Փոքր ազգի բարիքները (հեքիաթ)
| Փոքր ազգի բարիքները գերմ.՝ Die Geschenke des kleinen Volkes | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | հեքիաթ |
| Հեղինակ | Գրիմ եղբայրներ |
| Բնագիր լեզու | գերմաներեն |
| Հրատարակվել է | 1850 |
 The Little Folk's Presents | |
Փոքր ազգի բարիքները (գերմ.՝ Die Geschenke des kleinen Volkes), Գրիմ եղբայրների հեքիաթն այն մասին, որ հրաշալի նվերների հանդեպ ագահությունը կարող է շրջվել ստացողի դեմ։ Գրիմ եղբայրների հեքիաթների հավաքածուում գտնվում է 182 համարի տակ, ըստ Աարնե Թոմփսոնի հեքիաթների սյուժեների դասակարգման ունի 503 համարը։
Սյուժե
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մի անգամ դերձակն ու ոսկե ձեռքերով սապատավոր վարպետը ճամփորդում էին միասին, և ահա, արևի մայր մտնելուց հետո, հանկարծ հնչում է տարօրինակ, բայց ուրախ երաժշտություն, որից հետո նրանց մոտ անգամ հոգնածությունն է կորչում։ Մի բլրի վրա շուրջպար էին բռնել փոքրիկ տղաները և աղջիկները, իսկ կենտրոնում նստել էր մի ծերուկ` երկար և ալեհեր մորուքով, որն ուղեկիցներին հրավիրում է միանալ պարողների շրջանին։ Ծերուկը լավ սրում է դանակը և ամբողջովին սափրում երկուսին էլ, իսկ հետո նշաններով առաջարկում է նրանց լցնել գրպաններն ածուխով, որը գտնվում էր անկյունում։ Երբ ճամփորդները իջնում են դաշտով, հարևան վանքի զանգերը կեսգիշերին հնչում են, և բլուրը վայրկենապես դատարկվում է։ Առջևում էր ճաշարանը, որտեղ ծղոտի վրա նրանց համար տեղ են գտնում։ Հաջորդ օրն արթնանալով, նրանք պարզում են, որ իրենց գրպաններում ածխի փոխարեն ոսկի է, իսկ գլխի վրա մազերը երկար են, ինչպես և առաջ։ Ոսկե ձեռքերով վարպետը ցանկանում է մի գիշեր էլ մնալ այստեղ, որպեսզի ծերուկից ավելի շատ ոսկի ստանա։ Դերձակը նրա հետ բլուր գնալ չի ցանկանում, սակայն համաձայնում է նրան սպասել ճաշարանում։ Բլուրում կրկնվում է նույնը, սակայն երբ առավոտյան ոսկի ձեռքերով վարպետը դուրս է թափում իր գրպանների պարունակությունը, այնտեղ սովորական ածուխ էր, իսկ նրա գլուխը մնում է հենց այդպես սափրված (և նրա մազերն այլևս չեն աճում)։ Բացի դրանից, ոսկին, որը նրան էր հասել անցյալ գիշեր, նույնպես ածխի էր վերածվել, իսկ կրծքավանդակին աճել էր երկրորդ սապատը։ Դրա մեջ ընդունելով շահամոլության համար իր պատիժը` ոսկի ձեռքերով վարպետն սկսում է բարձր լացել։ Սակայն բարի կոշկակարը վերցնում է նրան իր հետ ապրելու և նրա հետ կիսվում է իր հարստությունով։
Աղբյուրներ և սյուժեի վերլուծում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գրիմ եղբայրների հեքիաթների հավաքածուում որպես ինքնուրույն պատմություն (KHM 182) հայտնվում է 1850 թվականի 6 հրատարակություններում, 5 հրատարակություններում 182a համարով հանդես է գալիս որպես «Die Erbsenprobe» (Ոլոռային փորձություն) սյուժետային խմբի մաս։ Հեքիաթը զուգահեռներ ունի 1846 թվականի բանասեր Էմիլ Զոմերի «Der Berggeister Geschenke in Sagen, Märchen und Gebräuche aus Sachsen und Thüringen» աշխատության հետ[1]։ Իրենց մեկնաբանություններում Գրիմ եղբայրները ագահին պատժելը բացատրում են որպես բնորոշ երևույթ Էլֆերի մասին պատմություններում։ Նմանատիպ տեղեկություն կա նաև «Էլֆերի մասին իռլանդական հեքիաթներում», որը Գրիմ եղբայրների կողմից թարգմանվել է 1826 թվականին։ Գրիմ եղբայրների ձեռագրում կա մի ծանոթագրություն, որը պատմում է երկու աղջիկների մասին, որոնք որպես շնորհակալություն ստանում են մի պարկ ածուխ, որը ոսկի է դառնում[2]։
Նմանատիպ լեգենդները ծագել են նախ և առաջ Արևմտյան Եվրոպայում։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ (գերմ.) Sommer, Emil: Der Berggeister Geschenke. Mündlich aus Halle. In (Ders.): Sagen, Märchen und Gebräuche aus Sachsen und Thüringen. Erstes Heft. Halle 1846. S. 82-86.
- ↑ (գերմ.) Rölleke, Heinz (Hg.): Märchen aus dem Nachlass der Brüder Grimm. 5. verbesserte und ergänzte Auflage. Trier 2001. S. 74, 113. (WVT Wissenschaftlicher Verlag Trier; ISBN 3-88476-471-3)
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- (գերմ.) Grimm, Brüder։ Kinder- und Hausmärchen. Ausgabe letzter Hand mit den Originalanmerkungen der Brüder Grimm. Mit einem Anhang sämtlicher, nicht in allen Auflagen veröffentlichter Märchen und Herkunftsnachweisen herausgegeben von Heinz Rölleke. Band 3։ Originalanmerkungen, Herkunftsnachweise, Nachwort. S. 266, 510. Durchgesehene und bibliographisch ergänzte Ausgabe, Reclam-Verlag, Stuttgart 1994, ISBN 3-15-003193-1)
- (գերմ.) Rölleke, Heinz (Hrsg.)։ Grimms Märchen und ihre Quellen. Die literarischen Vorlagen der Grimmschen Märchen synoptisch vorgestellt und kommentiert. 2., verb. Auflage, Trier 2004. S. 418—423, 578. (Wissenschaftlicher Verlag Trier; Schriftenreihe Literaturwissenschaft Bd. 35; ISBN 3-88476-717-8)
- (գերմ.) Uther, Hans-Jörg։ Handbuch zu den Kinder- und Hausmärchen der Brüder Grimm. Berlin 2008. S. 375—378. (de Gruyter; ISBN 978-3-11-019441-8)
- (գերմ.) Uther, Hans-Jörg։ Gaben des kleinen Volkes. In։ Enzyklopädie des Märchens. Band 5. S. 637—642. Berlin, New York, 1987.