Jump to content

Ժողովրդական արտիստ (Ալբանիա)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ժողովրդական նկարիչ (ալբ․՝ Artist i Popullit; Artiste e Popullit), Ալբանիայի Ժողովրդական Սոցիալիստական Հանրապետության արվեստի ականավոր կատարողների պատվավոր կոչում, որոնց արժանիքները բացառիկ էին արվեստի (թատրոն, երաժշտություն, կինո և արվեստ) զարգացման ոլորտում։ Այն ստեղծվել է օրենքով 1960 թվականին և փոփոխվել է 1980 թվականին։ 1996 թվականին՝ օրենքի փոփոխությունից հետո, Ալբանիայում կոչումը այլևս չի տրվում։ Դրա համարժեքը դարձել է «Աշխատանքի գլխավոր վարպետ» կոչումը, որը փոխարինվել է նաև «Մեծ Վարպետ» անվանմամբ` 1996 թվականին Օրենքի 2001 թվականի փոփոխությունից հետո[1]։

Հիմնադրվելով 1960 թվականի հոկտեմբերի 26-ին՝ «Ժոողովրդական նկարիչ» պատվավոր կոչումը շնորհվել է երգիչներին, կոմպոզիտորներին, նվագախմբի ռեժիսորներին, երաժիշտներին, բեմի ղեկավարներին, բալետի պարողներին և թատրոնի, կինոյի և օպերայի դերասաններին, որոնց ստեղծագործությունները մեծ գեղարվեստական արժեք էին վայելում Ալբանիայի Ժողովրդական Սոցիալիստական Հանրապետությունում։ Առաջին անգամ հաստատվելուց հետո կոչումը ստացողը միայն վկայական է ստացել ժողովրդական ժողովի նախագահության կողմից։ 1960-ականների կեսերից ստեղծվել է կրծքանշան՝ որպես խորհրդանիշ։ Կրծքանշանը բաղկացած էր 27 մմ (1,1 դյույմ) տրամագծով կլոր ոսկեզօծ մեդալից՝ բարակ ճառագայթներով սպիտակ էմալացված հիմքով, որի վրա կար կարմիր էմալե ժապավեն` ARTIST I POPULLIT մակագրությամբ, կենտրոնում` սև էմալով կատարված ալբանական երկգլխանի արծիվ, վառ կարմիր շրջանի վրա շողում էր բոսորագույն կարմիր աստղը։

Դրա ստացողների թվում են երկրի ամենաճանաչված կոմպոզիտորները, պարողները, երգիչները, կինոյի և թատրոնի ռեժիսորներն ու դերասանները։ Սովորաբար ժողովրդական արտիստի կոչումը շնորհվում էր 40 տարեկանից հետո։ Բացառություն էին բալետի արտիստները[2]։

  • Լոլա Գժոկա (Ալեքսի)
  • Գաքո Չակո
  • Վիտորե Չելի
  • Մելպոմենի Չոբանի
  • Թիշ Դայջա
  • Մարջանա Դաջա
  • Զեֆ Դեդա
  • Քրիստաք Դամո
  • Շկուրտե Ֆեյզա
  • Նաիմ Ֆրաշերի
  • Վանգջուշ Ֆուրխին
  • Վիկտոր Գժոկա
  • Պիտեր Գժոկա
  • Դեմիր Խիսկյա
  • Ֆեյմ Իբրահիմի
  • Միրուշ Կաբաշին
  • Մուստաֆա Կրանտա
  • Տինկա Կուրտի
  • Մարի Լոգորեցի
  • Իբրահիմ Մադհի
  • Պիրո Մանի
  • Վիոլետ Մանուշի
  • Ավնի Մուլա
  • Ռոբերտ Նդռենիկա
  • Դրիտա Պելինգու
  • Սուլեջման Պիտարկա
  • Սանդեր Պռոսի
  • Պանդի Ռայդհի
  • Կադրի Ռոշի
  • Սկենդեր Սոլլակու
  • Անդրեա Սկանջետի
  • Տեֆտա Տաշկո-Կոկո
  • Ալբերտ վրի
  • Մենթոր հեմեմալին
  • Մարգարիտա հեպա
  • Վաչե Զելա
  • Նիկոլա Զորաչի
  • Դեմիր Զիկո

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. http://www.qpz.gov.al/doc.jsp?doc=docs/Ligj%20Nr%203170%20Dat%C3%AB%2026-10-1960.htm Արխիվացված 2007-09-28 Wayback Machine
    - https://web.archive.org/web/20070928045903/http://www.qpz.gov.al/doc.jsp?doc=docs%2FLigj%20Nr%203170%20Dat%C3%AB%2026-10-1960.htm. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 16-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
    - http://www.qpz.gov.al/doc.jsp?doc=docs/Ligj%20Nr%206133%20Dat%C3%AB%2012-02-1980.htm Արխիվացված 2007-09-28 Wayback Machine
    - https://web.archive.org/web/20070928045918/http://www.qpz.gov.al/doc.jsp?doc=docs%2FLigj%20Nr%206133%20Dat%C3%AB%2012-02-1980.htm. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 16-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
    - http://www.president.al/shqip/docs/dekorime/3.LIGJI%20PER%20DEKORIMET,%201996.pdf Արխիվացված 2006-10-10 Wayback Machine
    - http://www.president.al/shqip/docs/dekorime/RREGULLORE%20dekorimet.pdf Արխիվացված 2006-10-10 Wayback Machine
  2. Schena, Eric (2006). The Decorations of Socialist Albania (PDF). էջ 136.