«Սպարտա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

12:17, 3 Ապրիլի 2013-ի տարբերակ

Սպարտա (հին հունարեն՝ Σπάρτη, լատին․՝ Sparta), կամ Լակեդեմոն (հին հունարեն՝ Λακεδαίμων, լատին․՝ Lacedaemon), սկզբում հին քաղաք–պետություն Պելոպոնեսում Եվրոտաս գետի հովտում։ Որպես պաշտոնական անվանում հիմնականում օգտագործվել է Լակեդեմոն անվանումը։

Անվան ստուգաբանումը

Սպարտա Քաղաք Հին Հունաստանում, Պելոպոնես թերակղզում: Սպարտա անվան ստուգաբանությունը տրվում է երկու կերպ: Առաջինը կապվում է քաղաքի հիմնադիր Սպարտոնի անվան հետ, մոտ 1880 թվականին, մեր թվարկությունից առաջ: Մյուս ստուգաբանությամբ` առաջցել է Սպարտայի անունից, որը Լակեդեմոնի կինն էր:^[1]

Պելոպոնեսյան միություն

Մ. թ. ա. 6-րդ դարի վերջին Սպարտա պետությունը հիմնել է Պելոպոնեսյան միությունը, որը դարձել է Հունաստանի գերիշխող ուժը:

Պելոպոնեսյան և Աթենական միությունների միջև տևական պայքարը դադարել է մ. թ. ա. 445 թվականին կնքված 30-ամյա հաշտությամբ: Մ. թ. ա. 444 –429 թվականներին անընդմեջ Աթենքի առաջին ստրատեգոս է ընտրվել Պերիկլեսը, որի կառավարման տարիներն աթենական դեմոկրատիայի ծաղկման ժամանակաշրջանն է: Մ. թ. ա. 431 թվականին Աթենական և Պելոպոնեսյան միությունների միջև վերսկսվել է պատերազմը, որն ավարտվել է մ. թ. ա. 404 թվականին՝ Աթենքի պարտությամբ:

Սպարտայի գերիշխանությունից հունական պոլիսների ազատվելու ձգտումը հանգեցրել է Կորնթոսյան պատերազմին (մ. թ. ա. 395 –387): Պատերազմից հետո Սպարտան առժամանակ պահպանել է իր ազդեցությունը Հունաստանում, սակայն մ. թ. ա. 379 թվականից, երբ Թեբեից վտարվել է Սպարտայի կայազորը, Թեբեն Պելոպիդասի և Էպամինոնդասի ժամանակ ռազմական հաջող գործողություններ է ձեռնարկել Սպարտայի դեմ և ժամանակավորապես դարձել է Հունաստանի առաջատարը: Պելոպոնեսյան միությունը քայքայվել է:

Սպարտան արվեստում

Գրականություն

Վեպեր

Ասիմակոպուլոս, Կոստաս. «Սպանություն Սպարտայում», «Արքան և Արձանը», «Ալթանան Պարգիից»; Վեպեր
Յերբի, Ֆրենկ. «Հեռացում Սպարտայից»

Քնարերգություն

Կավաֆիս, Կոնստանոս. Լիրիկա

Կինեմատոգրաֆ

300 սպարտացիները (ֆիլմ, 1962) (1962 թ. ֆիլմ)
Սպարտայի գլադիատորները (1964 թ. ֆիլմ)
Տրոյա (ֆիլմ) (2004 թ. ֆիլմ])
300 սպարտացիները (ֆիլմ, 2006) (2006 թ. ֆիլմ)

Համակարգչային խաղեր

«God of War» - խաղի գլխավոր հերոսը սպարտացի հրմանատար է
«Rome: Total War» - Սպարտան հանդես է գալիս որպես հունական պետության մայրաքաղաք
«300: March to Glory»
«Ատլանտիկա օնլայն» - վարձկաններից մեկը սպարտացի է
«Ancient wars - Sparta» - սպարտացիների համար առանձին գործողություն
«Halo» սերիայի խաղերում - սպարտացիները էլիտային զինվորներ են, ովքեր պաշտպանում են մարդկությանը այլմոլորակայիններից
«Լեգեոն 3. Սպարտացիներ»

Ծանոթագրություններ

↑ Աշխարհագրական և պատմական անձնանունների բառարան

Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է «Դպրոցական մեծ հանրագիտարանից», որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link GA Կաղապար:Link GA

[1] Աշխարհագրական և պատմական անձնանունների բառարան

[1]

@@ Տող 48. / Տող 48. @@
 {{Link GA|fr}}
 {{Link GA|no}}
-[[af:Sparta]]
-[[als:Sparta]]
-[[ar:أسبرطة]]
-[[ast:Esparta]]
-[[az:Sparta]]
-[[bat-smg:Sparta]]
-[[be:Спарта]]
-[[bg:Спарта]]
-[[bn:স্পার্টা]]
-[[br:Sparta (kêr)]]
-[[bs:Sparta]]
-[[ca:Esparta]]
-[[cs:Sparta]]
-[[cy:Sparta]]
-[[da:Sparta]]
-[[de:Sparta]]
-[[el:Αρχαία Σπάρτη]]
-[[en:Sparta]]
-[[eo:Sparto]]
-[[es:Esparta]]
-[[et:Sparta]]
-[[eu:Esparta]]
-[[ext:Esparta]]
-[[fa:اسپارت]]
-[[fi:Sparta]]
-[[fr:Sparte]]
-[[ga:Sparta]]
-[[gl:Esparta - Σπάρτη]]
-[[he:ספרטה]]
-[[hi:स्पार्टा]]
-[[hr:Sparta]]
-[[hu:Spárta]]
-[[ia:Sparta]]
-[[id:Sparta]]
-[[io:Sparta]]
-[[is:Sparta]]
-[[it:Sparta]]
-[[ja:スパルタ]]
-[[jv:Sparta]]
-[[ka:სპარტა]]
-[[kk:Спарта]]
-[[kn:ಸ್ಪಾರ್ಟಾ]]
-[[ko:스파르타]]
-[[ku:Sparta]]
-[[la:Sparta]]
-[[lb:Sparta]]
-[[lt:Sparta]]
-[[lv:Sparta]]
-[[mk:Спарта]]
-[[nds:Sparta (Antike)]]
-[[nl:Sparta (Griekenland)]]
-[[nn:Spárti]]
-[[no:Sparta]]
-[[oc:Esparta]]
-[[pl:Sparta]]
-[[pnb:سپارٹا]]
-[[ps:سپارتا]]
-[[pt:Esparta]]
-[[ro:Sparta]]
-[[ru:Спарта]]
-[[scn:Sparta]]
-[[sh:Sparta]]
-[[simple:Sparta]]
-[[sk:Sparta (starovek)]]
-[[sl:Šparta]]
-[[sq:Sparta]]
-[[sr:Античка Спарта]]
-[[sv:Sparta]]
-[[th:สปาร์ตา]]
-[[tl:Isparta]]
-[[tr:Sparta]]
-[[uk:Спарта]]
-[[ur:سپارٹا]]
-[[vec:Sparta]]
-[[vi:Sparta]]
-[[war:Sparta]]
-[[zh:斯巴达]]
-[[zh-classical:古斯巴達]]