Արքայուն
Արքայուն, մոնղոլների՝ քրիստոնյաներին տված անվանումը։ Հանդիպում է չինական, պարսկական, արաբական, հայկական և վրացական աղբյուրներում՝ իբրև անձնանուն կամ դավանական պատկանելություն ցույց տվող վերադիր։ Ենթադրում են, որ «Արքայուն» բառը ծագել է՝
- Քրիստոս անվան մոնղոլերեն «էրքե» ձևափոխությունից,
- արքոն (իշխան, պետ) հունարեն բառից՝ հոգևոր պետ իմաստով,
- հայերեն արքա կամ արքայուն բառից, որ իմաստով համազոր է ասորերեն «մըլքըյը»-ին (արքայականք)։
Վերջին ստուգաբանության հեղինակը ակադ․ Նիկողայոս Մառն է, որը Արքայունի գործածությունը կապել է Հայաստանից (սկսած 7-րդ դարից) Միջին Ասիա ու Չինաստան հեռացած քաղկեդոնական հայերի հետ։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 156)։ |