Պտղաթաղանթների մինչծննդաբերական վաղաժամ պատռում

Պտղաթաղանթների մինչծննդաբերական վաղաժամ պատռում
	Ձարխոտի դրական ֆենոմեն
Հիվանդության ախտանշաններ	Պտղաջրերի արտահոսք
Բժշկական մասնագիտություն	մանկաբարձություն
ՀՄԴ-9	658.1
ՀՄԴ-10	O42
	Prelabor rupture of membrane Վիքիպահեստում

Պտղաթաղանթների մինչծննդաբերական վաղաժամ պատռում-ը հղիության բարդություն է (ծննդաբերության առաջին կամ բացման շրջանի), որը բնութագրվում է պտղաթաղանթների պատռմամբ և պղաջրերի արտահոսքով մինչև ծննդաբերական գործունեության սկիզբը^[1]։

Այս բարդության հաճախականությունը հասուն հղիության դեպքում կազմում է 12-15%, անհաս հղիության դեպքում՝ 30-40%։ Ծննդաբերության առաջին շրջանի ակտիվ փուլի վերջում պտղջրերի արտահոսքը համավում է պտղաջրերի ժամանակին արտահոսք։

Պատճառագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատճառները լիովին պարզ չեն։ Հասուն հղության դեպքում պտղաջրեջի վաղաժամ արտահոսք դիտվում են այն դեպքերում երբ պտղի առաջադիր մասը ամբողջությամբ չի լցնում փոքր կոնքի մուտք և չի ստեղծում հպման գոտի, որը առանձնացմում է հարպտղաջրեջը առաջնայինի և հետինի։ Այդպիսի դեպքեր լինում են փոքր կոնքի, պտղի հետույքային առաջադրության, պտղի միջաձիգ և թեք դրության, գլխի արտահայտված տարածուման ժամանակ։

Այս դեպքում մեծ քանակությամբ հարպտղային ջրեր անցնում են պտղապարկի ստորին հատվածներ ինչը նպաստում է պտղաթաղանթների ձգվելուն և նրանց պատռվելուն։

Անհաս հղիության դեպքում պատճառը կայանում է արգանդի վզիկի անհասության մեջ օրինակ՝ ֆունկցիոնալ և օրգանական իսթմիկո ցերվիկալ անբավարարությունը^[2], արգանդի ստրոին սեգմենտի անբավարարությունը, ինչը բերում պտղապարկի պրոլապսի և պտղաթաղանթների վաղաժամ պատռման։

Ռիսկի գործոնների մեջ մտնում են նաև՝

Ինֆեկցիաներ։ միզասեռական համակարգի ինֆեկցիաներ, սեռական ճանապարհով փոխանցվող ինֆեկցիաներ, ստորին սեռական համակարգի ինֆեկցիաներ (օրինակ. բակտերիալ վագինոզ)^[3], պտղաթաղանթների ինֆեկցիաներ (խորիոնամնիոնիտ)^[4]։
Ծխախոտի օգտագործում հղիության ընթացքում^[5]
Թմրամիջոցների օգտագործումը հղիության ընթացքում^[4]
Անամնեզում պտղաթաղանթների մինչծննդաբերական վաղաժամ պատռման էպիզոդ^[3]
Գերջրություն^[2]
Բազմապտուղ հղիություն^[3]
Արյունահոսության էպիզոդներ հղիության ընթացքում^[3]
Ինվազիվ միջամտություններ (ամնիոցենտեզ)^[2]
Սննդային անբավարարություն^[5]
Ցածր սոցիալական պայմաններ^[5]
Հավելյալ քաշ^[5]

Այնուամենայնիվ շատ դեպքերում ռիսկի գործոնները մնում են չբացահայտված^[5]։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպեսզի հաստատվի արդյոք կնոջ մոտ տեղի է ունեցել պտղաթաղանթների մինչծննդաբերական վաղաժամ պատռում, այսուհետ ՊՄՎՊ, բժիշկը պետք է վստահ լինի որ հեղուկը, որը հոսում է կնոջ հեշտոցից ամնիոտիկ հեղուկ է և որ ծննդաբերական գործունեությունը դեռևս սկսված չէ։ Դրա համար կատարվում է մանրակրկիտ անամնեզի հավաքում, գինեկոլոգիական զննում օգտագործելով ստերիլ հայելիներ, ուլտրաձայնային հետազոտություն^[2]։

Պտուղը՝ շրջապատված պտղապարկով, որը պատված է պտղաթաղանթներով։ ՊՄՎՊ-ի ժամանակ այս թաղանթները պատռվում են մինչև ծննդաբերական գործունեության սկիզբը
Անամնեզ։ Կինը՝ ՊՄՎՊ-ով սովորաբար նշում է հանկարծակի <<հեղեղի նման>> հեղուկիհոսք հեշտոցից, կամ կայուն քիչ քանակությամբ հեղուկի արտահոսք^[2]։
Զննում ստերիլ հայելիներով։ Բժիշկը հեշտոց է մտցնում ստերլ հայելիները, տեսնելու համար հեշտոցի ներսը և կատարելու երկձեռքային հետազոտություն, որի նպատակը արգանդի վզիկի բացման աստիճանը որոշելն է։ Այս միջամտությունից խուսմափում ենք քանի դեռ կինը չի մտել ակտիվ ծննդաբերական գործունեության մեջ՝ ինֆեցիայի փոխանցմա ռիսկը նվազեցնելու նպատակով^[6]։
Կուտակման թեստ։ Երբ ամնիոտիկ հեղուկի կուտակում է նկատվում հեշտոցի հետին կամարի շրջանում։ Երբեմն արգանդի պարանոցի արտաքին բացվածքից նկատելի է հեղուկի արտահոսք, երբ կինը հազում կամ կատարում է Վալսալվայի փորձը^[2]։
Նիտրազինային թեստ։ Ստերիլ բամբակյա խծուծով (տամպոն) հավաքված հեշտոցային հեղուկը տեղադրվում է նիտրազինային (ֆենաֆթազին) թղթի վրա։ Ամնիոտիկ հեղուկը թույլ հիմնային է (pH 7.1–7.3) ի համեմատ հեշտոցային արտազատուկի, որը թթվային է (pH 4.5–6)^[5]։ Ամնիոտիկ հեղուկը, ինչպես հիմնային հեղուկ փոխում է նիտրազինային թղթի գույնը նարնջագույնից դեպի մուգ կապույտ^[2]։
Ձարխոտի թեստ։ Ստերիլ բամբակյա խծուծով (տամպոն) հավաքված հեշտոցային հեղուկը տեղադրվում է առարկայական ապակու վրա, չորանալուց հետո ամնիոտիկ հեղուկը ձևավորում է բյուրեղային մի պատկեր, որը կոչվում է արբորիզացիա^[4], ինչը մանրադիտակով նայելիս հիշեցնում է ձարխոտի ( ռուս.՝ папоротник) տերևների^[3]։
Ֆիբրոնեկտինի և ալֆա ֆետոպրոտեինի որոշում արյան մեջ։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկաբարձական տակտիկան կախվածէ է հղիության ժամկետից, հղիի և պտղի վիճակից, ինչպես նաև պտղաթաղանթների վաղաժամ պատռման պատճառներից։ Եթե հասուն հղիության դեպքում պտղաթաղանթների վաղաժամ պատռումից հետո ծննդաբերական գործունեությունը ինքնուրույն չի զարգանում կատարում են ծննդախթանում^[4] արգանդի տոնուսը բարձրացնող նյութերով։ Նեղ կոնքը, պտղի ախտաբանական դրությունները, գլխի ներդրման անոմալիաները և այլ բարդությունները հանդիսանում են ցուցում մանկաբարձական վիրահատությունների համար։

Անհաս հղիության դեպքում մանկաբարձական տակտիկան կախված է նաև ինֆեկցիայի առկայությունից, կամ բացակայությունից։ Ինֆեկցիայի նշանների հայտնաբերման դեպքում նշանակվում են հակաբիոտիկոթերապիա, ստեղվծում է հորմոնալ ֆոն և կատարվում է ծննդախթանում։

Ինֆեկցիայի բացակայության դեպքում մինչև 35 շաբաթը ցուցված է սպասողական տակտիկա, և բուժական միջոցառումներ ուղղված հղիության երկարաձգմանը։ Նորածնի շնչառական դիսթրես համախտանիշի պրոֆիլակտիկայի նպատակով նշանակվում են գլյուկոկորտիկոիդներ։ Հղիության երկարաձգման դեպքում անհրաժեշտ է հղի կնոջ մանրակրկիտ հսկղություն (ջերմաչափում, արյան քննություն, հեշտոցային քսուքի մանրէաբանական հետազոտություն) և վարակի պրոֆիլակտիկա (ստերիլ միջադիրներ, հաճախակի լվացումներ և այլն)։ Պետք է նաև հսկել պտղի վիճակը, կատարել միջոցառւմներ՝ ուղղված պտղի հիպօքսիան և արգանդ-պլացենտար շրջանառության խանգարումների կանխմանը։ Ներարգնդային ինֆեկցման մեծ ռիսկերի դեպքում նշանակվում են հակաբիոտիկներ։ Արտահատյված սակավաջրության դեպքում, երբ արգանդը սերտ գրկում է պտուղը, հղիությունը երկարաձգում են ոչ ավելին քան 10-12 օր, քանի որ ավելի երկար սպասելու դեպքում հնարավոր է առաջանան պտղի կմաղքային դեֆորմացիաներ։

Ելքը կախված է հղիության ժամկետից, բարդություններից, հղիի և պտղի առողջական վիճակից։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Committee on Practice, Bulletins-Obstetrics. (January 2018). «ACOG Practice Bulletin No. 188: Prelabor Rupture of Membranes». Obstetrics and Gynecology. 131 (1): e1–e14. doi:10.1097/AOG.0000000000002455. PMID 29266075. S2CID 329991.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 DeCherney, Alan (2013). Current Diagnosis & Treatment: Obstetrics & Gynecology. New York: McGraw-Hill Medical. էջեր Chapter 14: Late Pregnancy Complication, section: premature rupture of membranes. ISBN 978-0071638562.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Beckmann, Charles (2010). Obstetrics and Gynecology, 6e. Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins. էջեր Chapter 22: Premature Rupture of Membranes, pg 213–216. ISBN 978-0781788076.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 «Practice Bulletins No. 139». Obstetrics & Gynecology. 122 (4): 918–930. October 2013. doi:10.1097/01.AOG.0000435415.21944.8f. PMID 24084566.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Cunningham, F (2014). Williams Obstetrics. New York: McGraw-Hill Education. էջեր Chapter 23: Abnormal Labor. ISBN 978-0071798938.
↑ Beckmann, Charles (2014). Obstetrics and Gynecology, 7e. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. էջեր Chapter 17: Premature Rupture of Membranes, pg 169–173. ISBN 978-1451144314.

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[Bull2018-1] Committee on Practice, Bulletins-Obstetrics. (January 2018). «ACOG Practice Bulletin No. 188: Prelabor Rupture of Membranes». Obstetrics and Gynecology. 131 (1): e1–e14. doi:10.1097/AOG.0000000000002455. PMID 29266075. S2CID 329991.

[DeCherneyText2013-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 DeCherney, Alan (2013). Current Diagnosis & Treatment: Obstetrics & Gynecology. New York: McGraw-Hill Medical. էջեր Chapter 14: Late Pregnancy Complication, section: premature rupture of membranes. ISBN 978-0071638562.

[BeckmannText2014ch22-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Beckmann, Charles (2010). Obstetrics and Gynecology, 6e. Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins. էջեր Chapter 22: Premature Rupture of Membranes, pg 213–216. ISBN 978-0781788076.

[Bulletin2013-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 «Practice Bulletins No. 139». Obstetrics & Gynecology. 122 (4): 918–930. October 2013. doi:10.1097/01.AOG.0000435415.21944.8f. PMID 24084566.

[WilliamsText2014-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Cunningham, F (2014). Williams Obstetrics. New York: McGraw-Hill Education. էջեր Chapter 23: Abnormal Labor. ISBN 978-0071798938.

[BeckmannText2014ch17-6] Beckmann, Charles (2014). Obstetrics and Gynecology, 7e. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. էջեր Chapter 17: Premature Rupture of Membranes, pg 169–173. ISBN 978-1451144314.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]