Օնդոլ

Օնդոլ (կորեերեն՝ 온돌)՝ տների ջեռուցման ավանդական համակարգ Կորեայում^[1]: Համակարգի առանձնահատկությունն այն է, որ ջերմությունը գալիս է հատակի լոկալ տարածքից, որը բնակիչների կողմից օգտագործվում է քնի, հյուրընկալության և աշխատանքի համար:

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի տարբերություն Հռոմեական կայսրության, որտեղ հատակի ջեռուցումը ժամանակի ընթացքում ի վերջո հնացել էր, Կորեայում հատակի ջեռուցման համակարգը օգտագործվում էր հազարավոր տարիներ և կոչվում էր «Օնդոլ»: Այս բառը չինարենից թարգմանաբար նշանակում է «ջերմ խոռոչ»: Ենթադրվում է, որ այս համակարգը հայտնագործվել է կորեական երեք պետությունների օրոք (մ.թ.ա I դար - VII դար): Նրա գործունեության սկզբունքը հետևյալն է: Խոհանոցում կամ սենյակի արտաքին պատին տեղադրվում էր վառարան:

Տան սենյակի հատակի տակ դնում էին հորիզոնական խոռոչներ (թունելներ) ծխի և տաք օդի համար: Ջեռուցման համակարգի հատուկ կառուցվածքը օգնում էր պահպանել տաք օդը երկար ժամանակ: Ներկայումս ջեռուցումը օնդոլ համակարգի միջոցով ավանդական կորեական բնակարանների բնորոշ գիծն է: Սակայն ժամանակակից տներում օնդոլ համակարգը իր նախնական տեսքով գրեթե չի օգտագործվում, այն փոխարինվել է հատակի ջեռուցման կատարելագործված տարբերակով:

Օնդոլ և կորեացիների մշակույթի կենցաղային առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավանդական ջեռուցման համակարգն ազդել է կորեացիների սոցիալական հարաբերությունների և առօրյա մշակույթի վրա: Այնպես հատակին բացակայում էին գորգերը, ինչպես նաև բացակայում է մահճակալը, այդ իսկ պատճառով մարդիկ քնում էին ջերմ հատակին, ծածկված վերմակներով: Օրվա ընթացքում նստում են հատակին, ծածկվում վերմակներով, եթե անհրաժեշտ էր: Սոցիալական բաղադրիչն այն է, որ հյուրին կամ որոշ կարևոր անձանց տրամադրվում էր հատակի ամենատաք հատվածը, այսպես դրսևորելով խորը հարգանք: