Սոմալիի շիլինգ
![]() | |
Տեսակ | տարադրամ |
---|---|
ISO 4217 կոդ | SOS |
Երկիր | ![]() |
Ներդրման ամսաթիվը | դեկտեմբերի 11, 1974 |
Պաշտ օգտագործողներ | Սոմալի |
Նշան | Sh.So. |
Կենտրոնական բանկ | Central Bank of Somalia? |
Փոխարինել է | արևելաաֆրիկյան շիլինգ |
Սոմալիի շիլինգ՝ (նշան: Sh.So.; սոմալի՝ shilin; արաբ․՝ شلن; իտալ.՝ scellino; ISO 4217: SOS) Սոմալիի պաշտոնական արժույթնը։ Այն ստորաբաժանվում է 100 սենտի (սոմալի, նաև՝ սենթ), ցենտ (անգլերեն) կամ ցենտեզիմի (իտալ.)։
Ընդհանուր ակնարկ
Վաղ պատմություն
Շիլլինգը Սոմալիի որոշ մասերի արժույթն է 1921 թվականից, երբ արևելաաֆրիկյան շիլլինգը ներկայացվեց բրիտանական Սոմալիլենդի նախկին պրոտեկտորատին: 1960 թվականին բրիտանական Սոմալիլենդի և իտալական Սոմալիլենդի նախկին տարածքների անկախացումից և միավորումից հետո նրանց համապատասխան արժույթները՝ արևելաաֆրիկյան շիլլինգը և սոմալոն (որոնք արժեքով հավասար էին) 1962 թվականին փոխարինվեցին սոմալիական շիլինգով։ Դրա անվանումների համար օգտագործված անուններն էին ցենտ (եզակի՝ centesimo, հոգնակի՝ centesimi) և սենթ (հոգնակի՝ سنتيمات) և շիլինգ (եզակի՝ scellino, հոգնակի՝ scellini)։
Թղթադրամներ
1962 թվականի հոկտեմբերի 15-ին «Banca Nazionale Somala»-ն (Սոմալիի Ազգային բանկը) թողարկեց 5, 10, 20 և 100 սկելին/շիլինգ թղթադրամներ[1]։ 1975 թվականին «Bankiga Qaranka Soomaaliyeed»-ը (Սոմալիի ազգային բանկ) ներկայացրեց թղթադրամներ 5, 10, 20 և 100 շիլին/շիլլինգով: Դրանց հաջորդեցին 1978 թվականին նույն անվանական արժեքներով թղթադրամները, որոնք թողարկվեցին Bankiga «Dhexe Ee Soomaaliya»-ի (Սոմալիի Կենտրոնական բանկ) կողմից: 1983 թվականին ներմուծվել է 50 շիլին/շիլինգ թղթադրամ, որին հաջորդել են 1989 թվականին՝ 500 շիլին/շիլինգ, իսկ 1990 թվականին՝ 1000 շիլին/շիլինգ։ 1990 թվականին փորձ արվեց արժույթը բարեփոխել 100-ից 1-ով, վերանվանման համար պատրաստված նոր 20 և 50 նոր թղթադրամներով[2]։
Սոմալիի շիլլինգի թղթադրամներ (1983-1996 թվականներ) | ||||
---|---|---|---|---|
Պատկեր | Արժեք | Դիմերեսը | Հակադարձ երես | |
[1] | 5 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Ջրային գոմեշներ | Բանանի պլանտացիա | |
[2] | 10 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Աբդուլ Ազիզ մզկիթ, Մոգադիշո | Նավի շենք | |
[3] | 20 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | «Bankiga Dhexe ee Soomaaliya» (Սոմալիի Կենտրոնական բանկ) շենք, Մոգադիշու | Անասուններ | |
[4] | 50 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | «Xamar Weyne»-ի ավերակներ, Հին Մոգադիշո | Ջրող կենդանիներ | |
[5] | 100 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Մի կին երեխայի հետ, որը թափահարում է հրացանը, բահը և փոցխը. «Muuqaalka Dhagaxtuur» (քար նետող) հուշարձան, Մոգադիշո | Գյուղմթերքի վերամշակման գործարան | |
[6] | 500 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Ձկնորսներ | «Masaagidka Isbaheysiga» («Համերաշխություն» կամ «Սաուդյան» մզկիթ), Մոգադիշո | |
[7] | 1000 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Զամբյուղ հյուսողներ | Մոգադիշոյի նավահանգիստ և ծովափ |
Սոմալիի շիլլինգի թղթադրամներ (1991 թվական արժութային բարեփոխումների թողարկում) | ||||
---|---|---|---|---|
Պատկեր | Արժեք | Դիմերեսը | Հակադարձ երես | |
[8] | 20 նոր սոմալիական շիլլինգ/N-Shilin Soomaali | Առևտրական և ուղտ | Բամբակի բերքահավաք | |
[9] | 50 նոր սոմալիական շիլլինգ/N-Shilin Soomaali | ջուլհակ | Երեխաներով մարդ էշի վրա |
Սոմալիի շիլլինգի թղթադրամներ (2018 թողարկում) | ||||
---|---|---|---|---|
Պատկեր | Պատկեր | Պատկեր | Հակադարձ երես | |
5000 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | «Xamar Weyne»-ի ավերակներ, Հին Մոգադիշո | Ջրող կենդանիներ | ||
10,000 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Աբդուլ Ազիզ մզկիթ, Մոգադիշո | Նավի շենք |
Սոմալիի շիլլինգի թղթադրամներ (2013 թողարկում, տպագրված Սուդանում) | ||||
---|---|---|---|---|
Պատկեր | Պատկեր | Պատկեր | Հակադարձ երես | |
10,000 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Անհայտ դիզայն | Երեք ձուկ, զինանշան | ||
20,000 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Անհայտ դիզայն | Ծառեր, Սոմալիի Կենտրոնական բանկի կենտրոնակայան Մոգադիշոյում, զինանշան | ||
50,000 սոմալիական շիլլինգ/Shilin Soomaali | Իսլամական համերաշխության մզկիթ, Մոգադիշո | Աբդուլ Ազիզ մզկիթի մինարեթ Մոգադիշոյում, զինանշան | ||
Մետաղադրամներ
Սկզբում շրջանառության մեջ դրված մետաղադրամներն էին արևելաաֆրիկյան շիլլինգի և սոմալոյի արժույթները։ 1967 թվականին Սոմալիի Հանրապետության անունով թողարկվել են մետաղադրամներ՝ 5, 10 և 50 ցենտ/ցենտեզիմի և 1 շիլինգ/սկելինո անվանական արժեքներով։ 1976 թվականին, երբ ներմուծվեցին անվանական արժեքների սոմալիական անվանումները, Սոմալիի Դեմոկրատական Հանրապետության անունով մետաղադրամներ թողարկվեցին 5, 10 և 50 սենտի և 1 շիլլինգով։
Ժամանակակից պատմություն
Նախաքաղաքացիական պատերազմ
Շիլլինգը կապված էր ստերլինգի հետ՝ 20 շիլլինգ մեկ ֆունտ ստերլինգի փոխարժեքով, ինչը սոմալիի շիլլինգը համարժեք էր դարձնում բրիտանական շիլլինգին: 1967 թվականին այն փոխեց իր կապը ԱՄՆ դոլարի հետ՝ 1967 թվականի նոյեմբերի 18-ին, երբ ստերլինգը արժեզրկվեց՝ տալով ենթադրյալ փոխարժեք 1 դոլար = 7,14286 շիլլինգ։ 1971 թվականի օգոստոսի 28-ին, Բրետտոն Վուդսի համակարգի փլուզմամբ, շիլլինգը գնահատվել է 0,124414 գրամ ոսկի։ 1971 թվականի դեկտեմբերի 23-ին այն փոխկապակցված էր ԱՄՆ դոլարով, այս անգամ 1 դոլար = 6,57895 շիլլինգ փոխարժեքով: 1972 թվականի հունվարի 8-ին շիլլինգն արժեզրկվել է 5%-ով՝ մինչև 1 դոլար = 6,92522 շիլլինգ։ 1973 թվականի փետրվարի 24-ին դոլարի հետ կապը դարձավ 6,23272 շիլլինգ։[3]
Երկակի փոխարժեքի համակարգը ստեղծվել է 1981 թվականի հունիսի 30-ին, պաշտոնական փոխարժեքով 6,295 շիլլինգ ԱՄՆ դոլարի դիմաց և երկրորդ փոխարժեքը 12,4654-ից մինչև 12,7146 շիլլինգ մեկ դոլարի դիմաց։
Սոմալիի արժույթը ենթարկվել է մի քանի արժեզրկման՝
- 1982 թվականի հուլիսի 1. SDR-ով կախված է ԱՄՆ դոլարին = 16,50 շիլլինգ (±7,5 գոտի 1983 թվականի հուլիսի 1-ին)
- 1984 թվականի սեպտեմբերի 15։ կախված է ԱՄՆ դոլարից Դոլլարից = 26 շիլլինգ (պաշտոնական դրույքաչափ)
- 1985 թվականի հունվարի 1։ կախված է ԱՄՆ դոլարից = 36 շիլլինգ (պաշտոնական փոխարժեք):
- 1985 թվականի հունիսի 30. կախված է ԱՄՆ դոլարից = 40,6083 վhillings (official rate)
- 1985 թվականի նոյեմբերի 2. կախված է ԱՄՆ դոլարից = 42,50 շիլլինգ (պաշտոնական դրույքաչափ)
- Սոմալիի շիլլինգն արժեզրկվել է 54,50 SOS/USD-ից մինչև 90,50 SOS/USD 1986թ.-ի ընթացքում: Եղել են բազմաթիվ փոխարժեքներ:s.
- 1987 թվականի հոկտեմբերի կախված է ԱՄՆ դոլարից 12 = 100 շիլլինգ (պաշտոնական դրույքաչափ)
Չկարգավորում
1990-ական թվականների սկզբին սկսված քաղաքացիական պատերազմին ուղեկցող կենտրոնական իշխանության անկումից հետո սոմալիական շիլլինգի արժեքը ընկավ: Սոմալիի Կենտրոնական բանկը՝ երկրի դրամավարկային իշխանությունը, նույնպես դադարեցրեց գործունեությունը: Հետագայում ի հայտ եկան տեղական արժույթի մրցակից արտադրողները, ներառյալ ինքնավար տարածաշրջանային միավորները, ինչպիսիք են Պունտլենդի տարածքը[4]։ Այս արժույթները ներառում էին «Na» շիլլինգը, որը չկարողացավ լայն ընդունելություն ձեռք բերել, և «Balwyn» I և II՝ մինչ 1991 թվականի թղթադրամների կեղծումները: Արժեթղթերի համար մրցակցությունը իջեցրեց արժեքը մինչև $0,04 մեկ «ShSo» (1000) թղթադրամի համար, որը գրեթե համընկում էր ապրանքի արժեքին: Սպառողները նաև հրաժարվեցին ընդունել 1991 թվականի անվանական արժեքներից ավելի մեծ թղթադրամներ, ինչը օգնեց դադարեցնել արժեզրկման հետագա աճը: Մինչև 1991 թվականը թողարկված թղթադրամները և դրան հաջորդած կեղծվածները համարվում էին որպես նույն արժույթի: Կանխիկ գնումներ կատարելու համար պահանջվում էին մեծ փաթեթներ,[5] և Միացյալ Նահանգների դոլարը հաճախ օգտագործվում էր ավելի մեծ գործարքների համար[5]։
Կանոնակարգում
2000-ական թվականների վերջին Սոմալիի նորաստեղծ Անցումային դաշնային կառավարությունը վերակենդանացրեց Սոմալիի չգործող Կենտրոնական բանկը: Դրամավարկային իշխանությունը ստանձնել է դրամավարկային քաղաքականության և՛ ձևակերպման, և՛ իրականացման խնդիրը[6]։ Սոմալիի շիլլինգի նկատմամբ անվստահության պատճառով ԱՄՆ դոլարը լայնորեն ընդունվեց որպես փոխանակման միջոց սոմալական շիլլինգի հետ մեկտեղ: Չնայած դոլարիզացիային, սոմալիական շիլլինգի մեծ թողարկումն ավելի ու ավելի խթանեց գների աճը, հատկապես ցածրարժեք գործարքների համար: Սոմալիի նոր Կենտրոնական բանկը ակնկալում է, որ այս գնաճային միջավայրը կավարտվի, երբ Կենտրոնական բանկը լիովին վերահսկի դրամավարկային քաղաքականությունը և կփոխարինի մասնավոր հատվածի կողմից ներդրված ընթացիկ շրջանառվող արժույթը[6]։
Տեղական անվտանգության զգալի բարելավմամբ՝ սոմալիացի արտագաղթածները սկսեցին վերադառնալ երկիր՝ ներդրումային հնարավորությունների համար: Օտարերկրյա համեստ ներդրումների հետ մեկտեղ միջոցների ներհոսքը օգնեց սոմալիական շիլլինգի արժեքի զգալի աճին: 2014 թվականի մարտին արժույթը նախորդ 12 ամիսների ընթացքում ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ արժևորվել է գրեթե 60%-ով։ Սոմալիի շիլլինգն ամենաուժեղն էր 175 համաշխարհային արժույթների մեջ, որոնք վաճառվում էին «Bloomberg»-ի կողմից՝ նույն ժամանակահատվածում աճելով գրեթե 50 տոկոսային կետով ավելի, քան հաջորդ ամենաուժեղ համաշխարհային արժույթը[7]։
Միացյալ Նահանգների դոլարը շարունակում է մնալ Սոմալիում օգտագործվող հիմնական արժույթը, որն առավել արդյունավետ է էլեկտրոնային վճարումների մեջ՝ օգտագործելով SMS-ներ, ինչպիսին է «EVC Plus»-ը:
Պատմական փոխարժեքներ
Ազատ շուկայական գներ Սոմալիում.
- 2000 SOS/USD 1991 թվականի հունիսին
- 5000 SOS/USD 1993 թվականի հունիսին
- 13,400 SOS/USD 2006 թվականի մարտին
- 14,406 SOS/USD 2006 թվականի օգոստոսին[8]
- 15000 SOS/USD 2007 թվականի փետրվարին
- 25000 SOS/USD 2008 թվականի մարտին[9]
- 35000 SOS/USD 2008 թվականի հուլիսին[10]
- 28250 SOS/USD 2009 թվականի մարտին[11]
- 33,300 SOS/USD 2010 թվականի փետրվարին[12]
- 27000 SOS/USD 2011 թվականի հոկտեմբերին[12]
- 19,000 SOS/USD 2012 թվականի դեկտեմբերին[13]
- 15,000 SOS/USD 2013 թվականի մայիսին[14]
- 20000 SOS/USD 2014 թվականի մարտին[7]
- 22000 SOS/USD 2014 թվականի դեկտեմբերին[15]
- 23,000 SOS/USD 2015 թվականի ապրիլին[16]
SOS ներկա փոխարժեքները | |
---|---|
Google Finance կայքից՝: | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD ZAR |
XE.com կայքից՝ | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD ZAR |
OANDA.com կայքից՝ | AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD ZAR |
Ծանոթագրություններ
- ↑ Linzmayer, Owen (2012). «Somalia». The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com.
- ↑ «CURRENCY». somalbanca.org. Վերցված է 15 April 2018-ին.
- ↑ Արխիվացված Սեպտեմբեր 10, 2005 Wayback Machine
- ↑ «Somalia: Puntland faces worst Currency and Inflation crisis in its history». Garowe Online (անգլերեն). 30 June 2020. Վերցված է 2021-01-14-ին.
- ↑ 5,0 5,1 Benjamin Powell; Ryan Ford; Alex Nowrasteh (November 30, 2006). «Somalia After State Collapse: Chaos or Improvement?» (PDF).
- ↑ 6,0 6,1 «Central Bank of Somalia - Monetary policy». somalbanca.org. Արխիվացված է օրիգինալից 25 January 2009-ին. Վերցված է 15 April 2018-ին.
- ↑ 7,0 7,1 Derby, Ron (26 March 2014). «The curious tale of the world-beating Somali shilling». Financial Times. Վերցված է 27 March 2014-ին.
- ↑ «The United Nations Operational Rates of Exchange». Արխիվացված է օրիգինալից 2001-01-22-ին.
- ↑ Reuters Reuters Africa 2008/03/19 Accessed 2008/04/09
- ↑ http://www.hiiraan.com/print2_op/2008/july/the_new_tsunami_in_somalia_inflation.aspx The new tsunami In Somalia (inflation) 2008/07/28
- ↑ http://www.reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900sid/EGUA-7R5P9X/$File/full_report.pdf (չաշխատող հղում)
- ↑ 12,0 12,1 «Exchange Rates». Արխիվացված է օրիգինալից 2010-03-08-ին. Վերցված է 2010-04-26-ին.
- ↑ «CBS Annual Report, 2012» (PDF). Central Bank of Somalia. Վերցված է 27 July 2013-ին.
- ↑ «Exchange Rates». Central Bank of Somalia. Արխիվացված է օրիգինալից 28 July 2013-ին. Վերցված է 27 July 2013-ին.
- ↑ «Somali Shilling». Bloomberg. Վերցված է 18 December 2014-ին.
- ↑ «Board of Directors». Central Bank of Somalia. Արխիվացված է օրիգինալից 18 May 2015-ին. Վերցված է 30 April 2015-ին.
Աղբյուրներ
- CIA World Factbook - Somalia
- Peter Symes (December 2005). «The Banknotes of Somalia – Part 4». Վերցված է 2006-11-03-ին.