«Արևածաղիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, replaced: → (32) oգտվելով ԱՎԲ |
|||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տաքսոտուփ |
{{Տաքսոտուփ |
||
| name |
| name = Արևածաղիկ |
||
| image file |
| image file = A sunflower.jpg |
||
| image title |
| image title =Արևածաղիկ |
||
| image descr |
| image descr = Արևածաղիկ |
||
| regnum |
| regnum = Բույսեր |
||
| ref |
| ref = |
||
| comment |
| comment = |
||
| rang |
| rang = |
||
| latin |
| latin = '''''Helianthus''''' |
||
| author |
| author = |
||
| syn |
| syn = |
||
| typus |
| typus = |
||
| range map |
| range map = |
||
| range map caption = |
| range map caption = |
||
| range map width = |
| range map width = |
||
| range legend |
| range legend = |
||
| wikispecies |
| wikispecies = Helianthus |
||
| commons |
| commons = Category:Helianthus |
||
| itis |
| itis = |
||
| ncbi |
| ncbi = |
||
| eol |
| eol = |
||
| grin |
| grin = |
||
| ipni |
| ipni = |
||
}} |
}} |
||
12:19, 3 Սեպտեմբերի 2013-ի տարբերակ
Արևածաղիկ | ||
---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||
|
||
Լատիներեն անվանում | ||
Helianthus
| ||
|
Արևածաղիկը (արևերթիկ, արևելած ծաղիկ) բարդածաղկավորների ընտանիքի միամյա խոտաբույս է:
Եվրոպացիներն առաջին անգամ այդ բույսը տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկան: 400 տարի առաջ նրանք այն բերեցին Եվրոպա և անվանեցին «արևի ծաղիկ»: Հայտնի է մոտ 50 (այլ տվյալներով՝ 30) տեսակ: ՀՀ-ում մշակվում է յուղատու արևածաղիկը՝ հիմնականում Գեղարքունիքի և Արագածոտնի մարզերում՝ անջրդի պայմաններում՝ որպես սիլոսային մշակաբույս:
Արմատները հզոր են, ցողունը՝ կանգուն, կոպիտ, թավոտ, ոչ սնամեջ, բարձրությունը՝ մինչև 4 մ: Տերևները խոշոր են, սրտաձև, ծաղկաբույլը զամբյուղ է, պտուղը՝ սերմնապտուղ, որն օգտագործվում է որպես ուտելիք: Սերմերից ստանում են ձեթ, որն օգտագործվում է սննդի (պահածոյի, մարգարինի, հացաթխման, հրուշակեղենի և այլն) արդյունաբերության և օճառի, լաքերի-ներկերի արտադրության մեջ: Արևածաղկի թափոնները (մղեղ, ցողուն, տերև, զամբյուղի մնացորդներ, սերմի կճեպ) օգտագործում են թուղթ, կաուչուկ, պոտաշ ստանալու համար, քուսպը լավորակ կեր է կովերի, ոչխարների, ձիերի, իսկ կտրատած և շոգեխաշած ցողունները՝ խոզերի համար: Արևածաղիկն ունի նաև բուժական նշանակություն. կասեցնում է կարծրախտի երևույթները, բարձրացնում արյունատար անոթների առաձգականությունն ու օրգանիզմի դիմադրողականությունը, կանխում լյարդի ճարպակալումը: Այն նաև մեղրատու է: