Գուտմանյա քարանձավ

Գուտմանյա քարանձավ
Տեսակ	քարանձավ և protected Latvian geological and geomorphological natural monument?
Երկիր	Լատվիա
Վարչատարածք	Սիգուլդա
Մակերես	500 քառակուսի մետր

Գուտմանյա քարանձավ (լատիշ․՝ Gūtmaņa ala), ամենախոշոր քարանձավը Լատվիայում և ողջ Մերձբալթիկայում։ Գտնվում է Սիգուլդա քաղաքից ոչ հեռու` Գաույա գետի աջ ափին` Գաույա ազգային պարկում։

Նկարագրություն

Քարանձավի պատերը կարմիր ավազաքարից են, որ ձևավորվել է Դևոնյան ժամանակաշրջանում (մոտ 410 միլիոն տարի առաջ)։ Քարանձավից սկիզբ է առնում առվակ, որը թափվում է Գաույա գետը։

Քարանձավի խորությունը 18.8 մ է, առավելագույն լայնությունը` 12 մ, բարձրությունը` 10 մ։ Գուտմանյա քարանձավի մակերեսը մոտ 170 մ² է, ծավալը` 170 մ³։

Քարանձավը զբոսաշրջային ամենահին տեսարժան վայրերից է Լատվիայում, քանի որ նույնիսկ անենավաղ շրջանի այցելուները թողել են իրենց «այցեքարտերը»` պատերին փորագրելով իրենց անուններն ու այցելության ժամանակը։ Քարանձավի ներսում կան տարբեր իշխանների, բարոնների զինանշաններ։ Այլևս չի թույլատրվում գրել քարանձավի պատերին, քանի որ այն պահպանության տակ գտնվող հնագիտական ու երկրաբանական հուշարձան է։

Համաձայն ժողովրդական լեգենդի` քարանձավից դուրս հոսող առվակը լիտվացի Ռինդաուգ իշխանի կնոջ արցունքներից է առաջացել։ Լեգենդը վկայում է, որ իշխանն իր անհավատարիմ կնոջը թաղել է Գաույա գետի ավազոտ ափին։ Խեղճ կինը, մեղավորության զգացումից տանջվելով, այնքան է լաց եղել, որ նրա արցունքները դուրս են հոսել մեծ քարանձավից։ Ներկայումս էլ կարծում են, որ գարնանն այդ ջրերն օժտված են բուժիչ հատկությամբ։

Մեկ այլ ավանդություն էլ պատմում է, թե որտեղից է ծագել քարանձավի անունը։ Հնում ապրել է մի բարի մարդ, ով քարանձավի ջուրն օգտագործել է մարդկանց բուժելու նպատակով։ Gut mann գերմաներեն նշանակել է «լավ մարդ»։

Գուտմանյա քարանձավը հնուց եղել է զոհաբերությունների վայր։ Մինչև 19-րդ դարը մարդիկ այստեղ են եկել` աստվածներին զոհեր մատուցելու։