Վարբա (կղզի)
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | կղզի |
| Երկիր |  Քուվեյթ[1] |
| Երկարություն | 15 կմ |
| Լայնություն | 5 կմ |
| Մակերես | 37 կմ² |
| Բնակչություն | 0 մարդ |
 | |
 | |
Վարբա[2] (Վարբո[3], Վարբահ[4], արաբ․՝ وربة), Պարսից ծոցում Քուվեյթին պատկանող անմարդաբնակ կղզի[2]։ Գտնվում է Քուվեյթի հյուսիսային ափին, մայրցամաքից 100 մետր արևելք, Բուբիյան կղզուց 1,5 կմ հյուսիս[5], որից բաժանվում է Բուբիյան նեղուցով, Աբդալլահ նեղուցից հյուսիս-արևմուտք և Շատ-էլ-Արաբ գետաբերանից հյուսիս-արևելք Էս-Սաբիա նեղուցից հյուսիս-արևելք, խոր Ումմ Քասր նեղուցից և Խոր Էզ Զուբեյր ծոցից հարավ-արևելք։ Կղզու երկարությունը 12,5 կիլոմետր է, լայնությունը՝ 3,5 կիլոմետր։ Ամենաբարձր կետը մոտ 3 մետր է։ Տարածքը մոտ 37 քառակուսի կիլոմետր է։ Չափերով զբաղեցնում է երրորդ տեղը՝ Բուբիյանից և Ֆայլակայից հետո։ Ինչպես հարևան կղզիները, ցածրադիր դելտա կղզի է, որը ճահճացած է հյուսիսային և հարավարևմտյան մասերում և հյուսիսից և արևմուտքից սահմանակից է ծանծաղուտով[2]՝ Շատ-էլ-Արաբ գետի ազդեցության պատճառով։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ տեղական տարեգրությունների՝ ուտուբ ցեղի վերաբնակեցումից ի վեր տեղի ձկնորսները կղզում ցանցեր և այլ ձկնորսական պարագաներ են պահել[6]։
Քուվեյթի ամենահյուսիսային կղզին, Խոր-Շետանի ծովածոցի կղզուց հյուսիս (خور شيطانة, Աբդալլահ նեղուցի մի մասը) անցնում է Իրաքի հետ ծովային սահմանը, որի ափից կղզին գտնվում է մեկ կիլոմետր դեպի հարավ։ 1913 թվականին Մեծ Բրիտանիան և Օսմանյան կայսրությունը ստորագրել են համաձայնագիր, որով Քուվեյթը ճանաչվել է որպես Օսմանյան կայսրության ինքնավար շրջան, որը Վարբա և Բուբիյան կղզիները հանձնել է Քուվեյթին։ Բուբիյան և Վարբա կղզիները, որոնք գերիշխել են ում-քասր Իրաքի ռազմածովային բազայի անցուղիների վրա[7], բացի այդ Իրաքը հավակնություններ է ունեցել Ռումայլայի նավթի հանքավայրի նկատմամբ[4]։ 1963 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Իրաքը և Քուվեյթը ստորագրել են 1932 թվականին հաստատված իրաքա-քուվեյթյան սահմանի կարգավիճակը հաստատող արձանագրություն, այդ թվում հաստատվել է Վարբա և Բուբիյան ափամերձ կղզիների պատկանելությունը Քուվեյթին[8][9]։ Իրաքը 1973 թվականին պնդել է զիջումներ կատարել Բուբիյան և Վարբա կղզիների նկատմամբ։ 1973 թվականի մարտի 20-ին Իրաքի և Քուվեյթի զորքերի միջև զինված բախում է տեղի ունեցել էլ-Սամիթայում՝ Քուվեյթի սահմանի մոտ։ 1975 թվականին Իրաքը պնդել է, որ Վարբա կղզին զիջի և 99 տարով վարձակալությամբ հանձնի Բուբիյան կղզու կեսը[10][11][12]։ Քուվեյթի մյուս կղզիների նման, Վերբան գրավվել է Իրաքի ներխուժման ժամանակ և ազատագրվել Պարսից ծոցի պատերազմի ժամանակ։ 1994 թվականին Իրաքը ճանաչել է Քուվեյթի հետ սահմանը և պաշտոնապես դադարեցրել է հավակնել Վարբա և Բուբիյան կղզիներին[13]։ ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների Իրաք ներխուժման նախօրեին իրաքյան նավից կրակ է բացվել Վարբա կղզու մոտ գտնվող առափնյա պահպանության երկու քուվեյթյան մոտորանավակների ուղղությամբ[14]։
Բրիտանական պետական ծառայողներ Թոմ Հիքինբոթեմը և Էդվարդ Ուեյքֆիլդը նավարկություն են կատարել կղզու շուրջը, որը նշված է 1942 թվականի «Ով ով է» տեղեկագրում[15][16].
Կղզին մտնում է «Մուբարաք-էլ-Կաբիր» պրովինցիայի ծովային պարկի մեջ, որը Ռամսարի կոնվենցիայի համաձայն միջազգային նշանակության ջրատարածք է[17]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Кувейт / Воропаев А. И., Алексеева Н. Н. и др // Крещение Господне — Ласточковые. — М. : Большая российская энциклопедия, 2010. — С. 237. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 16). — ISBN 978-5-85270-347-7.
- ↑ Кувейт // Атлас мира / сост. и подгот. к изд. ПКО «Картография» в 2009 г. ; гл. ред. Г. В. Поздняк. — М. : ПКО «Картография» : Оникс, 2010. — С. 121. — ISBN 978-5-85120-295-7 (Картография). — ISBN 978-5-488-02609-4 (Оникс).
- ↑ 4,0 4,1 Панин В. Н. Политический процесс на Ближнем Востоке: влияние России и США. — Пятигорск: Изд-во ПГЛУ, 2003. — С. 108. — 255 с. — ISBN 5-89966-388-X
- ↑ Острова на политической карте мира : (Справ. по гос. принадлежности островов) / Иодис А. И. и др. ; Произв. об-ние «Картография». — М.: ЦНИИГАИК, 1990. — Т. 4: Азия. — С. 178. — 246 с.
- ↑ Сенченко И. П. Кувейт : Мозаика времен. — СПб.: Алетейя, 2017. — С. 561. — 644 с. — ISBN 978-5-906980-10-6
- ↑ Государство Кувейт : Справочник / В. А. Исаев и др.. — М.: Наука, 1990. — С. 7. — 271 с. — ISBN 5-02-017013-5
- ↑ Острова на политической карте мира : (Справ. по гос. принадлежности островов) / Иодис А. И. и др. ; Произв. об-ние «Картография». — М.: ЦНИИГАИК, 1990. — Т. 4: Азия. — С. 179. — 246 с.
- ↑ Аналитические записки : иракский кризис / Институт изучения Израиля и Ближнего Востока. — М.: Авангард, 2004. — С. 74. — 257 с. — ISBN 5-89394-115-2
- ↑ Ирак / Воропаев А. И., Алексеева Н. Н. и др // Излучение плазмы — Исламский фронт спасения. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 597. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 11). — ISBN 978-5-85270-342-2.
- ↑ Никитюк В. А. Политическое развитие и проблемы регионального соперничества Ирана и Ирака (вторая половина XX в.) : монография. — М.: МПГУ, 2010. — 207 с. — ISBN 978-5-4263-0003-3
- ↑ Шестопалов В. Я. Персидский залив: проблема континентального шельфа. — М.: Наука, 1982. — С. 146. — 327 с.
- ↑ Основы экономики природопользования : учеб. пособие для студентов, обучающихся по специальности 060600 «Мировая экономика» / под ред. В. Н. Холиной. — М.: Питер, 2005. — С. 185. — 672 с. — ISBN 5-469-00264-0
- ↑ «Иракская лодка обстреляла кувейтские патрульные катера». NEWSru.com. 2002 թ․ դեկտեմբերի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 11-ին.
- ↑ Г. Сегаль Географическая шутка // Вокруг света. — 1963. — № 3. Архивировано из первоисточника 25 Մայիսի 2019.
- ↑ Margaret Makepeace (2014 թ․ նոյեմբերի 27). «Circumnavigating Warbah and Rollicking Riproars, or how to cure the boredom of Empire». Untold lives blog (անգլերեն). The British Library Board. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 11-ին.
- ↑ «Boubyan Island and Mubarak Al-Kabeer Marine Reserve (MAKMR)». UNESCO World Heritage Centre (անգլերեն). United Nations. 2019. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 14-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վարբա (կղզի)» հոդվածին։ |
|
