Պտղաթաղանթների մինչծննդաբերական վաղաժամ պատռում-ը հղիության բարդություն է (ծննդաբերության առաջին կամ բացման շրջանի), որը բնութագրվում է պտղաթաղանթների պատռմամբ և պղաջրերի արտահոսքով մինչև ծննդաբերական գործունեության սկիզբը[1]։
Այս բարդության հաճախականությունը հասուն հղիության դեպքում կազմում է 12-15%, անհաս հղիության դեպքում՝ 30-40%։ Ծննդաբերության առաջին շրջանի ակտիվ փուլի վերջում պտղջրերի արտահոսքը համավում է պտղաջրերի ժամանակին արտահոսք։
Պատճառները լիովին պարզ չեն։ Հասուն հղության դեպքում պտղաջրեջի վաղաժամ արտահոսք դիտվում են այն դեպքերում երբ պտղի առաջադիր մասը ամբողջությամբ չի լցնում փոքր կոնքի մուտք և չի ստեղծում հպման գոտի, որը առանձնացմում է հարպտղաջրեջը առաջնայինի և հետինի։ Այդպիսի դեպքեր լինում են փոքր կոնքի, պտղի հետույքային առաջադրության, պտղի միջաձիգ և թեք դրության, գլխի արտահայտված տարածուման ժամանակ։
Այս դեպքում մեծ քանակությամբ հարպտղային ջրեր անցնում են պտղապարկի ստորին հատվածներ ինչը նպաստում է պտղաթաղանթների ձգվելուն և նրանց պատռվելուն։
Անհաս հղիության դեպքում պատճառը կայանում է արգանդի վզիկի անհասության մեջ օրինակ՝ ֆունկցիոնալ և օրգանական իսթմիկո ցերվիկալ անբավարարությունը[2], արգանդի ստրոին սեգմենտի անբավարարությունը, ինչը բերում պտղապարկի պրոլապսի և պտղաթաղանթների վաղաժամ պատռման։
Ռիսկի գործոնների մեջ մտնում են նաև՝
Ինֆեկցիաներ։ միզասեռական համակարգի ինֆեկցիաներ, սեռական ճանապարհով փոխանցվող ինֆեկցիաներ, ստորին սեռական համակարգի ինֆեկցիաներ (օրինակ. բակտերիալ վագինոզ)[3], պտղաթաղանթների ինֆեկցիաներ (խորիոնամնիոնիտ)[4]։
Որպեսզի հաստատվի արդյոք կնոջ մոտ տեղի է ունեցել պտղաթաղանթների մինչծննդաբերական վաղաժամ պատռում, այսուհետ ՊՄՎՊ, բժիշկը պետք է վստահ լինի որ հեղուկը, որը հոսում է կնոջ հեշտոցից ամնիոտիկ հեղուկ է և որ ծննդաբերական գործունեությունը դեռևս սկսված չէ։ Դրա համար կատարվում է մանրակրկիտ անամնեզի հավաքում, գինեկոլոգիական զննում օգտագործելով ստերիլ հայելիներ, ուլտրաձայնային հետազոտություն[2]։
Պտուղը՝ շրջապատված պտղապարկով, որը պատված է պտղաթաղանթներով։ ՊՄՎՊ-ի ժամանակ այս թաղանթները պատռվում են մինչև ծննդաբերական գործունեության սկիզբըԱնամնեզ։ Կինը՝ ՊՄՎՊ-ով սովորաբար նշում է հանկարծակի <<հեղեղի նման>> հեղուկիհոսք հեշտոցից, կամ կայուն քիչ քանակությամբ հեղուկի արտահոսք[2]։
Զննում ստերիլ հայելիներով։ Բժիշկը հեշտոց է մտցնում ստերլ հայելիները, տեսնելու համար հեշտոցի ներսը և կատարելու երկձեռքային հետազոտություն, որի նպատակը արգանդի վզիկի բացման աստիճանը որոշելն է։ Այս միջամտությունից խուսմափում ենք քանի դեռ կինը չի մտել ակտիվ ծննդաբերական գործունեության մեջ՝ ինֆեցիայի փոխանցմա ռիսկը նվազեցնելու նպատակով[6]։
Կուտակման թեստ։ Երբ ամնիոտիկ հեղուկի կուտակում է նկատվում հեշտոցի հետին կամարի շրջանում։ Երբեմն արգանդի պարանոցի արտաքին բացվածքից նկատելի է հեղուկի արտահոսք, երբ կինը հազում կամ կատարում է Վալսալվայի փորձը[2]։
Նիտրազինային թեստ։ Ստերիլ բամբակյա խծուծով (տամպոն) հավաքված հեշտոցային հեղուկը տեղադրվում է նիտրազինային (ֆենաֆթազին) թղթի վրա։ Ամնիոտիկ հեղուկը թույլ հիմնային է (pH 7.1–7.3) ի համեմատ հեշտոցային արտազատուկի, որը թթվային է (pH 4.5–6)[5]։ Ամնիոտիկ հեղուկը, ինչպես հիմնային հեղուկ փոխում է նիտրազինային թղթի գույնը նարնջագույնից դեպի մուգ կապույտ[2]։
Ձարխոտի թեստ։ Ստերիլ բամբակյա խծուծով (տամպոն) հավաքված հեշտոցային հեղուկը տեղադրվում է առարկայական ապակու վրա, չորանալուց հետո ամնիոտիկ հեղուկը ձևավորում է բյուրեղային մի պատկեր, որը կոչվում է արբորիզացիա[4], ինչը մանրադիտակով նայելիս հիշեցնում է ձարխոտի ( ռուս.՝ папоротник) տերևների[3]։
Ֆիբրոնեկտինի և ալֆա ֆետոպրոտեինի որոշում արյան մեջ։
Մանկաբարձական տակտիկան կախվածէ է հղիության ժամկետից, հղիի և պտղի վիճակից, ինչպես նաև պտղաթաղանթների վաղաժամ պատռման պատճառներից։
Եթե հասուն հղիության դեպքում պտղաթաղանթների վաղաժամ պատռումից հետո ծննդաբերական գործունեությունը ինքնուրույն չի զարգանում կատարում են ծննդախթանում[4] արգանդի տոնուսը բարձրացնող նյութերով։ Նեղ կոնքը, պտղի ախտաբանական դրությունները, գլխի ներդրման անոմալիաները և այլ բարդությունները հանդիսանում են ցուցում մանկաբարձական վիրահատությունների համար։
Անհաս հղիության դեպքում մանկաբարձական տակտիկան կախված է նաև ինֆեկցիայի առկայությունից, կամ բացակայությունից։ Ինֆեկցիայի նշանների հայտնաբերման դեպքում նշանակվում են հակաբիոտիկոթերապիա, ստեղվծում է հորմոնալ ֆոն և կատարվում է ծննդախթանում։
Ինֆեկցիայի բացակայության դեպքում մինչև 35 շաբաթը ցուցված է սպասողական տակտիկա, և բուժական միջոցառումներ ուղղված հղիության երկարաձգմանը։ Նորածնի շնչառական դիսթրես համախտանիշի պրոֆիլակտիկայի նպատակով նշանակվում են գլյուկոկորտիկոիդներ։ Հղիության երկարաձգման դեպքում անհրաժեշտ է հղի կնոջ մանրակրկիտ հսկղություն (ջերմաչափում, արյան քննություն, հեշտոցային քսուքի մանրէաբանական հետազոտություն) և վարակի պրոֆիլակտիկա (ստերիլ միջադիրներ, հաճախակի լվացումներ և այլն)։ Պետք է նաև հսկել պտղի վիճակը, կատարել միջոցառւմներ՝ ուղղված պտղի հիպօքսիան և արգանդ-պլացենտար շրջանառության խանգարումների կանխմանը։ Ներարգնդային ինֆեկցման մեծ ռիսկերի դեպքում նշանակվում են հակաբիոտիկներ։ Արտահատյված սակավաջրության դեպքում, երբ արգանդը սերտ գրկում է պտուղը, հղիությունը երկարաձգում են ոչ ավելին քան 10-12 օր, քանի որ ավելի երկար սպասելու դեպքում հնարավոր է առաջանան պտղի կմաղքային դեֆորմացիաներ։
Ելքը կախված է հղիության ժամկետից, բարդություններից, հղիի և պտղի առողջական վիճակից։