Տոնկինյան կատու
| Տոնկինյան կատու | |
|---|---|
..jpg) | |
| Տեսակ | կատվի ցեղատեսակ |
Տոնկինյան կատու (անգլ.՝ Tonkinese), թայվանի և ամերիկյան տիպի բուրմանական կատուների խառնասերունդ։ Արտաքնապես տոնկինյան կատուն նման է իր նախնիներին. ուրվագծերը ավելի կլոր են, քան Սիամական կատվինը, քաշը և լայնությունը պակաս են, քան բուրմանականինը։ Նրա քաշը 2,5 - 5,5 կիլոգրամ է։ Տոնկինյան կատվի բնավորության մեջ առկա են արևելյան ցեղատեսակների կենսունակությունը և հետաքրքրասիրությունը, բայց դա այնքան էլ վառ չէ արտահայտված։ Ունի շփվող և նուրբ բնավորություն։ Տոնկինյան կատվի աչքի գույնը անսովոր գեղեցիկ է, այն համեմատվում է ծովի ալիքների գույնի հետ։ Կատվացեղի հայրենիքը Կանադան է, թեև որոշ գիտնականներ այն համարում են ԱՄՆ-ն։ Ցեղատեսակն առաջացել է 1960-ական թվականներին[1]։
Ցեղատեսակի պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արևմուտքում պաշտոնապես գրանցված առաջին տոնկինյան կատուն Յանգոնից բերված Вонг Мау-ն է, սակայն հիբրիդային տոնկինյան տիպի կենդանիների բուծման աշխատանքը սկսվել է միայն 1950 թվականին։ Սկզբում այդ աշխատանքը տարվել է Կանադայում, և Կատուների սիրահարների կանադական ասոցիացիան դարձել է առաջին կազմակերպությունը, որը ճանաչել է նոր ցեղատեսակը[1]։
Ցեղատեսակի ստանդարտները՝ ըստ WCF համակարգի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարմինը՝ միջին չափի է, որը մեկտեղում է սիամի շքեղությունը և բուրմայի կլորությունը։ Մարմինը միջին երկարության է՝ լավ զարգացած մկաններով։ Պոչը երկար է՝ ծայրը բավականին հաստ, երկարությունը հավասար է իրանին։ Ոտքերը բարակ են, բարեկազմ, երկար՝ նրբագեղ և օվալաձև թաթիկներով։
Գլուխը՝ կոկիկ սեպաձև է, կլորացված ուրվագիծով, որը բարձր տեղադրված է այտոսկրին, ունի միջին երկարություն, սեպաձև է՝ ճակատից անցում դեպի դունչ անցում կատարող և դուրս ցցված բարձիկաձև բեղերով։ Մռութը բավականին զանգվածային է, ընդգծված, կլորացված, կզակը ուժեղ է։
Գլխի ձևը երեսակողմից՝ հիշեցնում է հավասարակողմ եռանկյունի։
Ականջները՝ խոշոր են, թեթևակի առաջ թեքված, ծայրերը կլոր են և լայն։
Աչքերը՝ խոշոր են, վերևի կոպը նշաձև է, ներքևինը՝ մի փոքր կլորացված։ Աչքի գույնը փայլուն կանաչավուն-երկնագույն է կամ թեթև փիրուզագույն է, որը ցեղատեսակի նշանն է։
Բուրդը՝ կարճ է, նուրբ, պրիկ կպած մարմնին, առանց աղվամազի։
Ճանաչված երանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տոնկինյան կատուները կարող են ծնվել տարբեր գույներով։ Ճանաչվել են պոյնտերի գույնի բոլոր երեք տարբերակները՝ դասական կոլորպոյնտ, դարչնագույն (բուրմանական) և ջրաքիսի, իսկ գունային տատանումները՝ բավական շատ են։
Գունային տատանումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գունային տատանումները շատ են։ Հիմնական ֆելինոլոգիական համակարգերը (WCF, CFA) թույլատրում են հետևյալ երանգները.
- «Բնական ջրաքիսի»՝ տաք շոկոլադի գույն ունեցող մուգ շագանակագույն,
- «Շամպայնի»՝ բաց բեժ գույն, գունատ շագանակագույն նշաններով,
- «Պլատինական ջրաքիս»՝ մուգ մոխրագույն նշաններով գորշ գույն,
- «Կապույտ ջրաքիս»՝ կապտագույն, մոխրագույն և կապույտ գծանշաններով։
Բացի «ջրաքիսից»՝ թույլատրելի են սիամական (պոինտով) և բուրմանական (սոլիդ) տեսակների գույները[2]։
Տոնկինյան ցեղատեսակի կատուների բուրդը փայլուն է։ Բոլոր գույների մոտ մարմնի ներսը ավելի բաց գույնի է։ Պատկերը բացակայում է։ Կետերը (ականջները, մկանը, վերջույթները, պոչը) հավասարաչափ գունավոր են, ավելի մուգ, քան մարմինը և դրա հետ զգալիորեն հակադրվում են։ Երանգները աննշանորեն փոխանցելի են միմյանց։ Երիտասարդ կենդանիների դեպքում ընդունելի է «ուրվական» ձևը և մի փոքր ավելի բաց գույնը[3]։
Որոշ ֆելինոլոգիական համակարգերով (օրինակ՝ TICA) թույլատրվում է նաև կարմիր նշագծերով կրեմագույն և ծիրանագույն «մեղրով ջրաքիսի» գունազարդումը և բրդի վրա կրիայի պատկերի առկայությունը։
Առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տոնկինյան կատուների յուրահատուկ երանգներն ունեն ժառանգման հետերոզիգոտ բնույթ, այդ պատճառով էլ այս ցեղի երկու առանձնյակներին բազմացնելիս սերնդի կեսն է ունենում «ջրաքիսի» երանգ։ Ձագերի մոտ մեկ քառորդն ունի բուրմանական երանգ, մեկ այլ քառորդը՝ կոլորպոյնթական։ Միայն կատու-ջրաքիսը կարող է մասնակցել ցուցահանդեսների և ցեղային բուծման, իսկ մյուսները կարող են պարզապես տնային կենդանիներ լինել[4]։
Բնավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տոնկինյան կատուները մարդամոտ և ակտիվ կենդանիներ են։ Կարող են շատ կապվել մարդու հետ։ Նա չի վախենում տրանսպորտից և կարող է առանց երկնչելու դուրս գալ մեքենայի դիմացը[3]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Фогл, 2005, էջ 95
- ↑ «Сравнение стандартов тонкинской кошки в фелинологических системах WCF, CFA и TICA» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 12-ին.
- ↑ 3,0 3,1 Непомнящий, 2008, էջ 224
- ↑ «Тонкинская кошка». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 4-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Непомнящий Н. Н. Кошки: энциклопедия. — М.: Астрель, 2008. — 382 с. — (Я познаю мир). — ISBN 978-5-271-19963-9 — С. 224—225.
- Фогл, Брюс. Кошка. Руководство по уходу = Cat owner's manual. — М.: Астрель, 2005. — 288 с. — ISBN 5-271-11119-9