Ամատերասու Օմիկամի
Ամատերասու Օմիկամի (ճապ.՝ 天照大御神 «ամատերասու օմիկամի», «մեծ հարգված աստված, որը լուսավորում է երկինքը»), արևի աստվածուհին[1]։ Նա համաճապոնական սինտոյի պանթեոնի գլխավոր աստվածություններից մեկն է, ըստ սինտոիստական համոզմունքների, ճապոնական կայսերական տոհմի նախամայրն է։ Ենթադրվում է, որ առաջին կայսրը՝ Ձիմուն, եղել է նրա ծոռի թոռը։ Նա նաև համարվում Տակամաղահարայի Երկնային դաշտերի տիրուհին (ճապ.՝ 高天原)։ Ըստ լեգենդի Սյոմու կայսրը Տոդայձիի արևելյան հսկա տաճարում և բուդդա Վայրոչանայի հսկայական արձանի մոտ։ Երբ նա 7-8-րդ դարերում ապրող հրաշագործ Գյոտիի միջոցով օգնություն է խնդրում Ամատերասուից, աստվածուհին նրան պատասխանում է, որ հենց ինքն է բուդդա Վայրոչանան։ Սակայն, ամենայն հավանականությամբ, այս լեգենդը հայտնվել է նկարագրված է իրադարձությունների ժամանակաշրջանից զգալիորեն ավելի ուշ, քանի որ առաջին հիշատակումները վերագրվում են 13-րդ դարի երկրորդ կեսին[2]։
Ամատերասուն համարվում է բրիձի մշակման, մետաքս և ջուլհակ ստանալու տեխնոլոգիաների հայնտնագործողը։
Ծնունդ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նրա ծագման մասին ճապոնական լեգենդներից մեկը պատմում է, որ նախքան մարդականց աշխարհում հայտնվելը գոյություն են ունեցել աստվածների բազմաթիվ սերունդներ։ Այդ սերունդների վերջին ներկայացուցիչներն էին Իզանամին և Իզանագին, որոնք քույր և եղբայր էին։ Նրանք ամուսնանում են և ստեղծում ճապոնական կղզիախումբը և ծնում բազմաթիվ աստվածների և աստվածուհիների։ Իզանամիի մահից հետո նրա ամուսինը փորձում է վերադարձնել նրան հանդերձյալ աշխարհից, սակայն, անհաջողության է մատնվում և պղծվում այդ արարքի համար։ Լվացման ճանապարհով մաքրվելու համար՝ Իզանագին ուղևորվում է հարավ-արևմտյան Ճապոնիա։ Երբ նա հանում է հագուստը, նրա կոստյումի մասերից, ինչպես նաև մարմնից ծնվեցին տարբեր աստվածություններ։ Դրանից հետո նա սկսում է լվացումը, և այն ջրի կաթիլներից, որոնցով նա լվանում է իր ձախ աչքը, ծնվում է Ամաթերասուն[3]։
Նկարագրություն ճապոնական սինկրետիզմում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամատերասուին նույնացրել են Բուդդայի անչափելի լույս՝ Վայրոչանայի հետ, և հանդես է գալիս հեռավոր արևելյան բուդդայական ավանդույթներում որպես տիեզերական Բուդդա՝ Դհարմակայի։
Հարաբերություններ կայսերական ընտանիքի հետ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1946 թվականին Հիրոհիտո կայսրը թողարկել է «Նինգեն-սենգեն» վերնագրով փաստաթուղթ։ Այս փաստաթղթով նա մերժում է մարդանման աստվածների Ակիցումիկամի հայեցակարգը (չինարեն՝ 現御神), և հայտարարում, որ կայսեր և իր հպատակների միջև կապը չի ապավինում որևէ դիցաբանական գաղափարի։ Շատ հեղինակներ, ովքեր քննարկել են այս տեքստի ճիշտ մեկնաբանությունը, կարծում են, որ «արահիտոգամի» բառի փոխարեն օգտագործելով «կիցումիկամի» բառը, կայսրը չի ժխտել, որ ծագել է Ամատերասուից։
Հարկ է նշել, որ սինտոիզմի համաձայն, ոչ միայն կայսրը, այլև մյուս բոլոր ճապոնացիները սերում են աստվածներից։ 1945 թվականին Հիրոհիտո կայսրը նշել է, որ թույլատրելի է ժխտել, որ ճապոնացիները ծագում են աստվածներից, բայց բացարձակապես անթույլատրելի է, որ կայսրը աստվածների հետնորդ է[4]։
Սրբավայրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամատերասու Օմիկամիին նվիրված սրբավայրեր կան ամբողջ Ճապոնիայում, սակայն առավել հայտնի է Իսե-ձինգանը։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ http://udarenieru.ru/index.php?fio=on&fio_word=Аматэрасу#page3
- ↑ Накорчевский А. А. Япония. Синто. Глава 6: «Многоликое синто: история».
- ↑ Кодзики Արխիվացված 2013-12-29 Wayback Machine — «И вот, имя божества, что явилось, когда [бог Идзанаги] свой левый глаз омывал, [было] Аматэрасу оо-миками — Великая Священная Богиня, Освещающая Небо».
- ↑ Wetzler, Peter Hirohito and War. — Honolulu: University of Hawai'i Press[en], 1998. — С. 3. — ISBN 9780824819255
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Япония/Религия». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամատերասու Օմիկամի» հոդվածին։ |
| ||||||||||
