Նախկիններ (Ֆրանսիական հեղափոխություն)
Նախկիններ (ֆր.՝ ci-devant), հետհեղափոխական Ֆրանսիայում ազնվականներ, որոնք հրաժարվել են ճանաչել Ֆրանսիական հեղափոխության ընթացքում Ֆրանսիայում տեղի ունեցած քաղաքական, մշակութային և սոցիալական փոփոխությունները։ Նրանց հաճախ առանձնացնում էին ինչպես վարվելակերպի հատուկ ձևի, այնպես էլ քաղաքական հայացքների համար, որոնցում նրանք հավատարիմ են մնացել նախահեղափոխական Ֆրանսիայի հայացքներին և արժեքներին։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Նախկին» տերմինը (ci-devant) սկսել է կիրառվել ֆրանսիական բարձրագույն դասի ներկայացուցիչների նկատմամբ այն բանից հետո, երբ նրանք կորցրել են իրենց տիտղոսներն ու արտոնությունները Ֆրանսիական հեղափոխության ժամանակ։ Չնայած առաջին հանրապետությունում ազնվական տիտղոսների պաշտոնական վերացմանը, արիստոկրատների մեծ մասը չէր ընդունում այս քայլի օրինականությունը։ Մինչ այժմ Ֆրանսիայում կան ազնվական կոչումներ ունեցող ընտանիքներ[1]։
Հեղափոխական դարաշրջանում նվաստացուցիչ իմաստ էր ներդրվում «նախկին» տերմինի մեջ, քանի որ այն սովորաբար օգտագործվում էր ազնվականության նկատմամբ թշնամական մարդկանց կողմից։ Օրինակ՝ «նախկին կոմս» կարող էին ասել մի մարդու մասին, որը «հին ռեժիմի» ժամանակ կրում էր կոմսի կոչում, իսկ հեղափոխության ժամանակ դարձել էր հասարակ քաղաքացի։ Տերմինը կարող էր օգտագործվել նաև սոցիալական երևույթների ռոյալիստական կամ արիստոկրատական բնույթն ընդգծելու համար, օրինակ՝ «Կոբլենցի նախկինները»։ Կոբլենցն այն վայրն էր, որտեղ հավաքվում էին բազմաթիվ արիստոկրատներ, որոնք փախչում էին հեղափոխության առաջին երկու տարիների ընթացքում, և որտեղ մշակվում էին միապետությունը վերականգնելու ծրագրերը։
Ֆրանսերենում տերմինը դեռ պահպանում է իր բացասական երանգը։ Նրանք, ովքեր չեն համակրում հեղափոխություններին, օգտագործում են «հին ազնվականություն» տերմինը՝ նկատի ունենալով արիստոկրատիան, որը գոյություն ուներ մինչև 1789 թվականը, որպեսզի այն տարբերվի ավելի ուշ ազնվականությունից, որը ստեղծվել է Նապոլեոն Բոնապարտի կողմից առաջին ֆրանսիական կայսրությունում կամ Լուի XVIII-ի և Շառլ X-ի կողմից Բուրբոնների վերականգնման ժամանակ։
Մշակույթում կան օրինակներ, երբ «նախկին» բառը օգտագործվում է հեգնական իմաստով հիմնականում նրանց մոտ, ովքեր քննադատում են ֆրանսիական հեղափոխությունը։ Օրինակ՝ «Կարմիր գարնանածաղիկ» (1905) վեպում նրա հեղինակը՝ բարոնուհի Օրցին, խոսում է «նախկին կոմսերի, մարկիզների, նույնիսկ դուքսերի մասին, ովքեր ցանկանում էին փախչել Ֆրանսիայից՝ Անգլիա կամ ինչ-որ այլ նույնպիսի անիծված երկիր հասնելու համար, որպեսզի այնտեղ թշնամություն գրգռեն փառահեղ հեղափոխության դեմ և բանակ հավաքեն՝ ազատելու Տամպլում գտնվող այն դժբախտ բանտարկյալներին, ովքեր ժամանակին իրենց անվանում էին Ֆրանսիայի ինքնիշխաններ»[2]։ Նմանապես, Ջոզեֆ Քոնրադը «Աքսորյալ» վեպում (1923) գրել է «նախկինների և քահանաների որսորդի, գիլյոտինի մատակարարի, մի խոսքով՝ արյունարբուի» մասին[3]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Ci-devant Արխիվացված 2017-10-16 Wayback Machine on les.guillotines.free.fr, accessed 16 April 2006.
- ↑ Baroness Orczy, The Scarlet Pimpernel (1905).
- ↑ Chapter III Joseph Conrad, The Rover (1923) Արխիվացված 2016-04-25 Wayback Machine, accessed online 16 April 2006.
|
