Ինտերնալիզացիա
Ինտերնալիզացիա (լատ. interims՝ ներքին), արտաքին երևույթների ընկալման գործընթաց, որի արդյունքում նրանք դառնում են ներքին կարգավորիչներ։
Սոցիոլոգիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սոցիոլոգիայի մեջ ինտերնալիզացիան սահմանում են որպես գործընթաց, որի արդյունքում սուբյեկտիվ գիտելիքները փոխվում են հասարակության համար օբյեկտիվի։ Դրանից հետո այն կարող է փոխանցվել հաջորդ սերունդներին։
Հոգեբանության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հոգեբանության մեջ ինտերնալիզացիա կամ ինտերիորիզացիա (լատ.՝ interior ՝ ներքին, ֆր.՝ intériorisation ՝ դրսից ներս անցում, անգլ.՝ interiorization (inter-nalization), գերմ.՝ nteriorisation) է անվանվում փոխակերպման գործընթացը, որի ժամանակ արտաքին իրական գործողությունները, առարկաների հատկությունները, սոցիալական շփման ձևերը, հասարակական կարգերի, արժեքների, համոզմունքների, պատկերացումների և այլնի անհատական յուրացման ճանապարհով, փոխակերպվում են անհատի ներքին կայուն հատկությունների։
Հոգեվերլուծության սովորույթի համաձայն՝ ինտերնալիզացիան ընկալվում է որպես մի մեխանիզմ, որի հետևանքով արտաքին աշխարհի օբյեկտները ստանում են հոգեբանական մշտական ներկայացուցչություն, այսինքն՝ ընկալումները վերածվում են պատկերների, որոնք ձևավորում են մեր հոգեբանությունը։ Այսպիսով՝ ինտերնալիզացիա և ինտերիորիզացիա հասկացությունները մոտ են իրար։ Այս կապակցությամբ Ա. Վ. Սերին փաստարկավորված տեսակետ է հայտնում այն մասին, որ ինտերնալիզացիան ավելի բարդ մեխանիզմ է, որը ենթադրում է շրջակա աշխարհի գիտակցված և ակտիվ ընկալում, ինչպես նաև սեփական գործունեության մեջ ընդունված կարգերի և արժեքների վերարտադրում։
Անհատի արժեքային կողմնորոշման համակարգի զարգացման մեր մոդելի մեջ առանձնանում են երեք հիմնական գործընթացներ՝ ադապտացիա (հարմարվողականություն), սոցիալիզացիա (սոցիալականացում) և ինդիվիդուալիզացիա (անհատականացում)։ Այս գործընթացները, հաջորդաբար առաջանալով սահմանված կարգով և կրկնվելով անհատի զարգացման հաջորդ փուլում, հետագայում ընթանում են միաժամանակ։ Այս գործընթացներից յուրաքանչյուրն ունի երկակի բնույթ՝ արժեքների ձևավորման վրա անհատի և միջավայրի ազդեցությունն իր մակարդակով արտահայտող և համապատասխանող զույգ մեխանիզմների (ասիմիլյացիա և ակոմոդացիա, ինդենտիֆիկացիա և օտարացում, ինտերնալիզացիա և էքստերնալիզացիա) գործողությունների միջոցով իրականացվող։
Մանկավարժության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինտերնալիզացիան ուսումնասիրվում է որպես մոտիվացիայի միջոց ուսուցման գործընթացում։ Ինտերնալիզացիայի առկայությամբ տեղի է ունենում արժեքների այնպիսի յուրացում, որի հետևանքով ձևավորում է անհատի պահվածքը։
Տնտեսագիտության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինտերնալիզացիա է կոչվում տնտեսական ռազմավարությունը, որն ուղղված է արտաքին բացասական էֆեկտների նվազեցմանը կամ վերացմանը՝ դրանք ներքինի վերածելու միջոցով։
Գիտելիքների կառավարում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գիտելիքների ինտերնալիզացիան գիտելիքների փոխանցման գործընթաց է՝ ակնհայտից ոչ ակնհայտի։ Տերմինն առաջին անգամ ներկայացվել է Ikujiro Nonaka-ի և Hirotaka Takeuchi-ի կողմից SECI- մոդելում[1]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ինտերիորիզացիա
- Էքստերնալիզացիա
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Бергер, Питер; Лукман, Томас. Социальное конструирование реальности = The Social Construction of Reality. — 1966.
- Зимняя И. А. Педагогическая психология. — Ростов-на-Дону: Феникс, 1997.
- Яницкий М. С. Ценностные ориентации личности как динамическая система — Кемерово: Кузбассвузиздат, 2000.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Ikujirō Nonaka, Hirotaka Takeuchi The Knowledge-creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation. — Oxford University Press, 1995. — 284 с. — ISBN 9780195092691