USB
| ՈՒՍՀ | |
|---|---|
| |
| |
| Մշակող | Compaq, DEC, IBM, Intel, Microsoft, NEC և Nortel |
| Տեսակ | համակարգչային ավտոբուս |
| Մշակված է | |
| Արտադրված է | |
USB (անգլերեն՝ Universal Serial Bus, թարգմանաբար «Ունիվերսալ սերիական հաղորդաթիթեղ»), սերիական միջերես ծայրամասային սարքերը համակարգչային տեխնոլոգիաներին միացնելու համար։ Այն ստացել է ամենալայն տարածումը և դարձել է ծայրամասային սարքերը թվային կենցաղային տեխնիկայի միացման հիմնական ինտերֆեյսը։
Ինտերֆեյսը թույլ է տալիս ոչ միայն փոխանակել տվյալներ, այլև էներգիա ապահովել ծայրամասային սարքին։ Ցանցի ճարտարապետությունը թույլ է տալիս միացնել մեծ թվով ծայրամասային սարքեր նույնիսկ մեկ USB միակցիչով սարքին։
ՈՒՍԱ բնութագրերի մշակումն իրականացվում է USB Implementers Forum (USB-IF) միջազգային ոչ առևտրային կազմակերպության շրջանակներում, որը միավորում է ՈՒՍԱ ավտոբուսով սարքավորումներ մշակողներին և արտադրողներին։ Մշակման գործընթացում մշակվել են բնութագրերի մի քանի տարբերակներ։ Այնուամենայնիվ, մշակողներին հաջողվել է պահպանել տարբեր սերունդների սարքավորումների միջև համատեղելիության բարձր աստիճան։ Ինտերֆեյսի առանձնահատկությունն ընդգրկում է աննախադեպ լայն շրջանակ՝ կապված ծայրամասային սարքերի համակարգչային համակարգի հետ կապի և փոխազդեցության հետ.
- միակցիչների և մալուխների միավորում
- էներգիայի ռացիոնալ
- կապի արձանագրություններ
- միավորել ֆունկցիոնալությունը և սարքի դրայվերները
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Intel-ում USB-ի ծննդյան օրը 1995 թվականի նոյեմբերի 15-ին է[1][2]։ USB 1.0-ի առաջին բնութագրերը ներկայացվել են 1994-1995 թթ. ՈՒՍԱ-ի մշակումն ապահովվել է Intel, Microsoft, Philips, US Robotics ընկերությունների կողմից։ USB-ն դարձել է «ընդհանուր հայտարար» տարբեր ընկերությունների երեք անկապ ձգտումների ներքո.
- Համակարգչի ֆունկցիոնալության ընդլայնում։ Այն ժամանակ մի քանի «ավանդական» (ժառանգական) ինտերֆեյսներ (PS/2, սերիական պորտ, զուգահեռ պորտ, ջոստիկ պորտ, SCSI) օգտագործվում էին արտաքին ծայրամասային սարքերը անհատական համակարգչին միացնելու համար, իսկ նոր արտաքին սարքերի գալուստով, նոր միակցիչ։ USB-ը պետք է փոխարիներ բոլորին և միևնույն ժամանակ խթաներ ոչ ավանդական սարքերի զարգացումը։
- Միացրեք բջջային հեռախոսը համակարգչին։ Այդ ժամանակ բջջային ցանցերը անցնում էին թվային ձայնի փոխանցման, և առկա ինտերֆեյսներից և ոչ մեկը հարմար չէր հեռախոսից համակարգիչ և ձայնը, և տվյալները փոխանցելու համար։
- Պարզություն օգտագործողի համար։ Ավելի հին ինտերֆեյսները (օրինակ՝ սերիական (COM) և զուգահեռ (LPT) պորտերը) մշակողի համար չափազանց պարզ էին, բայց իրական «plug and play» չէին ապահովում։ Ցածր և միջին արագությամբ արտաքին սարքերի հետ համակարգչի փոխազդեցության համար նոր մեխանիզմներ էին պահանջվում՝ դիզայներների համար գուցե ավելի բարդ, բայց հուսալի, ընկերական և հարմար «տաք» միացման համար։
USB-ի աջակցությունը թողարկվեց որպես Windows 95 OEM ծառայության թողարկում 2-ի կարկատ, ավելի ուշ այն ներառվեց Windows 98-ի ստանդարտ բաշխման մեջ։ Վաղ տարիներին քիչ սարքեր կային, ուստի ավտոբուսը կատակով կոչվում էր «Useless serial bus» («անպետք սերիական ավտոբուս»)։ Այնուամենայնիվ, արտադրողները արագ հասկացան ՈՒՍԱ-ի առավելությունները, և մինչև 2000 թվականը տպիչների և սկաների մեծ մասն աշխատում էր նոր ինտերֆեյսի հետ։
Hewlett-Packard-ը, Intel-ը, Lucent-ը (այժմ՝ Alcatel-Lucent), Microsoft-ը, NEC-ը և Philips-ը համատեղ նախաձեռնել են USB-ի ավելի արագ տարբերակ մշակելու նախաձեռնությունը։ USB 2.0 հստակեցումը հրապարակվել է 2000 թվականի ապրիլին, իսկ 2001 թվականի վերջին այս տարբերակը ստանդարտացվել է USB Implementers Forum-ի կողմից։ USB 2.0-ը հետընթաց համատեղելի է USB-ի բոլոր նախորդ տարբերակների հետ։
Ամենավաղ շարժական սարքերից որոշները ունեին իրենց մեջ ներկառուցված մեծածավալ USB-B միակցիչ[3]։ Բայց ավելի հաճախ, մշակողները խախտել են ստանդարտը՝ ներդնելով մի փոքր ավելի կոմպակտ USB-A[7], կամ եկել են իրենց սեփական միակցիչով։ USB 2.0 ստանդարտով Mini-A և Mini-B միակցիչները հայտնվեցին հատուկ շարժական սարքերի համար, իսկ ավելի ուշ հայտնվեց USB OTG ճշգրտումը։ 2007 թվականին հայտնվեցին Micro-A և Micro-B միակցիչներ, որոնք երկու անգամ ավելի բարակ էին Mini-ից և ավելի հուսալի։ MiniUSB-ի մեկ այլ թերություն այն է, որ ամրացնող սարքերը գտնվում էին ծայրամասում, այլ ոչ թե մալուխի մեջ, և խափանման դեպքում սարքը պետք է վերանորոգվեր, քան թե էժան մալուխը փոխվեր։ 2009-ին, փորձելով նվազեցնել էլեկտրոնային թափոնների քանակը, Micro-B-ն հայտարարվեց որպես բջջային հեռախոսների լիցքավորիչների հիմնական ստանդարտ, բայց հուշագիրը երբեք ամբողջությամբ չի իրականացվել. Apple-ը պարզապես Micro-B-ից ադապտեր է պատրաստել իր միակցիչին։
2000-ականների սկզբին Apple կորպորացիան առաջնահերթությունը տվեց FireWire ավտոբուսին, որի մշակմանը նա ակտիվ մասնակցություն ունեցավ։ iPod-ի վաղ մոդելները հագեցած էին միայն FireWire ինտերֆեյսով, և չկար ՈՒՍԱ։ Այնուհետև ընկերությունը հրաժարվեց FireWire-ից՝ հօգուտ ՈՒՍԱ-ի՝ թողնելով FireWire-ը միայն որոշ մոդելներում լիցքավորելու համար։ Այնուամենայնիվ, 1990-ականների երկրորդ կեսից արտադրված որոշ ստեղնաշարեր և մկներ ունեին ՈՒՍԱ ինտերֆեյս։
Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրազիլիայի ավետարանական պաշտամունքներից մեկի առաջնորդ Ուելդեր Սալդանհան արգելել է իր հետևորդներին օգտագործել USB սարքեր. նա USB լոգոյի մեջ տեսել է Սատանայի խորհրդանիշը։ Ըստ նրա,բոլոր նրանք, ովքեր օգտագործում են USB սարքեր՝ երկրպագում են Սատանային։