Քլիֆ պալատ
|
Ուշադրություն։ Այս էջը կամ բաժինը այլ լեզվով հոդվածի վատ թարգմանություն է։ Դուք կարող եք բարելավել թարգմանությունը։ Օրիգինալ տեքստը կարող եք գտնել ձախ կողմի «այլ լեզուներով» ենթաբաժնում։ |
Քլիֆ պալատ, մեծ ժայռաքար հյուսիսային Ամերիկայում։ Ժայռաքարը կառուցվել է Անասազիիում, տեղակայված է Մեսա Վերդե ազգային պարկի նախկին տարածքում։ Ժայռի բնակելի տունը և պուրակը գտնվում են Կոլորադոյի հարավ-արևմտյան անկյունում՝ ԱՄՆ-ի հարավ-արևմտյան մասում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դենդրոքրոնոլոգիան ցույց է տալիս, որ Քլիֆ պալատի շինարարությունը և նորոգումը ընթացել է մոտավորապես մ.թ.ա. 1190 թվականից մինչև մ.թ.ա. 1260 թվականը, չնայած որ շենքի հիմնական մասի շինարարությունը կատարվել է 20 տարվա ընթացքում։ Անասազին, որը կառուցեց այդ ժայռի պալատը, քանի որ այդ ժամանակ մյուսներին դուր էր գալիս Մեսա Վերդե ազգային պարկը, որտեղ տեղափոխվել էին պաշտպանական դիրքերը «մրցակցության աճը կլիմայական պայմանների փոփոխության պայմաններում»[1]։ Քլիֆ պալատը լքվեց 1300 թվականին, որը մինչ այժմ բանավեճի առարկա է մնում։ Ոմանք կարծում են, որ տեղափոխման գլխավոր պատճառը եղել է հողերի չորացումը։ Քլիֆ պալատը հայտնաբերվել է 1887 թվականին Ռիչարդ Ուեթերլիի և Չարլի Մեյսոնի կողմից, երբ փնտրում էին կորած անասուններին[2][3][4]։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քլիֆ պալատը կառուցվել է հիմնականում ավազաքարից և փայտից։ Ավազաքարը ձևավորվել է ավելի ծանր քարերից, և կառույցը ամուր լինելու համար, օգտագործել են հողի, ջրի և մոխրի խառնուրդ։ Ավազաքարը ձևավորվել է ավելի ծանր քարերի միջոցով, և հողը շաղախի հետ, ջուրն ու մոխիրը օգտագործվում էին ամեն ինչ ամուր պահելու համար։ «Չփչող» քարերը տեղադրվել էին հավանգի մեջ` բացերը լրացնելու և ամրությունն ապահովելու համար։ Պատերից շատերը զարդարված էին գունավոր մարգագետիններով, որոնք ժամանակի ընթացքում առաջինը քայքայվեցին[փա՞ստ]: Շատ այցելուներ մտածում են Քլիֆ պալատում դռների համեմատաբար փոքր չափի մասին։ Բացատրությունն այն է, որ այն ժամանակ տղամարդու միջին հասակը կազմում էր 5 ոտնաչափ՝ 6 դյույմից ցածր էր (1,68 մ), մինչդեռ միջին հասակի կնոջ միջին հասակն ավելի մոտ էր 5 ոտնաչափին (1.5 մ)[4]։ Քլիֆ պալատը պարունակում է 23 կիվա (արարողակարգային նշանակության կլոր սենյակներ) և 150 սենյակ, որտեղ կտեղավորվեր 100 մարդ։ Ամբողջ կառույցը բաժանվում է մի շարք սենյակների, որոնք չունեն դռներ և այլ մուտքեր։ Կիվայի պատերը սալիկապատված էին մի կողմից մի գույնով, իսկ հակառակ կողմում` տարբեր գույնով[4]։ «Ենթադրվում է, որ Քլիֆ պալատը սոցիալական, վարչական տարածք էր՝ բարձր արարողակարգային միջոցառումներ կազմակերպելու համար[4]։ Հնագետները կարծում են, որ Քլիֆ պալատը պարունակում էր ավելի շատ կլաններ, քան շրջակա Մեսա Վերդեի համայնքները։ Այս համոզմունքը բխում է սենյակների կիվաների ավելի բարձր հարաբերակցությունից։ Քլիֆ պալատը ունի 9-ից 1 սենյակ-կիվա հարաբերակցություն։ Մեսա Վերդե համայնքի միջին սենյակ-կիվա հարաբերակցությունը 12-ից 1 է[1]։ Կիվաների այս հարաբերակցությունը սենյակներին կարող է ենթադրել, որ Քլիֆ պալատը, հնարավոր է, լիներ մի մեծ բնակավայրի կենտրոն, որը ներառում էր շրջակա փոքր համայնքներ[1]։
Աջից մի մեծ քառակուսի աշտարակ է, որը համարյա հասնում է քարանձավի «տանիքին»։ 1800-ական թվականներին այն ավերակների մեջ էր։ Ազգային պարկերի ծառայությունը խնամքով վերականգնել է այն իր մոտավոր բարձրության և հասակի վրա ՝ այն դարձնելով Քլիֆ Պալատի ամենահիշարժան շենքերից մեկը։ Այն Մեսա Մերդայի ամենաբարձր կառույցն է, որը կանգնած է 26 սյուների(7.9մետր) բարձրության վրա, չորս մակարդակներով։ Փոքր-ինչ տարբեր գույներով նյութեր էին օգտագործվում `ցույց տալու համար, որ դա վերականգնման գործընթաց է[5][6]։
-
Քլիֆ պալատի բնակավայրեր -
13-րդ դարի որմնանկարներ Քլիֆ պալատում -
Կլոր աշտարակ, Քլիֆ պալատ 1941 թ.
Նկարը՝ Անսել Ադամսի.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Snow, Dean R. (2010). Archaeology of Native North America. New York: Prentice-Hall. էջ 128. ISBN 9780136156864.
- ↑ Turney, Chris (2008). Ice, Mud & Blood: Lessons of Climates Past. Macmillan. ISBN 9780230553835.
- ↑ «People». NPS.gov. National Park Service. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Cliff Palace». NPS.gov. National Park Service. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 20-ին.
- ↑ «Preservation». NPS.gov. National Park Service. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
- ↑ «Square Tower House Description». CyArk.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 20-ին.
Մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Chapen, Frederick H. The Land of the Cliff-Dwellers. Appalachian Mountain Club, W. B. Clarke and Co., Boston, 1892. Reprinted by the University of Arizona Press, with notes and forward by Robert H. Lister, 1988. 0-8165-1052-0.
- Noble, David Grant. "Ancient Ruins of the Southwest", pp. 36–43.Northland Publishing, Flagstaff, Arizona 1995. 0-87358-530-5.
- Oppelt, Norman T. "Guide to Prehistoric Ruins of the Southwest", pp. 159–161. Pruett Publishing, Boulder, Colorado, 1989. 0-87108-783-9.
Արտաքին Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Cliff Palace at National Park Service
- Mesa Verde National Park at National Park Service
- Map showing location of Cliff Palace at National Park Service
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քլիֆ պալատ» հոդվածին։ |
|
