Մասնակից:Քրիստոֆ/Ավազարկղ

Կենսագրություն

Էդիթ Սյոդերգրանը ծնվել է 1892 թվականի ապրիլի 4-ին Սանկտ Պետերբուրգում, ֆինանսապես ապահովված ֆինն շվեդների ընտանիքում: Ընտանիքում խոսում էին միայն շվեդերեն: Էդիթի հայրը, ինժեներ Մաթիաս Սյոդերգրանը, եղել է մեխանիկ Նոբելի գործարանում և փայտասղոցարանի տնօրեն:

Ապագա բանաստեղծուհին ընդամենը 3 ամսական էր, երբ նրա ծնողները տեղափոխվեցին Ռայվոլ, որտեղ և նա ապրեց մինչև 1902 թվականը: 1902 թվականի աշնանը ծնողները Էդիթին տվեցին սովորելու՝ ամենահեղինակավոր գերմանական կանանցի Պետրուշելյան գիմնազիա: Աղջիկը լավ էր սովորում, շատ կարդում էր, այդ թվում՝ Մյուսեին, Ռիլկեին և Ստրինդբերգին:

Նա սկսել է գրել բանաստեղծություններ գիմնազիայում սովորելու վաղ տարիներին, ընդորում տարբեր լեզուներով: 15 տարեկանում նրա 238 դպրողական բանաստեղծություններից 26-ը գրված են եղել շվեդերեն, 5-ը ֆրանսերեն, մեկը ռուսերեն, մնացածը գերմաներեն լեզվով: «Ես չգիտեմ, ում եմ տանում իմ երգերը, բայց ես գիտեմ, թե որ լեզվով եմ վաղը գրելու», — գրում է իր օրագրում, բայց հետագայում նա գրել ու հրապարակվել է միայն շվեդերեն:

Մինչ 1908 թվականը մայրը դստեր հետ ապրել են Պետերբուրգում և միայն ամառն էին անցկացնում Ռայվոլում: 1980 թվականի ամռանը տուբերկուլոզից մահանում է Էդիթի հայրը, իսկ ավելի ուշ աշնանը պարզվում է, որ 16-ամյա աղջիկը ժառանգել է հոր հիվանդությունը: Նա չկարողացավ ավարտել Պետրուշյան գիմնազիան, քանի որ մայրը նրան տեղափոխեց տուբերկուլոզից բուժվելու ֆիննական Նումմելա հանգստյան քաղաք:

1908-1914 թվականներին Էդիթը բուժվում էր առողջարանային՝ Նումմելիա և շվեյցարական Դավոս քաղաքում: Այդ նույն ժամանակ էլ նա իր մոր հետ ճանապարհորդում է Եվրոպայով: 1914 թվականին նրանք վերադառնում են Ռայվոլ, որտեղ Էդիթը մնում է մինչև իր կյանքի ավարտը, կատարելով միայն մի քանի ճանապարհորդություն Պետերբուրգ և Հելսինկի: Ռայվոլում էլ նա սիրահարվեց: Այստեղ նա սիրային հարաբերություններ սկսեց իրենից 16 տարով մեծ տղամարդու հետ, ով Զելենոգորսկի ֆիզիոթերապևտն էր: Նրանց սիրավեպը տևեց մինչև 1915 թվականի ձմեռ, երբ նա գնաց ռազմաճակատ: Դրանից հետո նրանք երբեք չեն հանդիպել:

В 1916 году в Хельсинки вышел первый сборник стихов Эдит Сёдергран (на шведском языке). Он назывался просто «Стихотворения» («Dikter»). Уже первый её сборник стихов внёс новые элементы в шведскую лирику. Дебют поэтессы шокировал большинство читателей и был осмеян финскими критиками. Это заставило её замкнуться, углубиться в выдуманный ею фантастический мир. В её первых стихах есть юношеская меланхолия и страницы северной природы. Она прекрасно знала природу родных мест, которую постоянно одушевляла и наделяла человеческими свойствами. Деревья в ранних стихотворениях Сёдергран жили и любили, солнечные лучи одаряли нежным поцелуем, звезды всхлипывали. Счастье представлялось юной поэтессе бабочкой, а горе — птицей с большими черными крылами. Товарищи её детских игр — берег, озеро, дерево детства. Но главное в её лирике — интонация пророчества. Поэзия мыслилась ею как голос будущего, поэт — его предвестник: «Судьбой поставлена я часовым в предвестье солнца восхода…» («Восход солнца»).

Сёдергран писала без оглядки на традиции поэтической формы, и это вызывало непонимание и резкую критику со стороны литературных кругов. В первом сборнике есть несколько рифмованных стихотворений. В дальнейшем Сёдергран отдает предпочтение верлибру. Именно она сделала верлибр полноправной частью финской лирики. Немногие тогда оценили новаторство Эдит Сёдергран. В первой книге Сёдергран много писала о природе, о своём любимом доме. Здесь и любовные стихи, тот их мотив, который проходит через всю её лирику — контраст между мужским и женским ощущением любви.

Ты искал цветок

А нашёл плод.

Ты искал родник

А нашёл море.

Ты искал женщину

А нашёл душу —

Ты разочарован.

Первая мировая война и Февральская революция в Петрограде принесли в семью Сёдергран лишения и нищету. Эдит с матерью окончательно поселились в Райволе, в уединении. Здесь рождались очень автобиографические стихи молодой женщины, мечтающей о счастье, но угасающей от неизлечимой болезни. Как и другие, Эдит ожидала от революции светлого будущего, но то, что она увидела весной 1917 года на улицах Петрограда, насторожило её. А главное, она не знала, что последний раз ходит по родным тротуарам Невского проспекта, по набережным Невы. Её жизнь разрезала новая граница. Недоступный теперь Петроград остался в России, а Райвола — маленьким островком в охваченной гражданской войной Финляндии. После февральской революции Эдит никогда больше не бывала в Петрограде. В ходе гражданской войны Райвола переходила из рук в руки, и Эдит с матерью оказались в водовороте кровавых событий.

После окончания гражданской войны болезнь Эдит снова обострилась. Она умерла в 1923 году в Райволе в возрасте 31 года. Во время Второй мировой войны её дом был разрушен.

Посмертно была издана вторая книга стихов Эдит Сёдергран, «Земля, которой нет». Входящие в неё стихи были написаны в конце недолгой жизни поэтессы. Книгу составил литературный критик Хагар Оллсон.