Լատվիական ռուբլի
Լատվիական ռուբլի, Լատվիայի երկու արժույթների անվանումն է՝ լատվիական ռուբլու, որն օգտագործվել է 1919-1922 թվականներին, և երկրորդ լատվիական ռուբլու, որն օգտագործվել է 1992-1993 թվականներին։
Առաջին Լատվիական ռուբլի (առանց արժույթի կոդ)
1918թ-ին Լատվիայի Հանրապետության հռչակումից հետո շրջանառության մեջ էին տարբեր արժույթների մեծ բազմազանություն ՝ օստրուբելներ, օստմարկեր, թղթե նամականիշեր, այսպես կոչված ցարական ռուբլիներ, Դումայի փողեր, ինչպես նաև մի քանի քաղաքային քաղաքապետարանների կողմից թողարկված օրինագծեր:
1919 թվականի փետրվարի 4-ին Լատվիայի ժամանակավոր կառավարությունը ֆինանսների նախարարին թույլ տվեց թողարկել Լատվիայի Հանրապետության առաջին դրամանիշերը՝ գանձապետական տոմսերը[1]: Դրանք առաջադրվել են ռուբլով (լատիշերեն՝ րուբլիս, հոգնակի՝ ռուբլիս) և կոպեկներով (լատիշերեն՝ կապեիկա, հոգնակի անվանում՝ կապեիկաս, հոգնակի սեռական՝կապեիկու): 1919 թվականի մարտի 27-ին լատվիական ռուբլու փոխարժեքը սահմանվեց 1 օստմարկայի, 2 պապիերմարկայի և 1,5 կայսերական ռուբլու մակարդակում[1]:1919 թվականի ապրիլից մինչև 1922 թվականի սեպտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում թողարկվել են 5, 10, 25 և 50 կոպեկ անվանական արժեքով թղթադրամներ և 1, 2, 5, 10, 25, 50, 100, Եվ 500 ռուբլի: Մետաղադրամներ չեն թողարկվել։ 1919 թվականին Լատվիական ԽՍՀ-ի Ռիգայում թողարկված 5 ռուբլի:
Առաջին պետական թղթադրամները տպագրվել են 1919 թվականին Անդրեև Նիեդրայի կառավարության կողմից, որը համարվում էր գերմանամետ և անօրինական և նույն թվականին էլ տապալվեց։ Կարլիս Ուլմանիսի օրինական կառավարությունը տպեց բավականին նման թղթադրամներ, բայց տարբեր ստորագրություններով: Այս կառավարությունը նախկինում տպագրված թղթադրամները ճանաչել է որպես օրինական վճարամիջոց։ Այս թղթադրամների դիզայները Ջուլիուս Մադերնիեկսն էր: Լատվիական ռուբլով թղթադրամները թողարկվել են նաև Լատվիայի Սոցիալիստական Խորհրդային Հանրապետության մունիցիպալիտետների կողմից 1919-1920 թվականներին ։
1922 թվականի օգոստոսի 3-ին Նախարարների կաբինետը հաստատեց "փողի մասին կանոնակարգը", որի համաձայն լատին դարձավ Լատվիայի ազգային արժույթը, իսկ մեկ լատին հավասար էր 50 ռուբլու։ Որոշ ժամանակ ռուբլին, լատերի հետ միասին, մնաց շրջանառության մեջ ։
Երկրորդ Լատվիական ռուբլի (ԼՌ)
Լատվիայի վերականգնված անկախությունը Խորհրդային Միության կողմից ճանաչվել է 1991 թվականի սեպտեմբերի 6-ին: 1992 թվականի առաջին չորս ամիսներին երկրի վրա բացասաբար է ազդել խորհրդային ռուբլու փոխարժեքի գնաճը։ Լատերի անհապաղ վերադարձը հնարավոր չէր, քանի որ այն շատ արագ արժեզրկված կլիներ:
Այս խնդիրը լուծելու համար 1992 թվականի մայիսի 4-ին Լատվիայի Հանրապետության դրամավարկային բարեփոխումների հանձնաժողովը ընդունեց "լատվիական ռուբլու ներդրման մասին" որոշումը։ 1992 թվականի մայիսի 7-ից գոյություն ունեցող ռուբլով թղթադրամների հետ միասին որպես օրինական վճարման միջոց ներդրվեց ժամանակավոր արժույթ՝ լատվիական ռուբլին։ Այն հայտարարվեց խորհրդային ռուբլուն հավասար արժեքով [2]:Լատվիական ռուբլու թղթադրամները (սովորաբար հայտնի են որպես ռեպսիկներ, ի պատիվ Կենտրոնական բանկի նիհար ղեկավար Էյնարս Ռեպսեի) թողարկվել են 1, 2, 5, 10, 20, 50, 200 և 500 ռուբլի անվանական արժեքներով:
Լայնություններ
Լատվիական երկրորդ ռուբլին շրջանառությունից հանվել է 1993 թվականի հոկտեմբերի 18-ին[3], բայց կարող էր փոխանակվել, վավեր էր մինչև 1994 թվականի հուլիսի 1-ը[4]: Պատմական ազգային արժույթը ՝ լատ-ը, կրկին շրջանառության մեջ է դրվել 1993 թվականին՝ փոխարինելով լատվիական ռուբլին 1 լատ = 200 ռուբլի հարաբերակցությամբ [2]: 2014 թվականի հունվարի 1-ին վերջինս փոխարինվել է եվրոյով՝ 1 եվրոյի դիմաց 0,702804 լատ փոխարժեքով։
| 1992 Սերիա | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Արժեք | Հիմնական գույն | |||
| Դիմային կողմը | Հակադարձ կողմը | ||||
| [1] | [2] | ԼՌ 1 | Դեղին | ||
| ԼՌ 2 | Շագանակագույն | ||||
| ԼՌ 5 | Կապույտ | ||||
| [3] | [4] | ԼՌ 10 | Կարմիր | ||
| ԼՌ 20 | Մանուշակագույն | ||||
| ԼՌ 50 | Փիրուզագույն | ||||
| ԼՌ 200 | Կանաչ | ||||
| ԼՌ 500 | Նարնջագույն | ||||
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 Inta Pētersone (1999). Latvijas Brīvības cīņas 1918-1920 : Enciklopēdija (Latvian). Riga: Preses nams. էջ 213. ISBN 9984003957. OCLC 43426410.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 2,0 2,1 «Patstāvīga naudas sistēma Latvijā sākās ar Latvijas rubli». www.bank.lv (լատվիերեն). Վերցված է 2021-01-04-ին.
- ↑ Ēvalds Vēciņš, Dzintars Rubenis, Gunārs Rolands Grīns (2002). Nauda Latvijā XX gadsimtā : Katalogs I daļa 2. sējums (Latvian). Riga: Zvaigzne. էջ 77. ISBN 9984223450. OCLC 45699853.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Ēvalds Vēciņš, Dzintars Rubenis, Gunārs Rolands Grīns (2002). Nauda Latvijā XX gadsimtā : Katalogs I daļa 2. sējums (Latvian). Riga: Zvaigzne. էջ 81. ISBN 9984223450. OCLC 45699853.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)