Ջումանջի (գիրք)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջումանջի
անգլ.՝ Jumanji
ՀեղինակՔրիս Վան Օլսբուրգ
Տեսակգրական ստեղծագործություն
Ժանրֆենթեզի
Բնօրինակ լեզուանգլերեն
ՀաջորդԶաթուրա
ՆկարազարդողՔրիս Վան Օլսբուրգ
Երկիր ԱՄՆ
ՀրատարակիչHoughton Mifflin Harcourt
Հրատարակման տարեթիվ1981
OCLC248820623

«Ջումանջի» (անգլ.՝ Jumanji), երեխաների համար պատկերազարդ գիրք, որը գրել և պատկերազարդել է ամերիկացի հեղինակ Քրիս Օլսբուրգը՝ 1981 թվականին[1]։ Գիրքը պատմում է սեղանի կախարդական խաղի մասին, որը խաղալով խաղացողները կարող են կանչել ջունգլիներից իրական կենդանիներ և այլ վտանգավոր տարրեր, այն ամենի հետ ինչին, որ առնչվում է խաղացողը խաղի մեջ, կատարվում է նաև իրական կյանքում։ 1995 թվականին թողարկվել է գրքի համանուն ադապտացիան՝ ֆիլմ, որում Ռոբին Ուիլյամսը կատարում է գլխավոր դերը։ Դերասանի խոսքերով` «ջումանջին» զուլուսական բառ է, որը նշանակում է «շատ էֆեկտներ»[2]։ 2011 թվականին Ուիլյամսը առաջին հրատարակության 30-ամյակի առթիվ ձայնագրել է գրքի աուդիո տարբերակը[3]։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ Ջուդի և Փիթեր Շեփարդներիի ծնողները գնում են տնից, խաղալիքներով խաղացող երեխաներն սկսում են ձանձրանալ և գնում են զբոսայգի։ Այնտեղ նրանք գտնում են արկածային «Ջումանջի» սեղանի խաղը։ Բերելով այն տուն` նրանք կարդում են նախազգուշացումը՝ «Մի սկսիր, եթե չես պատրաստվում ավարտել»։ Ուշադրություն չդարձնելով նախազգուշացմանը` երեխաներն սկսում են խաղալ։

Շուտով երեխաները նկատում են, որ բոլոր վտանգները, որոնք հայտնվում են խաղում, հայտնվում են նաև տանը։ Օրինակ, երբ Փիթերին ընկնում է առյուծ, տանը հայտնվում է իսկական գիշատիչ, որին Ջուդին ու Փիթերը կողպում են իրենց մոր սենյակում։ Գցելով զառերը, Ջուդիին հրմշտոցի մեջ է ընկնում, Փիթերին հետո ընկնում մուսսոն, իսկ Ջուդիին հետազոտող։ Բոլոր ընկած դեպքերը տեղի են ունենում նաև իրական կյանքում, ինչը տանը քաոս է տարածում։ Բայց երեխաները շարունակում են խաղալ այն հույսով, որ երբ որ նրանք ավարտեն խաղը ամեն ինչ կընկնի իր տեղը։ Խաղը վերջապես ավարտվում է, երբ Ջուդիին հրաբուխ է ընկնում։ Նրա կերպարը հասնում է մինչև վերջ, և աղջիկը գոռում է «Ջումանջի՜»։

Մի պահ ամեն ինչ սովորականին է վերադառնում, և քույր ու եղբայր խաղը տանում են ետ դեպի այգի, հասցնելով մինչև ծնողների վերադարձը։ Վերջին էջերում Ջուդին ու Փիթերը նայում են փողոցին և տեսնում են հարևան երեխաներին՝ Դենիին և Ուոլթերին, անհանգսատացած վերադառնալով այգուց Ջումանջիի հետ։ Տղաների մայրը ասում էր, որ՝ եղբայրները երբեք չեն կարողանում ավարտել սկսած խաղը և չեն կադում հրահագները։

Ադապտացիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Ջումանջի» - 1995 թվականին նկարահանված լիամետրաժ ֆիլմ։ Ի տարբերություն գրքի՝ ֆիլմում ավելացվել են մեծահասակ կերպարներ, որոնք չեն եղել գրքում։ Դրանց թվում է Ալան Փերիշը (Ռոբին Ուիլյամս), Սառա Ուիթլը (Բոննի Հանտ), ոստիկան Կառլ Բեթլին (Դեյվիդ Ալան Գիեր), մորաքույր Նորան (Բիբի Նոյվիրտ) և որոսորդ Բան Փելթը (Ջոնաթան Հայդ, որը նաև կատարել է Ալան և Սեմ Փերիշների հոր կերպարը)։ Գլխավոր տարբերությունը գրքից այն է, որ Ջուդիի (Քիրստեն Դաստ) և Փիթերի (Բրեդլի Փիրս) փոխարեն գլխավոր հերոսը՝ Ալան Փերիշը, փոքր ժամանակ է գտնում խաղը։ Ավելացված է ֆոնային պատմություն, որտեղ Ալան Պերիշը բանտարկվել է «Ջումանջի» խաղում 26 տարով՝ 1969 թվականին նրա կողմից արված քայլի պատճառով։ Նաև վերջում չկան Դեննի և Ուոլթեր Բուդվինգները, որոնք գտել էին խաղը։ Ֆիլմում, ավտովթարում ծնողների մահից հետո, Ջուդին և Փիթերը որբանում են և նրանց որդեգրում է մորաքույրը։ Կենդանիները, որոնք հայտնվում էին խաղի մեջ, տնից բացի հայտնվում են նաև քաղաքում։ Փիթերը ֆիլմում փորձում է խարդախություն անել, ինչի համար էլ վերածվում է կապիկի, իսկ խաղը հաղթում է Ալանը, այլ ոչ թե Ջուդին։ Ֆիլմում նաև ավելացվել է թմբուկների հարվածը, որը էլի գրքում չի եղել։
  • «Ջումանջի» - անիմացիոն սերիալ՝ նկարահանված ֆիլմի հիման վրա։ Ցույց է տրվել 1996-1999 թվականներին, ընդհանուր ցուցադրվել է 40 սերիա։ Ի տարբերություն գրքի և ֆիլմի, մուլտսերիալում՝ Ջուդիին ու Փիթերին խաղը տանում է ջունգլիներ։ Բացի դրանից, Փիթերը վերածվում է տարբեր կենդանիների, երբ որ փորձում է խաղում խարդախություն անել։ Ալան Փերիշը ֆիլմից մնում է թակարդի մեջ մինչև վերջին սերիան։
  • «Ջումանջի։ Ջունգլիների կանչը» - 2017 թվականին հեռարձակված լիամերաժ ֆիլմ։ Գլխավոր դերերը կատարել են՝ Դուեյն Ջոնսոնը, Ջեք Բլեքը, Քևին Հարթը և Քարեն Գիլանը[4]։ Գործողությունները տեղի են ունենում առաջին ֆիլմի դեպքերից մեկ տարի անց։

Շարունակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վան Օլլսբուրգի կողմից գրված և 2002 թվականին հրատարակված՝ «Զատուրան» համարվում է Ջումանջիի շարունակությունը։ «Զատուրայում» Դեննի և Ուոլթեր Բուդվինգները Ջումանջիի պատմության վերջից գտնում են գիտաֆանտաստիկ սեղանի խաղ, որը նույնպես խաղի գործողությունները բերում է իրական կյանք[5]։ Պատմությունը 2005 թվականին նույնպես ստացել է ֆիլմային ադապտացիա[6][7]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Wheeler, Jill C. Chris Van Allsburg (Children's Illustrators Set I). — ABDO, 2005. — P. 13. — 24 p. — ISBN 1604533528
  2. «Flashes: Name of the Game» (անգլերեն). Entertainment Weekly. 8 декабря 1995. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  3. «Jumanji 30th Anniversary Edition» (անգլերեն). FictionDB. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  4. Muelle, Matthew (20 августа 2016). «The Rock Says New Jumanji Is Not A Reboot». Comicbook.com (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  5. Zbaracki, Matthew D. Best Books for Boys: A Resource for Educators. — Libraries Unlimited, 2008. — P. 56. — 189 p. — ISBN 1591585996
  6. Kümmerling-Meibauer, Bettina The Routledge Companion to Picturebooks. — Routledge, 2017. — P. 526. — 600 p. — ISBN 9781317526599
  7. Owen, Lynette Selling Rights. — Routledge, 2014. — P. 318. — 466 p. — ISBN 1317611810