Jump to content

Աշխարհագրական կոորդինատներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կոորդինատային գնդաձև

Աշխարհագրական կոորդինատներով (լատ․՝ co (cum)՝ «համատեղ» և ordinatus՝ «կարգավորված», «որոշված») որոշում են երկրի մակերևույթի, կամ ավելի լայն իմաստով աշխարհագրական թաղանթի որևէ կետի դիրքը։

Աշխարհագրական կոորդինատները որոշվում են գնդաձև սկզբունքով։ Համանման կոորդինատները են օգտագործվում նաև այլ մոլորակների, ինչպես նաև երկնոլորտի համար[1]։

Լայնություն և երկայնություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխարհագրական լայնությունը՝ , չափվում է այն անկյունով, որ կազմում է տվյալ կետով անցնող ուղղաձիգ գիծը հասարակածի հարթության հետ (MCN)։ Լայնությունները հաշվում են 0°-ից մինչև 90°, հասարակածից հյուսիս և հարավ։

Երկայնությունը՝ , չափվում է այն անկյունով, որ կազմում է տվյալ կետի միջօրեականի հարթությունը պայմանականորեն ընդունված սկզբնական («առաջին», «զրոյական») միջօրեականի հարթության հետ (OCN)։ Սկզբնական միջօրեականից արևելք 0°-ից մինչև 180° գտնվող երկայնությունները կոչվում են արևելյան, արևմուտք գտնվողները՝ արևմտյան։ Նախկինում ընդունված էին տարբեր սկզբնական միջօրեականներ։

1884 թվականից, միջազգային համաձայնությամբ, որպես սկզբնական միջօրեական ընդունված է Գրինվիչի միջօրեականը (Լոնդոն)։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Геоцентрические координаты // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 594