Լյումպեն-պրոլետարիատ (անգլ.՝ Lumpenproletariat, lumpen - ցնցոտիներ), մարքսիստական տեսության մեջ դասակարգային գիտակցությունից զուրկ ենթադաս, ապադասակարգայնացված խավ («թափառաշրջիկներ», «աղքատներ», «քրեական տարրեր» և այլն)։ Եզրույթը հորինել էին Կարլ Մարքսն ու Ֆրիդրիխ Էնգելսը՝ 1840-ականներին (մասնավորապես 1848-49 թվականների հեղափոխությունների համատեսքստում)՝ հղում անելով ռեակցիոն և հակահեղափոխական ուժերի կողմից շահագործվող հասարակության այսպես կոչված թեթևամիտ ցածր խավերին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 646)։
