Տասնանկյուն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կանոնավոր տասնանկյուն
Կանոնավոր տասնանկյուն
Տիպ Կանոնավոր բազմանկյուն
Կողեր 10
Անկյուններ 10
Մակերես

Տասնանկյուն (դեկագոն), երկրաչափական մարմին, տասը անկյուններով և տասը կողմերով բազմանկյուն[1]։ Կանոնավոր դեկագոնի բոլոր կողմերը իրար հավասար են, իսկ անկյունները հավասար են 144°[1][2]։

Կանոնավոր տասնանկյուն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միավոր շրջանագծին ներգծված կանոնավոր տասնանկյան կողմը հավասար է , ուր ϕ «ոսկե հատման» հարաբերությունն է, .[3]

Կանոնավոր տասնանկյան մակերեսը հավասար է[4]

, ուր t -ն տասնանկյան կողմն է

Կա նաև մակերեսը հաշվելու այլ բանաձև

, ուր d -ն երկու զուգահեռ կողմերի միջև հեռավորությունն է ( ):

Տասնանկյան կառուցումը կարկինի ու քանոնի օգնությամբ[3][խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հավասարակողմ տասնանկյան կառուցում

Նմանատիպ պատկերներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Decagram 10 3.png
{10/3}
Decagram 10 2.png
{10/2} կամ 2{5}
Decagram 10 4.png
{10/4} կամ 2{5/2}

Պետրիի բազմանկյուններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բարձր կարգերի բազմանկյունների համար կանոնավոր տասնանկյունը համարվում է Պետրիի բազմանյուն։

A9 9-simplex t0.svg 9-simplex t1.svg 9-simplex t2.svg 9-simplex t3.svg 9-simplex t4.svg
BC5 5-cube t4.svg 5-cube t3.svg 5-cube t2.svg 5-cube t1.svg 5-cube t0.svg
D6 6-cube t5 B5.svg
t1(431)
6-cube t4 B5.svg
t3(131)
6-cube t3 B5.svg
t2(131)
6-demicube t1 D6.svg
t1(131)
6-demicube t0 D6.svg
(131)
H3 Dodecahedron petrie.png
Դոդեկաեդր
Icosahedron petrie.svg
Իկոսաեդր
Dodecahedron t1 H3.png

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Sidebotham, Thomas H. (2003), The A to Z of Mathematics: A Basic Guide, John Wiley & Sons, p. 146, ISBN 9780471461630, https://books.google.am/books?id=VsAZa5PWLz8C&pg=PA146 .
  2. Wenninger, Magnus J. (1974), Polyhedron Models, Cambridge University Press, p. 9, ISBN 9780521098595, https://books.google.am/books?id=N8lX2T-4njIC&pg=PA9 .
  3. 3,0 3,1 Ludlow, Henry H. (1904), Geometric Construction of the Regular Decagon and Pentagon Inscribed in a Circle, The Open Court Publishing Co., https://books.google.am/books?id=vLMlw7uL8kgC .
  4. The elements of plane and spherical trigonometry, Society for Promoting Christian Knowledge, 1850, p. 59, https://books.google.am/books?id=AW7qzTr_f1sC&pg=PA59 . Note that this source uses a as the edge length and gives the argument of the cotangent as an angle in degrees rather than in radians.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Wiktionary-logo-hy.png Ընթերցե՛ք «տասնանկյուն» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։