Jump to content

Որոշման ընդունում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Որոշման ընդունում, իմացական գործընթաց է, որի արդյունքը կարծիքի կամ գործողության ընթացքի ընտրությունն է մի քանի այլընտրանքներից։ Յուրաքանչյուր որոշման կայացում ենթադրում է վերջնական ընտրություն, որն իր հերթին կարող է դրդել կամ չդրդել գործողության։ Որոշման կայացումը որոշում կայացնողի արժեքների և նախասիրությունների հիման վրա այլընտրանքների հայտնաբերման և դրանց մեջ ընտրություն կատարելու գործընթացն է։

Ընդհանուր բնութագիր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշում կայացնելը կարող է դիտվել որպես խնդրի լուծում , որը ավարտվել է խնդրի պահանջի բավարարմամբ :

Որոշման ընդունման վերաբերյալ մարդկային գործունեությունը ակտիվ քննարկման առարկա է եղել մի քանի տեսանկյունից.

  • հոգեբանական;
  • ճանաչողական;
  • կարգավորիչ։

Որոշումների կայացման կարևոր մասը ներառում է գնահատման չափանիշներով նկարագրված այլընտրանքների վերջնական փաթեթի վերլուծությունը։

Որոշումներ կայացնելու առօրյա մեթոդներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշումների ընդունման մեթոդները կարելի է բաժանել երկու լայն կատեգորիաների՝ խմբային և անհատական։ Անհատական մեթոդները հաճախ կարող են կիրառվել նաև խմբի կողմից։

Խմբային որոշումների կայացման մեթոդներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անհատական որոշումների կայացման մեթոդներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Որոշումների հաշվեկշռի ցուցակ՝ յուրաքանչյուր տարբերակի առավելությունների ու թերությունների (ծախսերի և օգուտների, պլյուսների և մինուսների) ցուցակագրում, ինչպես առաջարկում են Պլատոնիը՝ «Պրոտագորաս»–ում, և Բենջամին Ֆրանկլինը։
  • Պարզ առաջնահերթություն՝ առավելագույն հավանականության օգտակարությամբ այլընտրանք ընտրելը։
  • Բավարարում՝ այլընտրանքների հետազոտում՝ մինչև առաջինը ընդունելի տարբերակի հայտնաբերում։ Այս մեթոդին հակադրվում է մաքսիմիզացիան՝ ըստ որի բոլոր այլընտրանքները հետազոտովում են մինչև լավագույնի ընտրութուն։
  • Հեղինակությանը կամ «փորձագետին» զիջում՝ պատվերների կամ հրահանգների իրականացում։
  • Անտիավտորիտարիզմ՝ հեղինակության տված խորհրդի հակադիր գործուներության ընտրություն։
  • Ֆլիպիզմ՝ նետել մետաղադրամ, խաղաքարտերի կապոցը կիսել կամ այլ պատահական մեթոդներ. աղոթքները, տառաքարտերը, աստղագուշակությունը, հայտնությունները կամ այլ գուշակություններ, սնահավատության կամ պսևդոգիտության այլ ձևերը։
  • Որոշումների ավտոմատացված աջակցություն՝ ավտոմատացված որոշումների համար չափորոշիչների սահմանում։

Որոշման ընդունման փուլեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշում կայացնելու փուլերը՝ ըստ Ջանիսի և Մաննի.

  1. խնդրի գնահատում
  2. տարբերակների վերանայում (ակտուալիզացիա)
  3. տարբերակների գնահատում (կշռում)
  4. ընտրված գործողությունների մասին ուրիշներին զգուշացում
  5. որոշման կայացում՝ անկախ ռիսկի գործոնից

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Корнилова Т. В. Методологические проблемы психологии принятия решений // Психологический журнал, 2005. № 1.