Վիլնյուսի համաժողով
Վիլնյուսի համաժողով (լիտ.՝ Vilniaus konferencija; иначе Конференция литовцев, լիտ.՝ Lietuvių konferencija[1]), լիտվացի պատվիրակների համագումարը Վիլնյուսում 1917 թվականի սեպտեմբերի 18-22-ը, որը գումարվել է գերմանական օկուպացիոն իշխանությունների թույլտվությամբ, իր որոշումներով սկիզբ դրեց լիտվական պետության ստեղծմանը և 20 հոգուց բաղկացած Լիտվայի խորհուրդ ընտրեց։
Կազմկոմիտեն, որը ներառում էր Սալյամոնաս Բանայտիսին, Թադաս Դաուգիրդասին (երկուսն էլ ներկայացնում էին Կաունասը), Պյատրաս Կլիմասին, Անտանաս Սմետոնին, Յոնաս Ստանկյավիչյուսին, Յուրգիս Շաուլիսին (Վիլնյուս) և այլոց, 1917 թվականի օգոստոսին իր առաջին նիստերին նախապատրաստել է ինքնուրույն լիտվական պետության ստեղծման բանաձևերի նախագծերը և ընտրել մասնակիցների թեկնածությունները։ Կոմիտեն ձգտում էր հավաքել տարբեր շերտերի ու քաղաքական հայացքների ներկայացուցիչների՝ Լիտվայի յուրաքանչյուր նահանգից 5-8-ական պատվիրակներ։ Ենթադրվում էր 32 գավառներից 264-ի, Վիլնյուսի և Կաունասի մասնակցությունը, որոնք ներկայացնում էին տարբեր դասեր, կուսակցություններ և հասարակական-քաղաքական հոսանքներ։
Խորհրդաժողովը տեղի է ունեցել Յոնաս Բասանավիչյուսի ղեկավարությամբ՝ թատրոնի շենքում՝ կազմակերպչական կոմիտեի հրավիրած պատվիրակների մասնակցությամբ, քանի որ գերմանական իշխանությունները ընտրությունների անցկացումը թույլ չեն տվել։ Հրավիրված 264 պատվիրակներից խորհրդաժողովին մասնակցել է 214 մարդ (այլ տեղեկություններով՝ 222-ը)։ Նրանց թվում էին 66 քահանաներ, 65 գյուղացիներ, 60 տավորականներ և այլք։ Ազգայնականներ թաուտինինկովն ու քրիստոնյա դեմոկրատները ներկայացնում էին Անտանաս Սմետոնան, Յոկուբաս Շյառնասը, Վլադաս Միրոնասը, Կազիս Բիզաուսկասը և ուրիշներ, Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության աջ թևը՝ Միկոլաս Բիրժիշկան, Ստյապոնաս Կայրիսը, ձախ թևը՝ Պրանաս Էյդուկյավիչուսը[1]։
2007 թվականի սեպտեմբերի 17-ին Վիլնյուսի Բասանավիչյաուս փողոցում (Jono Basanavičiaus g. 13) նախկին թատրոնի շենքում նախագահ Վալդաս Ադամկուսի մասնակցությամբ բացվեց հուշատախտակը՝ լիտվերենով տեքստով[2][3]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Lietuvių konferencija». Visuotinė lietuvių enciklopedija (լիտվերեն). Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras. 2008 թ․ հունիսի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 27-ին.