gerichte im deutschsprachigen Raum, S. 87.

[3] «Немецкие булочки на пару «Dampfnudeln»». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 20-ին.

[4] Heiße Luft um die Dampfnudel. Արխիվացված 2014-02-02 Wayback Machine In: Stern. 14. Januar 2008.

[5] Rheinland-Pfalz und Bayern zanken um die Dampfnudel. In: Allgemeine Zeitung. (Mainz), 15. Januar 2008, S. 4.

[6] «Freckenfelder Geschichte (History of Freckenfeld)» (PDF) (գերմաներեն). Collective municipality of Kandel. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]