Ուկրաինայի հայոց թեմ

ՀԱԵ Ուկրաինայի թեմ
Երկիր	Ուկրաինա
Վարչկենտրոն	Խարկով
Հիմնադրված	1998 հունվարի 13
Մայր տաճար	Լվովի Սուրբ Աստվածածին
Առաջնորդ	Գրիգորիս արք. Բունիաթյան

Ուկրաինայի թեմ (ուկրաիներեն՝ Українськая єпархія, ռուս.՝ Украинская епархия), Հայ առաքելական եկեղեցու թեմ Ուկրաինայի Հանրապետությւնում, որի իրավասության ներքո է ամբողջ երկիրը։ Առաջնորդանիստը Լվովի Սբ. Աստվածածին եկեղեցին է։

Պատմություն

13-րդ դարում Լվովում գործել է հայկական եպիսկոպոսություն։ 1830թ կազմավորվել է հայկական եկեղեցու Նոր Նախիջևանի և Բեսարաբիայի թեմը, որը միավորել է ռուսական կայսրության արմ. և հվ.-արմ. տարածաշրջանների, ինչպես նաև Ուկրաինայի հայկական համայնքները։

Խորհրդային ժամանակշրջան

1918 թվականին խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո Ռուսաստանի հայկական թեմերը լուծարվել են` եկեղեցիները փակվել, մի մասն էլ ավերվել են։ Բեսարարաբիան Ռումինիային անցնելուց հետո 1918թ տեղի հայկական եկեղեցիները մտել եմ Ռումինիայի թեմի, իսկ ռուսահայ մնացած համայնքները` Նոր Նախիջևանի թեմի կազմում են հայտնվել։ 1966 թվականին կազմավորվել է Նոր Նախիջևանի և Ռուսաստանի թեմը` միավորելով ԽՍՀՄ հանրապետության հայկական եկեղեցիների համայնքները, բացառությամբ Անդրկովկասինը։

Անկախ Ուկրաինա

Հայ Առաքելական եկեղեցու Ուկրաինայի թեմը կազմավորվել է 1991 թվականին` Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա Պալճյանի սեպտեմբերի 1 զեկուցագրով։

Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա Պալճյանի ջանքերով 1991թ Ուկրաինայում սկսել է ազգային եկեղեցական կյաքնի վերազարթոնքը։ Կարճ ժամանակ անց ծխական համայնքներ են ստեղծվել այն քաղաքներում, ուր չկային հայկական եկեղեցիներ։ 1997թ Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարեգին Ա Սարգսյանի հունվարի 13 կոնդակով Ուկրաինայի հայոց թեմը հոգևոր աշխարհում ճանաչում է ստացել և առաջնորդ է նշանակվել Նաթան եպիսկոպոս Հովհաննիսյանը։

Ներկայումս 2001 թվականին Ուկրաինայի հայոց թեմն իր իրավասության տակ ունի պաշտոնապես գրանցված եկեղեցական համայնքներ Լվովում, Կիևում, Խարկովում, Օդեսայում, Բելգորոդ-Դնեստրովսկում, Թեոդոսիայում, Յալթայում, Եվպատորիայում, Սիմֆերոպոլում, Դնեպրոպետրովսկում, Նիկոլաևում։

2001 թվականից թեմն առաջնորդում է Գրիգորիս արք. Բունիաթյանը։

Տաճարներ

Թեմի տարածքում այժմ գործում են՝

1. Սուրբ Աստվածածին վերափոխման եկեղեցի, 1363 թ., Լվով
2. Սուրբ Սարիս եկեղեցի 13-րդ դար, Թեոդոսիա
3. Միքայել և Գաբրիել հրեշտակապետաց եկեղեցի 1408 թ.,
4. Սուրբ Նիկողայոս եկեղեցի, 1877 թ., Եվպատորիա
5. Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցի, 1905-17 թթ, Յալթա,
6. Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի, 1995 թ., Օդեսա
7. Սուրբ Հակոբ եկեղեցի, 1997 թ., Սիմֆերոպոլ
8. Սուրբ Խաչ եկեղեցի, 1998 թ., Մակեևկա

Թեմի բացառապես բոլոր համայնքներում գործում են կիրակնօրյա հայկական դպրոցներ։

Տես նաև

• Հայ առաքելական եկեղեցու թեմերի ցանկ