Փախուստ Ալկատրաս բանտից

Փախուստ Ալկատրաս բանտից, ամենահայտնի փախուստն է ամերիկյան Ալկատրաս բանտից, որը գործել է 1934-1963 թվականներին, փախուստը 1962 թվականի հունիսի 11-ին կատարել են Ֆրենկ Մորիսը և Ջոն ու Կլարենս Անգլին եղբայրները^[1]^[2]^[3]։ Երեքից ոչ ոք չի բռնվել, և դեռ հստակ հայտնի չէ, թե ինչ ճակատագիր են ունեցել փախուստից հետո։

Պաշտոնապես նրանց փախուստի վերաբերյալ քրեական գործը բաց է մնում և կփակվի միայն այն ժամանակ, երբ երեքն էլ դառնան 100 տարեկան։

Փախուստի պատմությունն արտացոլված է Դոն Զիգելի «Փախուստ Ալկատրասից» (1979 թվական) գեղարվեստական ֆիլմում, որը հիմնված է գրող Ջ. Քեմփբել Բրյուսի համանուն գրքի վրա։ Ֆրենկ Մորիսի դերը կատարել է Քլինթ Իսթվուդը։

Ալկատրաս բանտ

Սան Ֆրանցիսկոյի ծոցում գտնվող Ալկատրաս կղզին հայտնաբերվել է 1775 թվականին։ 1848 թվականին Կալիֆոռնիայում ոսկու հայտնաբերումը հազարավոր նավեր բերեց Սան Ֆրանցիսկոյի ծովածոց՝ ստեղծելով փարոսի հրատապ անհրաժեշտություն։ Առաջին փարոսը տեղադրվել և գործարկվել է Ալկատրասում 1853 թվականի ամռանը։ 1856 թվականին փարոսի մոտ տեղադրվել է զանգ, որն օգտագործվել է մառախուղի ժամանակ։

Ոսկու տենդի արդյունքում ծոցը պաշտպանելու անհրաժեշտություն առաջացավ։ 1850 թվականին ԱՄՆ նախագահի հրամանով կղզում սկսվել է ամրոցի կառուցումը, որտեղ տեղադրվեցին ավելի քան 110 հեռահար հրացաններ։ 1861 թվականից Ալկատրասը օգտագործվում է որպես ռազմական բանտ։ 1909 թվականին կղզում սկսվել է բանտի կառուցումը, և բանակը քանդել է առաջին Ալկատրասի փարոսը՝ թողնելով միայն հիմքը։ Երկրորդ փարոսը տեղադրվել է բանտի շենքի կողքին 1909 թվականի դեկտեմբերի 1-ին։ Մինչև 1912 թվականը բանտարկյալների համար կառուցվել է նոր շենք։ 1963 թվականին փարոսը փոփոխվեց՝ դառնալով ավտոմատ և ինքնավար, և այլևս չէր պահանջում 24-ժամյա սպասարկում։

Մեծ դեպրեսիայի ժամանակ (1920-ականների վերջից մինչև 1930-ականների կեսերը), հանցավորության մակարդակը զգալիորեն աճեց, և սկսվեց կազմակերպված հանցավորության դարաշրջանը։ Խոշոր մաֆիոզ ընտանիքները և առանձին ավազակախմբերը պատերազմ էին մղում ազդեցության ոլորտների համար, որոնց զոհերը հաճախ քաղաքացիական անձինք էին և իրավապահները։ Գանգստերները վերահսկում էին իշխանությունը քաղաքներում, շատ պաշտոնյաներ կաշառք էին ստանում և աչք էին փակում տեղի ունեցող հանցագործությունների վրա։

Ի պատասխան գանգստերների հանցագործությունների՝ կառավարությունը որոշել է վերաբացել Ալկատրասը, բայց որպես դաշնային բանտ։ Ալկատրասի բանտը բավարարում էր հիմնական պահանջները՝ վտանգավոր հանցագործներին հասարակությունից հեռու տեղավորել և վախեցնել մնացած հանցագործներին, ովքեր դեռ ազատության մեջ էին։ Բանտերի դաշնային բյուրոյի ղեկավար Սենֆորդ Բեյթսը և ԱՄՆ գլխավոր դատախազ Հոմեր Քամինգսը նախաձեռնել են բանտի վերակառուցման նախագիծ։ Դրա համար Ռոբերտ Բուրգը՝ այն ժամանակվա անվտանգության լավագույն փորձագետներից մեկը, հրավիրվել է վերանախագծելու բանտը։ Վերակառուցման ընթացքում անձեռնմխելի է մնացել միայն հիմքը, իսկ բուն շենքը ամբողջությամբ վերակառուցվել է։ 1934 թվականից Ալկատրասը դարձել է դաշնային բանտ։

Ալկատրաս կղզին գտնվում է ծովածոցի մեջտեղում՝ ափից 1,8 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Ծոցում առկա սառցե ջուրն ու ուժեղ ծովային հոսանքներն ապահովում էին կղզու բնական մեկուսացումը։ Նավակներին և այլ նավերին արգելվել է նավարկել կղզուց 200 մետր հեռավորության վրա։ Բանտի շենքի արտաքին մասը շրջապատված էր փշալարերով և պահակային աշտարակներով։ Յուրաքանչյուր երեք բանտարկյալի դիմաց մեկ պահակ կար։ Ալկատրասը ԱՄՆ-ի ամենաապահով դաշնային բանտն էր, և դրանից փախուստը համարվում էր անհնար։ Այս դաշնային բանտի գրեթե 30 տարվա պատմության ընթացքում միայն 36 մարդ է փորձել փախչել դրանից։ Պաշտոնապես այս փախուստներից ոչ մեկը հաջողությամբ չի ավարտվել, և ներգրավվածներից շատերը կա՛մ գերի են ընկել և վերադարձվել իրենց խցերը, կա՛մ գնդակահարվել են։

Փախուստի դիմածներ

Փախուստը պատրաստել են երեք հանցագործներ՝ Ֆրենկ Մորիսը և եղբայրներ Ջոն և Կլարենս Անգլինները։

Ֆրենկ Լի Մորիս (անգլ.՝ Frank Lee Morris) եղել է որբ, մանկությունն անցել է մանկատներում։ Բազմիցս ուղարկվել է անչափահաս իրավախախտների ուղղիչ հիմնարկներ։ Իր առաջին խոշոր հանցագործությունը կատարել է 13 տարեկանում։ Միևնույն ժամանակ, եղել է խելացի և բարձր ինտելեկտի միավորներ է ունեցել IQ թեստում (նրա IQ-ն 133 եղել)։ Հասունանալով՝ սկսել է զինված կողոպուտներ, ինչպես նաև թմրանյութեր պահել։ Անազատության մեջ գտնվելու ընթացքում նա բազմիցս փորձել է փախչել։ 1960 թվականի հունվարի 18-ին, 33 տարեկան հասակում, նա տեղափոխվել է Ալկատրասի բանտ, որտեղ դարձել է բանտարկյալ AZ1441։

Եղբայրներ Ջոն Ուիլյամ Անգլին (անգլ.՝ John William Anglin) և Քլարենս Անգլին (անգլ.՝ Clarence Anglin), որոնցից մեկն ավարտել է դպրոցի 3-րդ դասարանը, իսկ երկրորդը՝ 5-րդ դասարանը, կատարել է դրամական գողություններ, ավտոմեքենաների գողություններ, խուզարկություններ ձեռնարկատիրական և առանձնատների վրա։ Կալանավայրում գտնվելու ընթացքում նրանք մի քանի փախուստի փորձեր կատարեցին, այդ թվում՝ Լիվենվորթում (Կանզաս) դաշնային բանտից։ Նրանք տեղափոխվել են Ալկատրազի բանտ առանձին-առանձին. Ջոն Անգլինը տեղափոխվել է 1960 թվականի հոկտեմբերի 24-ին 30 տարեկանում (բանտարկյալ AZ1476), իսկ Կլարենս Անգլինը՝ 1961 թվականի հունվարի 10-ին՝ 29 տարեկանում (բանտարկյալ AZ1485):

Փախուստի նախապատրաստման մեջ ներգրավված չորրորդ դավադիրը Ալեն Ուեսթն էր (անգլ.՝ Allen West): Մինչ Ալկատրաս տեղափոխվելը նա ձերբակալվել է ավելի քան 20 անգամ։ 1955 թվականին նա բանտարկվել է Ատլանտայում ավտոմեքենա գողանալու համար, այնուհետև տեղափոխվել է Ֆլորիդայի նահանգային քրեակատարողական հիմնարկ, որտեղից 1957 թվականին, փախուստի փորձից հետո, 28 տարեկանում տեղափոխվել է Ալկատրաս բանտ և դարձել բանտարկյալ AZ1335։

Ֆրենկ Մորիս
Ջոն Անգլին
Քլարենս Անգլին
Ալեն Ուեսթ

Փախուստ

«Բ» բլոկից վերևի տանիքի օդափոխման հին համակարգը մյուս բլոկների նման բետոն չի լցվել։ Դավադիրները որոշել են այս օդափոխության միջոցով մտնել տանիք։ Նրանք գիտեին, որ իրենց խցերի պատի հետևում մոտ մեկ մետր լայնությամբ հին սպասարկման թունել կա։ 10x20 սանտիմետր տրամագծով օդափոխման անցք, որը գտնվում է լվացարանի տակ, յուրաքանչյուր խցիկից տանում էր դեպի այս թունել։ Բանտարկյալները սկսեցին գործիքներ ձեռք բերել փախուստի համար։ Նրանց հիմնականում օգնում էին բանտի աշխատողները, որոնց հասանելի էին գործիքները՝ խոհանոցի և լվացքի աշխատողները, էլեկտրիկները և կոմունալ ծառայությունների աշխատողները։ Փախածները տասը ցենտանոց մետաղադրամից արծաթով զոդված մետաղական գդալից փորվածք են պատրաստել, փոշեկուլից գողացված շարժիչով։ Գրեթե մեկ տարի դավադիրներն օգտագործել են այս հորատանցքը՝ իրենց խցերի օդափոխման լյուկի շուրջ խոնավությունից վնասված բետոնից պատի մեջ փորելու համար։ Նրանք խլացրել են այս ստեղծագործության աղմուկը՝ մեկ ժամ երաժշտություն նվագելով։ Բանտարկյալները նաեւ ճաշասենյակից սրած գդալներով ընդլայնել են անցքը։ Որպեսզի ոչ ոք չնկատի պատի վնասը, հանցագործները փոսը ծածկել են ստվարաթղթե թերթերից և ծխախոտի տուփերից հմտորեն պատրաստված կեղծ վանդակաճաղով։ Փախածները անցքի շուրջ տարածությունը ծածկել են հին թերթերից պատրաստած մածուկով։

Այս աշխատանքին զուգահեռ նրանք այլ բանտարկյալներից ձեռք են բերել հողմափողեր և ռետինե անձրևանոցներ։ Նրանցից մի քանի ամիս է պահանջվել։ Նրանք տեղյակ են եղել, որ բոլորը, ովքեր փորձել են լողալով փախչել բանտից, խեղդվել են։ Ավելի քան 50 բաճկոններից փախածները 2-ից 4 մետր չափերով լաստ են կառուցել։ Բանտարկյալները բաճկոններից պատրաստել են նաև փրկարարական բաճկոններ։ Լաստանավի թիակները պատրաստված էին նրբատախտակից։

Հանցագործները խնամքով նախապատրաստվել են փախուստին, ուսումնասիրել են անվտանգության հերթափոխի գրաֆիկը և այլ մանրամասներ։ Պատրաստել են պապիե-մաշե տիկնիկներ, որոնք համապատասխանել են իրենց մարմնի չափերին։ Մետաղական շրջանակից, գիպսից ու օճառից նրանք պատրաստել են իրենց գլխի մանեկենները՝ դրանք ներկելով մարմնագույն ներկերով և սոսնձելով բանտի վարսավիրանոցից հավաքված իրական մազերի վրա։

Դավադիրները որոշել են փախչել 1962 թվականի հունիսի 10-ի լույս 11-ի գիշերը։ Սակայն այս օրը Ալեն Ուեսթը չի կարողացել ժամանակին փախչել խցից, իսկ մյուսները փախել են առանց նրա։ 1962 թվականի հունիսի 10-ի երեկոյան Ֆրենկ Մորիսը և եղբայրներ Ջոն և Կլարենս Անգլինները տիկնիկները դրել են իրենց երկհարկանիների վրա՝ ծածկելով դրանք վերմակներով և բարձերին դնելով կեղծ գլուխներ։ Դրանից հետո նրանք սողացել են պատի անցքից ու ներսից այն փակել են աղյուսներով։ Այնուհետև Մորիսն ու Անգլինները բացել են վանդակաճաղի օդափոխիչը պաշտպանող ձողերը, բարձրացել տանիք և իջել ջրահեռացման խողովակով դեպի ջուրը։ Հասնելով ափ՝ փախածները լաստանավը փչել են կոնցերտինայի (փոքր հարմոնիկա) միջոցով և մոտավորապես ժամը 22։ 00-ին նավարկել ափից։ Երեք փախածներին էլ այդպես էլ չեն հայտնաբերվել։

Հետագա իրադարձություններ

Առավոտյան՝ փախուստից մոտ 8 ժամ անց, պահակներից մեկը, նկատելով, որ Մորիսը չի վեր կենում անկողնուց, «գլուխը» շոյել է այտին՝ արթնացնելու համար։ Տեսնելով, որ «գլուխը» մարմնի մնացած մասից առանձին է ընկած, պահակը ետ թռավ՝ գոռալով. «Աստված, գլուխը կտրեցին»։ Ահազանգը հնչեց, և մի քանի ժամ անց ՀԴԲ գործակալները սկսեցին սանրել կղզու ափն ու ծովածոցի ջրերը։ Նրանց օգնել են առափնյա պահպանությունը, զինվորականները և տեղի ոստիկանությունը։ Սակայն փախածների հետքեր չեն հայտնաբերվել։ Փախածների խցերում խուզարկությամբ հնարավոր է դարձել հասկանալ, թե ինչպես են նրանց հաջողվել փախչել։

Փախուստից երկու օր անց Անգել կղզու մոտ հայտնաբերվել է անջրանցիկ պայուսակ, որը պարունակում էր թերթի հատվածներ, հեռախոսագիրք, փող և ընտանեկան լուսանկարներ, որոնք պատկանում էին Անգլին եղբայրներից մեկին. Հայտնաբերվել է նաև ինքնաշեն փրկարարական բաճկոն՝ փականի վրա տեսանելի ատամների հետքերով, ինչը հուշում է, որ սեղմիչը հերմետիկ չէ, ինչը լողորդի համար դժվարացնում է ջրի վրա մնալը։

Ալեն Ուեսթը, որը չի կարողացել փախչել մյուսների հետ, մի քանի հարցազրույց է տվել լրագրողներին։ Հավանական է, որ նրա և բանտի ղեկավարության միջև ինչ-որ գործարք է կնքվել, քանի որ նա ամբողջական տեղեկատվություն է տրամադրել փախուստի ծրագրի մասին, և նրան մեղադրանք չի առաջադրվել Ալկատրասից փախչելու փորձի համար։ Ըստ Ուեսթի՝ փախածները ծրագրել են անակնկալ քայլ կատարել, լողալով հասնել Անխել կղզի, որը գտնվում է Ալկատրասից 3 կիլոմետր հյուսիս, իսկ հետո տեղափոխվել մայրցամաք ու մեքենա գողանալ։ Եթե փախածները լողալով հասնեին Անխելի կղզի, նրանք պետք է կռվեին հոսանքի դեմ, որը երկու անգամ ավելի ուժեղ էր, քան եթե նրանք լողում էին հարավ։ Ոստիկանությունում գողացված մեքենաների մասին հաղորդումներ չեն եղել։ Փախուստի դիմած անձանց կողմից նոր հանցագործությունների մասին նույնպես երբևէ չեն եղել հաղորդումներ։

1963 թվականի փետրվարին Ալեն Ուեսթը տեղափոխվեց մայրցամաքի դաշնային բանտ, որտեղ նա սպասում էր իր բանտարկության ավարտին։ 1963 թվականի մարտի 21-ին Ալկատրասի բանտը փակվեց բանտարկյալների պահպանման չափազանց մեծ ծախսերի պատճառով, քանի որ անհրաժեշտ ամեն ինչ մայրցամաքից պետք է հասցվեր փոքրիկ կղզի։

1962 թվականի հուլիսի 17-ին նորվեգական SS Norefjell բեռնատար նավի նավաստիները, լքելով Ծոցը, նկատեցին մի մարդու դի, որը լողում էր ջրի մեջ Golden Gate Bridge-ից 20 մղոն դեպի հյուսիս-արևմուտք։ Նրանք հայտնել են, որ մարմինը դեմքով ցած լողում է ջրի մեջ և կրում է բաց կապույտ տաբատ և նավաստիի սիրամարգ։ Ըստ նկարագրության՝ սա համընկել է Ալկատրասի բանտարկյալների համազգեստին։ ՀԴԲ-ի տվյալներով՝ այս պահին նմանատիպ հագուստ կրող այլ անհետ կորած կամ խեղդված անձինք չեն եղել։

Նավաստիների զեկույցից մոտ 7 ամիս անց Փոյնթ Ռեյսում տղամարդու դի է հայտնաբերվել։ Հյուսիսում այս հրվանդանը շրջապատված է բազմաթիվ օվկիանոսային հոսանքներով, ինչը նշանակում է, որ փախածներից մեկի մարմինը կարող էր այնտեղ տեղափոխվել։ Հայտնաբերված մարմինը հետազոտվել է ախտաբանների կողմից։ Առաջին հետազոտության ժամանակ նրանք արձանագրել են ոսկորների երկարությունն ու վիճակը։ Չափումների համաձայն՝ այս տղամարդն ուներ 171 սանտիմետր հասակ՝ նույն հասակը, ինչ Ֆրենկ Մորիսը։ Հայտնաբերված մարմինը թաղվել է տեղի գերեզմանոցում, սակայն արտաշիրիմումից հետո ԴՆԹ անալիզը ցույց է տվել, որ դիակը չի պատկանում Ֆրենկ Մորիսին։

Պաշտոնապես Մորիսը և Էնգլինա եղբայրները համարվում են անհայտ կորած։ Նրանց ձերբակալման օրդերները կավարտվեն միայն 100-ական տարին լրանալուց հետո, եւ մինչ այդ "Ալկատրաս" բանտի փախածների հետախուզումը պաշտոնապես շարունակվում է։ Վարկածներից մեկի համաձայն ՝ փախստականները զոհվել են ՝ ափ չմտնելով։ Այս վարկածի օգտին է այն փաստը, որ Սան Ֆրանցիսկոյի ծովածոցում այդ պահին ջրի ջերմաստիճանը մոտ 10° էր։ Նման պայմաններում օրգանիզմը գերսառեցվում է արդեն 20 րոպե անց, իսկ Ալկատրասի բանտապահները միտումնավոր տաք ջուր են մատուցել ցնցուղներին, որպեսզի բանտարկյալների մարմինները չվարժվեն սառը ջրին։

Հաջող փախուստի վարկածը հաստատում է այն փաստը, որ Անգլին եղբայրները ճահճային Ֆլորիդայից էին, որտեղ մակընթացությունների ժամանակ անտառը ողողվում է ծովով։ Հետևաբար, նրանք գիտեին լաստանավներ կառուցել, նավարկելու հոսանքը, և իրենք էլ լավ լողորդներ էին։ Բացի այդ, փախուստից մի քանի տարի անց Անգլինների մայրը ծաղիկներ է նվեր ստացել անհայտ անձից։ 1973 թվականին եղբայրների մայրը մահացել է, և ըստ հաղորդագրության՝ նրա հուղարկավորությանը մասնակցել են կանացի հագուստով երկու տղամարդ։ Մեկ այլ հաղորդման համաձայն՝ Անգլին եղբայրներին տեսել են հեռավոր ազգականի տանը։ Ըստ Ալկատրասի պատմաբան Ֆրենկ Հենի, ով զրուցել է Անգլինի հարազատների հետ, նրանք պնդում են, որ ստացել են բացիկ Հարավային Ամերիկայից՝ երկու եղբայրների ստորագրությամբ, բայց Ֆրենկ Մորիսի մասին ոչինչ չգիտեն։

Նաև Ալկատրասից փախուստի հետազոտողներից մեկը՝ Արթուր Ռոդերիկը, նամակ է ստացել, որի հեղինակը պնդում է, որ իր բարեկամը Սան Ֆրանցիսկոյի ծովածոցի ափին հանդիպել է Անգլին եղբայրներին միկրոավտոբուսով, և նրանք վճարել են նրան Սիեթլ տանելու համար։ Սակայն վարորդը, տեսնելով, որ նրանք գումար ունեն, որոշել է թալանել նրանց ու սպանել։ Նա եղբայրներին տարել է Սիեթլի արվարձանում գտնվող այգի, կանգ առել, դուրս եկել, բացել հետևի դուռը և կրակեց երկու եղբայրների վրա և նրանց մարմինները թաղել հենց այնտեղ՝ այգում։ Սակայն ստույգ վայրում պեղումները ոչ մի արդյունք չեն տվել։

Մինչև 1979 թվականը ՀԴԲ-ն ներգրավված է եղել փախածների որոնումներում, իսկ հետո բյուրոն չբացահայտված փախուստի գործը փոխանցել է ԱՄՆ Մարշալների ծառայությանը (Արդարադատության նախարարության բաժին)։ 2003 թվականից այս բաժնի աշխատակից Մայքլ Դայքը փնտրում էր Ալկատրասի փախածներին։ Նա կարծում է, որ հանցագործներին հաջողվել է փախչել, ինչի ապացույցները գրեթե 250 անուղղակի ապացույցներ են։ Մայքլ Դայքը գրեթե ամեն ամիս ստանում է փախածներին փրկելու նոր ապացույցներ։

Պաշտոնական վարկածի համաձայն՝ փախածների լաստանավը չի հայտնաբերվել։ Այնուամենայնիվ, Մայքլ Դայքը հայտնաբերեց 1962 թվականի հունիսի 12-ով թվագրված ՀԴԲ-ի հեռատիպը, որտեղ ասվում էր, որ Անժել կղզում փախածների լաստանավ է հայտնաբերվել։ Նույն թվականի հունիսի 13-ին նմանատիպ հայտարարություն արվեց ԱՄՆ կառավարության հուշագրում, որտեղ նաև ասվում էր, որ Անգել կղզում հայտնաբերվել են լաստանավի հետքեր, որոնք տարածվում են կղզու ներսը։ Նաև ասվում է, որ փախուստի հաջորդ օրը Սան Ֆրանցիսկոյի ծովածոցի շրջանում ոստիկանական բաժանմունքները որոնում են գողացված մեքենան։ Ըստ հաղորդագրության՝ երեք տղամարդ ստիպել են վարորդին վրաերթի ենթարկել և գողացել մեքենան։ Տուժողը հանցագործության մասին հայտարարություն է տվել Ստոկթոնի պարեկային ծառայությանը։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ «3 Robbers escape from Alcatraz cells». Eugene Register-Guard. (Oregon): Associated Press. 1962 թ․ հունիսի 12. էջ 1A. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 5-ին.
↑ «Massive search made for Alcatraz escapees». (Oregon): UPI. 1962 թ․ հունիսի 12. էջ 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 5-ին.
↑ «3 prisoners are missing from 'Rock'». (Spokane, Washington): Associated Press. 1962 թ․ հուլիսի 13. էջ 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 5-ին.

Գրականություն

«FBI Investigation File 76-26295» (PDF). Federal Bureau of Investigation. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 5-ին.
Zimmerman, Keith; Zimmerman, Kent; amie Hyneman; Adam Savage Mythbusters: The Explosive Truth Behind 30 of the Most Perplexing Urban Legends of All Time. — Simon & Schuster, 2005. — ISBN 978-1-4169-0929-3
'Escape from Alcatraz' in Fascinating Footnotes from History. by (published as When Hitler Took Cocaine and Lenin Lost His Brain. in US)

Արտաքին հղումներ

[ergapes-1] «3 Robbers escape from Alcatraz cells». Eugene Register-Guard. (Oregon): Associated Press. 1962 թ․ հունիսի 12. էջ 1A. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 5-ին.

[bbupims-2] «Massive search made for Alcatraz escapees». (Oregon): UPI. 1962 թ․ հունիսի 12. էջ 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 5-ին.

[tpamfr-3] «3 prisoners are missing from 'Rock'». (Spokane, Washington): Associated Press. 1962 թ․ հուլիսի 13. էջ 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 5-ին.

[1]

[2]

[3]