(274301) Վիքիպեդիա
   | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Ժամանակավոր համար | 2008 QH24, 2007 FK34 և 1997 RO4 |
| Պատկանում է խմբին | աստերոիդների գոտի |
| JPL Small-Body Database | 2274301 |
| Ուղեծրային տվյալներ | |
| Էքսցենտրիսիտետ | 0,1458628 |
| Թեքվածություն | 0,117 Ռադիան |
(274301) Վիքիպեդիա, հիմնական գոտու աստերոիդը հայտնաբերվել է 2008 թվականի օգոստոսի 25-ին, ժամը 22:47:45-ին, Անդրուշևսկի աստղադիտարանի աստղագետների կողմից (Ժիտոմիրի մարզ, Ուկրաինա)[1][2]։ Անվանվել է «Վիքիպեդիա» ինտերնետային հանրագիտարանի պատվին[3][4]։
Բացում և անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աստերոիդն առաջին անգամ հայտնաբերվել է 1997 թվականի սեպտեմբերի 8-ին CERGA աստղադիտարանում՝ OCA-DLR նախագծի շրջանակներում[5]։ Գրանցվելուց հետո օբյեկտին տրվել է 1997 RO4 անվանումը։ Ստացված տվյալները բավարար չէին ուղեծիրը հաշվարկելու համար։
2007 թվականի մարտ - ապրիլ ամիսներին աստերոիդը գրանցվել է երկրորդ անգամ՝ Mount Lemmon հետազոտության և Spacewatch նախագծի կողմից[5]։ Միաժամանակ նա ստացել է 2007 FK34 անվանումը։
Ի վերջո, 2008 թվականի օգոստոսի 25-ին աստերոիդը հայտնաբերվեց երրորդ անգամ՝ Անդրուշևի աստղադիտարանում[5]։ Երբ հայտնաբերումը գրանցվել է, օբյեկտին տրվել է 2008 QH24 անվանումը[6]։
2011 թվականի ապրիլի 18-ին օբյեկտը ներառվել է փոքր մոլորակների կատալոգում՝ 274301 համարով[7]։
Անդրուշևսկայա աստղադիտարանում հայտնաբերված աստերոիդներից մեկին «Վիքիպեդիա» անվանակոչելու առաջարկը՝ ի պատիվ ազատ հանրագիտարանի, եկել է Վիքիպեդիայից և «Վիքիմեդիա Ուկրաինա» հասարակական կազմակերպության խորհրդի անդամ Անդրեյ Մակուխային[8], այնուհետև Անդրուշևսկայայի աստղադիտարանի հիմնադիր Յուրի Իվաշչենկոն այս նախաձեռնությամբ դիմեց փոքր մոլորակների անվանակարգի կոմիտեին։ Առաջարկը հավանության է արժանացել կոմիտեի բոլոր անդամների կողմից, և 2013 թվականի հունվարի 27-ին աստերոիդը պաշտոնապես ստացել է նոր անվանում[1][3]։
Նշումը ավելացվել է «Փոքր մոլորակների շրջանաձև»-ին[2], թիվ 82403 –ում[9]։ Վիքիպեդիան անվճար, համատեղ խմբագրված առցանց հանրագիտարան է, որը գործարկվել է 2001 թվականին։ Կազմվելուց 11 տարի հետո այն դարձել է ամենախոշոր տեղեկատու աշխատություններից և համացանցի ամենաշատ այցելվող կայքերից մեկը։ Այն գրված է էնտուզիաստների կողմից ամբողջ աշխարհից՝ ավելի քան 270 լեզուներով։
Ըստ մի շարք լրատվամիջոցների՝ նման որոշումը համընկել է ուկրաինական Վիքիպեդիայի «Ծննդյան օրվա» հետ[10], աստերոիդը դարձնում է «Վիքիպեդիայի և ամբողջ աշխարհի վիքիպեդիացիների առաջին հուշարձանը»[1][4]։
Ուղեծրային բնութագրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպեդիան պտտվում է աստերոիդների հիմնական գոտու միջին մասում 2,382 միջին հեռավորության վրա (356,3 մլն կմ) արեգակից։ Նրա ուղեծիրն ունի 0,1455 փոքր էքսցենտրիկություն և 6,732° թեքություն։ Վիքիպեդիայի առավելագույն հեռավորությունը արեգակից 2,728 է (408,2 մլն կմ), նվազագույնը՝ 2,035 (304,5 միլիոն կմ)։
Վիքիպեդիայի ուղեծրային բնութագրերը թույլ են տալիս այն վերագրել Վեստա ընտանիքին, որը հիմնական գոտու աստերոիդների ամենաբազմաթիվ ընտանիքն է[11]։
Արեգակի շուրջ Վիքիպեդիայի հեղափոխության ժամանակաշրջանը 3,68 տարի է (1343 օր)։
Վիքիպեդիայի բացարձակ մեծությունը 16,9 մ է։ Սինոդիկ ժամանակաշրջանում նրա ակնհայտ փայլը տատանվում է 18,8-22,5 մ սահմաններում[12]։
ֆիզիկական բնութագրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մինչ այժմ (2020 թվական) Վիքիպեդիայի ճշգրիտ չափը հաստատված չէ, բայց, ելնելով դրա պայծառությունից, այն կարող է լինել, կախված ալբեդոյից, 1-ից մինչև 2 կմ[13]։
Ենթադրաբար աստերոիդը բաղկացած է քարից և մետաղներից[1][2]։ Արտաքնապես այն գործնականում չի տարբերվում հիմնական աստերոիդների գոտու նմանատիպ երկնային մարմիններից[1][4]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Открытый в Украине астероид был назван «Википедия»»։ День։ 2013-01-31։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-03-12-ին։ Վերցված է 2013-02-01
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Астероид назвали в честь «Википедии»»։ Lenta.ru։ 2013-01-31։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-03-ին։ Վերցված է 2013-02-01
- ↑ 3,0 3,1 «Житомирские астрономы назвали астероид в честь Википедии»։ Зеркало недели։ 2013-01-31։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-02-ին։ Վերցված է 2013-02-01
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Открытый в Украине астероид назвали «Википедия»»։ Интерфакс-Украина։ 2013-01-31։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-03-12-ին։ Վերցված է 2013-02-01
- ↑ 5,0 5,1 5,2 База данных MPC по малым телам Солнечной системы (274301)
- ↑ «Астероид, открытый частной украинской обсерваторией, назвали в честь Википедии»։ Корреспондент։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-03-ին։ Վերցված է 2013-02-01
- ↑ Международный астрономический союз (2011-04-18)։ «MPC 74684» (անգլերեն)։ Центр Малых планет։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-06-ին։ Վերցված է 2013-02-01
- ↑ «Астероїд, відкритий в Україні, було названо «Вікіпедія» | RegioNews — Всеукраїнське інформаційне агентство»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-06-ին։ Վերցված է 2019-12-03
- ↑ Циркуляр малых планет, M.P.C. 82403
- ↑ То есть к 30 января 2013 года. См., например, здесь Archived 2014-03-12 at the Wayback Machine.
- ↑ «Asteroid 274301 Wikipedia»։ Small Bodies Data Ferret։ Արխիվացված է օրիգինալից 2022-07-24-ին։ Վերցված է 2022-07-24
- ↑ «AstDys (274301) Wikipedia Ephemerides»։ Department of Mathematics, University of Pisa, Italy։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-06-ին։ Վերցված է 2013-02-01
- ↑ «Absolute Magnitude (H)»։ NASA/JPL։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-06-ին։ Վերցված է 2013-02-01
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Циркуляр малых планет» (անգլերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-18-ին։ Վերցված է 2013-01-31
- Орбита в интерактивном отображенииArchived 2020-07-29 at the Wayback Machine.(անգլ.)
- Данные наблюдений за малой планетойArchived 2013-05-21 at the Wayback Machine.(անգլ.)
- Астероїд, відкритий в Україні, було названо «Вікіпедія»Archived 2018-12-11 at the Wayback Machine.(ուկր.)