Ֆիալայի կառավարություն
| Ֆիալայի կառավարություն | |
|---|---|
| Տեսակ | Government of the Czech Republic? |
| Երկիր |  Չեխիա |
| Իրավասություն | Չեխիա |
| Ստեղծվել է | դեկտեմբերի 17, 2021 |
Պետր Ֆիալայի կառավարություն (չեխ․՝ Vláda Petra Fialy), Չեխիայի 16-րդ և գործող կոալիցիոն կառավարությունը՝ Պետր Ֆիալայի գլխավորությամբ։ Երդման արարողությունը տեղի է ունեցել 2021 թվականի դեկտեմբերի 17-ին: Խորհրդարանի վստահությունը ստացել է 2022 թվականի հունվարի 13-ին։
Ընդհանուր տեղեկություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2021 թվականի հոկտեմբերի խորհրդարանական ընտրություններում հաղթած «Միասին» կոալիցիայի կազմած կառավարությունը (չեխ․՝ SPOLU - ODS, KDU-ČSL և TOP 09) և «Ծովահենների և Ավագների» կոալիցիան: Նոր կառավարությունը փոխարինեց Անդրեյ Բաբիշի երկրորդ կառավարությանը:
Կառավարության առաջացումը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նոր վարչապետի նշանակումը պետք է տեղի ունենար նախագահ Միլոշ Զեմանի՝ Պրահայի կենտրոնական զինվորական հոսպիտալից վերադառնալուց հետո, 2021 թվականի նոյեմբերի 26-ին։ Սակայն նախագահի հերթական հոսպիտալացման կապակցությամբ, այս անգամ COVID-19 թեստի դրական արդյունքի պատճառով, նշանակումը հետաձգվել է և արդյունքում տեղի է ունեցել Լանսկի ամրոցում 2021 թվականի նոյեմբերի 28-ին[1][2][3]։
2021 թվականի նոյեմբերի 25-ին ստան շարժման արդյունաբերության և առևտրի նախարարի թեկնածու, տարածաշրջանային քաղաքական գործիչ Վեսլավ Միխալիկը հրաժարվել է այդ պաշտոնում իր առաջադրումից՝ գույքային կապերի և ձեռնարկատիրական գործունեության պատճառով։ ԶԼՄ-ների տեղեկություններով՝ Միխալիկի ընտանիքի հետ կապված ընկերությունները 4,5 միլիոն եվրոյի չափով պարտք են վերցրել անանուն կիպրական ընկերության միջոցով, որը, նրա խոսքով, պատկանել է իր կնոջը[4][5][6][7]։ Նախարարի պաշտոնի նոր թեկնածու է դարձել բանկիր-ներդրող և մենեջեր Յոզեֆ Սիկելան[8]։
Նախագահի տարաձայնությունները Յան Լիպավսկու հետ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2021 թվականի նոյեմբերի 17-ին Նախագահ Միլոշ Զեմանը մտադրություն է հայտնել արտաքին քաղաքականության մեջ տարբեր դիրքորոշումների պատճառով չնշանակել արտաքին գործերի նախարարի թեկնածու Յան Լիպավսկուն[9][10][11]։ ԶԼՄ-ների տեղեկությունների համաձայն, Նախագահ Զեմանը, 2021 թվականի դեկտեմբերի 7-ին լիտվացու հետ անձնական զրույցի ժամանակ, խորհուրդ է տվել Թոմին հանել իր թեկնածությունը այդ պաշտոնում[12]։ Երեք օր անց նախագահը հաստատեց, որ Լիպավսկուն չի նշանակի կառավարության անդամ՝ տարաձայնությունների և, իր կարծիքով, Լիպավսկու «անբավարար որակավորումների» պատճառով[13]։ Նախագահի փաստարկներից մեկն այն էր, որ լիպավսկին՝ թեկնածուներից միակը, ստացել է միայն բակալավրի աստիճան։ Սակայն նշանակված վարչապետ Ֆիալայի հետ հանդիպումից հետո՝ դեկտեմբերի 13-ին, նախագահը մտափոխվել է և համաձայնություն տվել Լիպավսկու նշանակմանը, թեեւ Լիպավսկու հասցեին քննադատություններ է հնչեցրել[14]։ Ավելի վաղ Ֆիալան հայտարարել էր, որ նախագահի մերժման դեպքում պատրաստ է եղել նախագահի դեմ բողոք ներկայացնել Սահմանադրական դատարան[15]։
Լինելով վարչապետ՝ Զեմանը հայտարարել է, որ Սահմանադրությունը նախագահին իրավունք չի տալիս մերժել առաջադրված թեկնածուին կառավարության անդամ նշանակելը։ Ինչ վերաբերում է 1998 թվականին նախագահ Վացլավ Հավելի տատանումներին, արտաքին գործերի նախարար Յան Կավանին և ներքին գործերի նախարար Վացլավ Գրուլիխին նշանակելիս, Զեմանը հայտարարեց «... եթե խոսքը լիներ ինչ-որ կադրային վետոյի մասին, Ես կարծում եմ, որ դա կհակասեր Սահմանադրության համապատասխան հոդվածին։ <...> Ինչպես գիտեք, ըստ Սահմանադրության, դա առաջարկում է վարչապետը, և այս դեպքում դա երաշխավորված է»[16][17]։
Սահմանադրական իրավունքի իրավաբան Յան Կիսելան Լիպավսկուն պատշաճ կերպով առաջարկված հնարավոր նշանակումը համարեց հակասահմանադրական ընթացակարգ, չնայած որ բուն ակտի համար իրավական խոչընդոտներ չկային: Նման կարծիք են հայտնել նաեւ նրա գործընկերներ իրավաբաններ Մարեկ Անտոշը, Յան Վինտրը և Օնդրժեյ Փրիսը[18]։ Սակայն սահմանադրական իրավաբան, Կարլովի համալսարանի պրոֆեսոր Ալյոշ Գերլոխը դարձել է փոքրամասնության դիրքորոշման կողմնակից, որի համաձայն՝ Սահմանադրության համաձայն՝ «ոչինչ հստակ չի հանձնարարում պետության ղեկավարին կատարել նշանակման առաջարկը»[19]։
Կառավարության նշանակում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2021 թվականի դեկտեմբերի 13-ին, Պետր Ֆիալան հայտնել է, որ ինքը և Նախագահ Միլոշ Զեմանը պայմանավորվել են կառավարություն նշանակելու մասին, որը տեղի է ունեցել 2021 թվականի դեկտեմբերի 17-ին, ժամը 11:00-ին, Լանսկի ամրոցի երաժշտական սրահում[20][21]։
Գյուղատնտեսության նախարարի թեկնածու Զդենեկ Նիկուլան, covid-19-ի դրական թեստի պատճառով նշանակված մեկուսացման պատճառով, չկարողացավ մասնակցել կառավարության նշանակմանը: 2022 թվականի դեկտեմբերի 17-ից հունվարի 3-ն ընկած ժամանակահատվածում նախարարի ժամանակավոր պաշտոնակատարն էր փոխվարչապետ Մարիան Յուրեչկան[22]։
Կաբինետի կազմը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիմնական կազմը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Նախարարություն (պաշտոն) | Անուն | Լիազորությունների սկիզբ | Լիազորությունների ավարտ | Կուսակցություն | |
| Կառավարության Նախագահ | Պյոտր Ֆիալա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | ODS | ||
| Առաջին փոխնախագահ, ներքին գործերի նախարարություն | Վիտ Ռակուշան | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | STAN | ||
| Փոխնախագահ, աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն | Մարիան Յուրեչկա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | KDU-ČSL | ||
| Թվայնացման գծով փոխնախագահ, фտարածքային զարգացման նախարարություն | Իվան Բարտոշ | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | Չեխական ծովահենների կուսակցություն | ||
| Փոխնախագահ, առողջապահության նախարարություն | Իվան Բարտոշ | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | TOP 09 | ||
| Ֆինանսների նախարարություն | Զբինեկ Ստանյուրա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | ODS | ||
| Արտաքին գործերի նախարարություն | Յան Լիպավսկի | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | Չեխական ծովահենների կուսակցություն | ||
| Արդարադատության նախարարություն | Պավել Բլաժեկ | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | ODS | ||
| Մշակույթի նախարարություն | Մարտին Բաքսա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | ODS | ||
| Արդյունաբերության և առևտրի նախարարություն | Յոզեֆ Սիկելա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | STAN | ||
| Կրթության, երիտասարդության և ֆիզիկական կուլտուրայի նախարարություն | Պետր Գազդիկ | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | 2022 թվականի հունիսի 29 | STAN | |
| Վլադիմիր Բալաշ | 2022 թվականի հունիսի 29 | 2023 թվականի մայիսի 4 | STAN | ||
| Միկուլաշ Բեկ | 2023 թվականի մայիսի 4 | STAN | |||
| Պաշտպանության նախարարություն | Յանա Չեռնոխովա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | ODS | ||
| Տրանսպորտի նախարարություն | Մարտին Կուպկա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | ODS | ||
| Գյուղատնտեսության նախարարություն | Մարիան Յուրեչկա (ժամանակավոր պաշտոնակատար) | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | 2022 թվականի հունվարի 3 | KDU-ČSL | |
| Զդենեկ Նեկուլա | 2022 թվականի հունվարի 3 | 2023 թվականի հունիսի 29 | KDU-ČSL | ||
| Մարեկ Վիբորնի | 2023 թվականի հունիսի 29 | KDU-ČSL | |||
| Շրջակա միջավայրի նախարարություն | Աննա Գուբաչկովա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | 2022 թվականի նոյեմբերի 1 | KDU-ČSL | |
| Մարիան Յուրեչկա (ժամանակավոր պաշտոնակատար) | 2022 թվականի նոյեմբերի 1 | 2023 թվականի մարտի 10 | KDU-ČSL | ||
| Պյոտր Գլադիկ | 2023 թվականի մարտի 10 | KDU-ČSL | |||
Նախարարներ առանց պորտֆելի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Նախարարություն (պաշտոն) | Անուն | Լիազորությունների սկիզբ | Լիազորությունների ավարտ | Կուսակցություն | |
| Գիտության և հետազոտությունների նախարար | Գելենա Լանգշադլովա | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | 2024 թվականի մայիսի 5 | TOP 09 | |
| Մարեկ Ժենիշեկ | 2024 թվականի մայիսի 16 | TOP 09 | |||
| Նախարար՝ Օրենսդիր խորհրդի նախագահ | Միխալ Շալոմոուն | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | Չեխական ծովահենների կուսակցություն | ||
| Եվրոպական հարցերի նախարար | Միկուլաշ Բեկ | 2021 թվականի դեկտեմբերի 17 | 2023 թվականի մայիսի 4 | STAN | |
| Մարտին Դվորժակ | 2023 թվականի մայիսի 4 | STAN | |||
Փոփոխություններ կառավարությունում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- 2022 թվականի հունիսի 29-ին Պյոտր Ֆիալայի կառավարությունում տեղի ունեցավ առաջին վերադասավորումը։ Հրաժարական է տվել կրթության, երիտասարդության և ֆիզիկական կուլտուրայի նախարար Պյոտր Գազդիկը՝ կապված Պրահայի STAN շարժման կազմակերպության հետ կապված կոռուպցիոն սկանդալի հետ, այդ պաշտոնում նրան փոխարինել է Վլադիմիր Բալաշը[23]։
- 2022 թվականի հոկտեմբերին շրջակա միջավայրի նախարար Աննա Գուբաչկովան դիմել է իր կուսակցության նախագահությանը (KDU-ČSL)՝ հայտարարելով, որ առողջական լուրջ խնդիրներ ունի և մտադիր է հրաժարական տալ։ Նախարարի պաշտոնի թեկնածու Է դարձել Բռնոյի մունիցիպալ քաղաքական գործիչ Պյոտր Գլադիկը, սակայն հոկտեմբերի կեսերին խուզարկություններ են կատարվել Բռնոյի մագիստրատուրայում՝ կապված կոռուպցիոն սկանդալի հետ: Նախ, նախքան բոլոր հանգամանքները պարզելը, իսկ հետո սպասելով, որ նոր նախագահը ստանձնի պաշտոնը (Միլոշ Զեմանը հրաժարվեց Գլադիկին նշանակել) նոյեմբերի 1-ից մարտի 10-ը, շրջակա միջավայրի նախարարի պաշտոնը կատարում էր Մարիան Յուրեչկան[24]։ 2023 թվականի մարտի 10-ին Նոր նախագահ Պետր Պավելը Պետր Գլադիկին նշանակեց նախարար[25]։
- 2023 թվականի ապրիլի 20-ին կրթության, երիտասարդության և ֆիզիկական կուլտուրայի նախարար Վլադիմիր Բալաշը հայտարարեց առողջական վիճակի պատճառով հրաժարական տալու մտադրության մասին։ Շարժում գյուղապետերն ու անկախները նախարարի պաշտոնի համար նոր թեկնածու են առաջարկել, այն է՝ Մասարիկի համալսարանի նախկին ռեկտոր, սենատոր և եվրոպական հարցերով նախարար Միկուլաշ Բեկը: Մայիսի 4-ին նախագահ Պետր Պավելը Միկուլաշ Բեկին նշանակել է կրթության նոր նախարար, իսկ եվրոպական հարցերով նախարարի պաշտոնում՝ դիվանագետ և քաղաքական գործիչ Մարտին Դվորժակին[26][27]։
- Գյուղատնտեսության նախարար Զդենեկ Նեկուլան 2023 թվականի հունիսի 14-ին հայտարարեց, որ հրաժարական է տալիս։ Նոր նախարար է նշանակվել 2023 թվականի հունիսի 29-ին Մարեկ Վիբորնին[28]։
- 2024 թվականի ապրիլին լրատվամիջոցներում տեղեկություններ հայտնվեցին այն մասին, որ TOP 09-ի ղեկավարությանը դուր չի գալիս գիտության և հետազոտությունների նախարար Գելենա Լանգշադլովայի աշխատանքի արդյունքները։ 2024 թվականի ապրիլի 25-ին Գելենա Լանգշադլովան հայտարարեց, որ հեռանում է իր պաշտոնից։ Նա կոնկրետ պատճառ չի նշել, բայց top 09 շուկայի նախագահ Պեկարովա Ադամովան պատճառ է համարել իր աշխատանքի անբավարար բացատրությունը[29]։ Ինքը՝ Լանգշադլովան, հայտարարել է, որ ղեկավարությունը քննադատել է, որ «քիչ լայքեր» ունի[30]։ 2024 թվականի մայիսի 5-ին նրա հրաժարականն ընդունել է նախագահ Պետր Պավելը[31]։ Այդ պաշտոնում հաջորդողը պետք է դառնար տնտեսագետ և Օպավայի Սիլեզիայի համալսարանի նախկին ռեկտոր Պավել Տուլեան։ Այնուամենայնիվ, շուտով լրատվամիջոցներում տեղեկություններ հայտնվեցին, որ նա իր գիտական աշխատությունները հրատարակել է այսպես կոչված շատ ցածր որակի գիշատիչ ամսագրերում: Արդյունքում նա հրաժարվել է իր ապագա նշանակումից։ Նախարարի նոր թեկնածուն պատգամավոր և արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Մարեկ Ժենիշեկն է: Նոր նախարար է նշանակվել 2024 թվականի մայիսի 16-ին[32]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Jmenování nové vlády nesnese odklad, uvedl Fiala. Potvrdil, že má být v neděli jmenován premiérem | iROZHLAS - spolehlivé zprávy
- ↑ «Miloš Zeman je zpátky v ÚVN. Nakazil se koronavirem - CNN Prima NEWS». Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-30-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Bizarní ústavní akt na zámku v Lánech - Novinky». Արխիվացված օրիգինալից 2024-05-03-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Firma kandidáta na ministra Michalika si půjčila přes 100 milionů korun od anonymní společnosti z Kypru | iROZHLAS - spolehlivé zprávy». Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-04-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Kyperská půjčka pro starostu. Podnikání kandidáta STAN na ministra opět přilákalo pozornost detektivů | Domov | Lidovky.cz». Արխիվացված օրիգինալից 2024-05-30-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Michalik nebude ministrem. Nechce, aby situace okolo jeho podnikání působila jako v případě Babiše | iROZHLAS - spolehlivé zprávy». Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-30-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Budoucí ministr vysvětluje firmu na Kypru: Patřila manželce - Seznam Zprávy». Արխիվացված օրիգինալից 2024-05-02-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Hnutí STAN našlo kandidáta na ministra průmyslu, nominuje investora Jozefa Síkelu — ČT24 — Česká televize». Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-30-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Zeman nechce jmenovat jednoho ministra. Ať post zatím obsadí Fiala, prohlásil - Seznam Zprávy». Արխիվացված օրիգինալից 2021-12-29-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Prezidentovi vadí Lipavský. Dráždí ho postoji k Izraeli, Koněvovi i Nejedlému - iDNES.cz». Արխիվացված օրիգինալից 2022-01-01-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Zeman: Jednoho ministra Fialovi nejmenuji - Novinky». Արխիվացված օրիգինալից 2023-11-29-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «| ČeskéNoviny.cz». Արխիվացված օրիգինալից 2023-05-16-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ Zeman Lipavského ministrem zahraničí nejmenuje
- ↑ «Překvapení: Zeman jmenuje vládu i s Lipavským, oznámil Fiala - Seznam Zprávy». Արխիվացված օրիգինալից 2021-12-13-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Fiala: Pokud prezident Zeman nejmenuje celou vládu, budu nucen podat kompetenční žalobu | iROZHLAS - spolehlivé zprávy». Արխիվացված օրիգինալից 2024-07-05-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Pětikoalice k Zemanovi: Prezident si ministry nevybírá. Nechť Ústavní soud vymezí jeho pravomoci | iROZHLAS - spolehlivé zprávy». Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-30-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Výběr informací o názorech Miloše Zemana na jmenování ministrů - Novinky». Արխիվացված օրիգինալից 2023-05-10-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Právníci: Zeman si vykládá Ústavu podle sebe. Nemá si z kandidátů vybírat - iDNES.cz». Արխիվացված օրիգինալից 2024-07-12-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «▶ Soudní spor o jmenování ministra by trval týdny. Podle některých právníků může prezident návrh odmítnout — ČT24 — Česká televize». Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-30-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Fiala: Zeman vládu jmenuje jako celek včetně Lipavského v pátek | ČeskéNoviny.cz». Արխիվացված օրիգինալից 2023-05-16-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «▶ Vládu v pátek prezident Zeman jmenuje i s Janem Lipavským, oznámil Fiala — ČT24 — Česká televize». Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-30-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «KDU-ČSL - Marian Jurečka (KDU-ČSL): Za průtahy se jmenováním vlády může přístup pana prezidenta». Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-30-ին. Վերցված է 2024-04-30-ին.
- ↑ «Парламент: События вокруг движения STAN ослабляют доверие к кабмину, но не ставят его под угрозу | Radio Prague International». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-25-ին. Վերցված է 2022-07-01-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Prezident pověřil Jurečku řízením ministerstva životního prostředí. Hubáčková končí k 1. listopadu — ČT24 — Česká televize». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-11-02-ին. Վերցված է 2022-11-03-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն); no-break space character in|title=at position 99 (օգնություն) - ↑ «Hladík už je ministr. Vláda podpoří 200 tisíc fotovoltaik na střechách - iDNES.cz». Արխիվացված է օրիգինալից 2023-03-10-ին. Վերցված է 2023-03-10-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Pavel pověřil Beka řízením MŠMT a jmenoval Dvořáka ministrem pro EU | ČeskéNoviny.cz». Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-04-ին. Վերցված է 2023-05-04-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Bek se ujal ministerstva školství, chce zlepšit dostupnost vzdělávání. Dvořák převzal evropské záležitosti — ČT24 — Česká televize». Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-04-ին. Վերցված է 2023-05-04-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Prezident Pavel jmenoval lidovce Výborného ministrem zemědělství» (չեխերեն). 2023-06-29. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-06-29-ին. Վերցված է 2023-06-29-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Ministryně Langšádlová končí. Málo vysvětlovala svoji práci, řekla Pekarová - Seznam Zprávy». Արխիվացված օրիգինալից 2024-04-30-ին. Վերցված է 2024-05-14-ին.
- ↑ «„Neměla jsem lajky." Langšádlová vysvětluje, proč ji TOP 09 nechce ve vládě». Արխիվացված օրիգինալից 2024-05-16-ին. Վերցված է 2024-05-14-ին.
- ↑ «Prezident přijal demisi Langšádlové - Novinky». Արխիվացված օրիգինալից 2024-05-03-ին. Վերցված է 2024-05-14-ին.
- ↑ «Prezident jmenuje Ženíška ministrem pro vědu a výzkum ve čtvrtek | ČeskéNoviny.cz». Արխիվացված օրիգինալից 2024-05-14-ին. Վերցված է 2024-05-14-ին.