Որդիներ և սիրեկաններ (վեպ)

Որդիներ և սիրեկաններ Sons and Lovers
Հեղինակ	Դեյվիդ Հերբերթ Լոուրենս
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Բնօրինակ լեզու	անգլերեն
Ստեղծման տարեթիվ	1913
Նկարագրում է	Լոնդոն
Նախորդ	Սահմանների խախտող
Հաջորդ	Ծիածանը
Երկիր	Միացյալ Թագավորություն
Հրատարակիչ	Duckworth Books?
Հրատարակման տարեթիվ	1913
Թվային տարբերակ	standardebooks.org/ebooks/d-h-lawrence/sons-and-lovers

Որդիներ և սիրեկաններ (անգլ.՝ Sons and Lovers), անգլիացի գրող Դեյվիդ Հերբերթ Լոուրենսի հանրահայտ վեպը, որը գրվել է 1913 թվականին։ Այժմ հեղինակի գլուխգործոցը համարվող այս ստեղծագործությունն սկզբնական շրջանում բացասական ընդունելություն է գտել գրականագետների կողմից և ենթարկվել նրանց խիստ քննադատությանը։ Վեպն ընդգրկվել է 20-րդ դարի անգլիագիր 100 լավագույն վեպերի ցուցակում և այնտեղ զբաղեցրել իններորդ հորիզոնականը:

Բովանդակություն

Դեյվիդ Հերբերթ Լոուրենսի գլուխգործոցը համարվող այս ստեղծագործությունը հեղինակի երրորդ հրատարակված վեպն է, որի կենտրոնական կերպարը Փոլ Մորել անունով մի երիտասարդ նորաթուխ արվեստագետ է։

Հեղինակն այս վեպի վրա սկսել է աշխատել այն ժամանակ, երբ նրա մայրը ծանր հիվանդ էր։ Ստեղծագործության գլխավոր կին հերոսի՝ Գերտրուդ Մորելի կերպարի միջոցով նա փորձել է արտացոլել իր մոր վատնված կյանքը, ինչպես նաև իր սերը վերջինիս հանդեպ՝ նրան ներկայացնելով որպես խելացի, հեգնական խառնվածքով և նուրբ կազմվածքով կին, որի հանդեպ ճակատագիրն այնքան էլ բարեհաճ չի գտնվել՝ պարգևելով նրան մի ամուսին, ով ընդամենը հասարակ հանքափոր էր։ Լոուրենսն այն համոզմունքին էր, որ իր մայրն ամուսնացել է իրենից ցածր դասի տղամարդու հետ։ Այս վեպի համար հիմք են ծառայել ընտանեկան տարաձայնությունները, որոնց հեղինակն ականատես է եղել սկսած մանկության վաղ տարիներից։ Վեպի երկու հերոսները՝ Փոլ և Ուիլյամս եղբայրները, սկսում են ատել ու արհամարհանքով վերաբերվել իրենց հորը։ Փոլի կյանքում հայտնված կանանց հետ հարաբերություններն ասես իրենց վրա կրեն մոր հանդեպ ունեցած նվիրվածության ազդեցությունը։

Հրատարակության հանգամանքները

Լոուրենսի այս վեպի առաջին նախնական օրինակը կորել է՝ այդպես էլ չբերվելով վերջնական տեսքի։ Կարծիքներ կան, որ այն անավարտ է մնացել գրողի մոր հիվանդության պատճառով։ Լոուրենս այս գործին վերադառնում է երեք ամիս տևած դադարից հետո․ այն ժամանակ այն դեռևս կրում էր "Փոլ Մորել" անվանումը։ Լոուրենսն այս գործի նախավերջին տարբերակն ավարտեց իր կյանքի ծանր ժամանակահատվածում, երբ կտրուկ վատթարացել էր նրա առողջությունը, և նա ստիպված էր թողնել մանկավարժական գործունեությունը։

"Փոլ Մորել" վեպի երրորդ օրինակը հրատարակության է ուղարկվում գերմանացի միջին դասի արիստոկրատ Ֆրիդա Ուիքլիի հետ հեղինակի ամուսնությունից հետո։ Այն շատ անբարեհաճ արձագանքի է արժանանում հրատարակիչ Ուիլյամ Հեյնեմանի կողմից, որն ստիպում է Լոուրենսին վերաշարադրել գործը։ Լուրենսն այնուհետև վերանվանում է վեպը "Որդիներ և սիրեկաններ", սակայն հավատարիմ է մնում նախնական բովանդակությանը՝ այն ներկայացնելով որպես "մեծագույն ողբերգություն" և "գրականության խոշոր գործ", որն արտացոլում է "հազարավոր բրիտանացի երիտասարդների անձնական ողբերգությունը"։

Վեպը բաղկացած է երկու մասից։

Անվանում

Վերանվանված վեպում հետագայում արված հավելումները ընդարձակել են նրա շրջանակներն ու բովանդակությունը՝ պակասեցնելով ինքնակենսագրական տարրը։ Թեպետ անգլիացի գրող էդուարդ Գարնետի կողմից հետագայում արված խմբագրական միջամտությունները վերաբերել են հիմնականում աշխատանքի ոճին, փոփոխված և ավելի նեղ շրջանակներում է ներկայացվել նաև Փոլի կերպարը։

Հղումներ

"Sons and Lovers", D. H. Lawrence, Penguin Classics 2016