Ֆրիդրիխսհամյան դարպասներ
![]() | |
![]() | |
![]() |
Ֆրիդրիխսհամյան դարպասներ, Վիբորգ քաղաքի դարպասները համարվում են Աննենսկիե ամրությունների չորս պահպանված ամրոցային դարպասներից մեկը։ Շինությունը, որը կառուցվել է 18-րդ դարի կեսերին՝ ռուսական կլասիցիզմ ոճով համարվում է Վիբորգի ամրոցի պաշտպանական համալիրի մաս և ընդգրկված է ճարտարապետական հուշարձանների ցանկում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1730-1750-ական թվականներին, Վիբորգը հյուսիսարևմտյան կողմից պաշտպանելու համար, գեներալ Ալֆերի Կուլոնի նախագծով կառուցվում է Կորոնո-Սանկտ Աննայի ամրոցը, որը կիսաօղակով պարփակում էր Վիբորգի ամրոցի դիմաց գտնվող առափնյա տարածքը։ Այդ ժամանակից ի վեր քաղաքից դեպի արևմուտք ամբողջ երթևեկությունն իրականացվում էր Ֆրիդրիխսհամի դարպասով՝ երկրորդ և երրորդ ամրոցների միջև։ Դարպասից բերդի երկրորդ ճակատի միջնապատնեշը կտրելով դեպի Ֆրիդրիխսհամ տանող ճանապարհը թմբի երկայնքով խրամատով տանում էր դեպի ռավելին։ Հետիոտններն ու սայլակառքերը կարող էին մտնել միջնապատնեշ և դուրս գալ քաղաքից միայն կամրջով շրջանցելով Ռավելինյան դարպասները։ Այսպիսով, մինչև 19-րդ դարի երկրորդ կեսը դեպի քաղաք տանող ճանապարհը հուսալիորեն պաշտպանված էր երկակի դարպասներով և պաշտպանական կառույցներով[1]։ 1865 թվականին հնացած ամրությունները կտրվեցին նոր կառուցված լայն մայրուղու միջոցով (այժմ՝ Օստրովնայա փողոց), որի արդյունքում դարպասով անցնող հին ճանապարհը դարձավ հետիոտնային (այժմ՝ Պետրովսկայա փողոց)։
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Fredrikshamn_Gate_of_Annenkrone_%282%29.jpg/270px-Fredrikshamn_Gate_of_Annenkrone_%282%29.jpg)
Կամարակապ անցումը սալարկված էր, զարդարված ռուսական կլասիցիզմի ոճով սյունաշարի տեսքով՝ զույգ դորիական օրդերներով և հզոր անտաբլեմենտով։ Քառանկյուն հարթ որմնասյուները օգտագործվել էին դարպասի ներքին կողմը զարդարելու համար։ Դարպասի ամբողջական պաշտոնական անվանումը՝ «Առաջին Ֆրիդրիխսհամյան», բացատրվում է նրանով, որ այն ամրոցի չորս թաղածածկ անցումներից միայն մեկն է։ Բայց քանի որ Երկրորդ Ֆրիդրիխսհամյան դարպասը (երրորդ և չորրորդ ամրությունների միջև) 20-րդ դարի առաջին կեսից ի վեր չի օգտագործվել իր նպատակային նշանակությամբ (ինչպես նաև երկրորդ ամրությունում), «առաջին» բառը հանվել է հանրամատչելի գրականությունից։
Կորոնո-Սանկտ Աննայի ամրոցի դարպասների պահակների համար կառուցվել են պահականոցներ։ Աննենսկի ամրությունների տարածքում պահպանված նման պահականոցներից միակը Ֆրիդրիխսհամի դարպասի պահականոցն է, որը կառուցվել է 1776 թվականին։
Քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում Ֆինլանդիայի անկախության հռչակումից և գեներալ Գուստավ Մաներհայմի զորքերի կողմից Վիբորգի գրավումից հետո 1918 թվականի ապրիլին, սպիտակ ֆինները կատարեցին ռուս խաղաղ բնակչության զանգվածային գնդակահարություններ Ֆրիդրիխսգամի դարպասի մոտ գտնվող խրամատներում։ Դարպասի արտաքին կողմում գտնվող կոթողը նվիրված է գնդակահարված հարյուրավոր քաղաքացիների հիշատակին։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Дмитриев В.В. и др. Гражданская война в Финляндии. Выборг. 1918 год / Ред. Л.И. Амирханов. — СПб.: «Остров», 2012. — 120 с. — ISBN 5-94500-071-1
- Кепп Е.Е. Выборг. Художественные достопримечательности / Ред. О.В. Казаков. — Выборг: «Фантакт», 1992. — 200 с.
- Неувонен П., Пёюхья Т., Мустонен Т. Выборг. Архитектурный путеводитель / Пер. Л. Кудрявцевой. — 2-е изд. — Выборг: «СН», 2008. — 160 с. — ISBN 5-900096-06-8