04:31, 29 Դեկտեմբերի 2018-ի տարբերակ

Այս կրօնքը մի հավատաք

Ղուրան

Ղուրանը իսլամի սուրբ գիրքն է։ Ըստ իսլամի ուսմունքի, Ղուրանը ուղիղ, հավերժական և իրական Աստծո խոսքն է։ Ղուրանը ուղարկվել է Աստծո կողմից յոթերորդ երկինք, և ապա՝ հրեշտակ Գաբրիելը (Ջաբրաիլը) մաս-մաս փոխանցեց այն Մուհամմադ մարգարեին ավելի քան 23 տարիների ընթացքում։

Ղուրան բառը գալիս է արաբական qurʼān բառից (բարձրաձայն ընթերցանություն)։ Ղուրանը բաղկացած է 114 սուրաներից (գլուխներ) և 6600 այաներից։ Ժամանակագրական կարգով առանձնանում են մեքքենական և մադինայական սուրահներ։ Մուսուլմանները կարծում են, որ Ղուրանը պարունակում է Աստծո նոր օրենքը, որն ունի աննշան տարբերություններ նախորդող օրենքներից։

Մուհամմադը (մոտ 570 թ - հունիսի 8, 632 թ) - Իսլամի մարգարեն է, ով ուղարկվել է Աստծո կողմից ամբողջ մարդկությանը։ Մուսուլմանները հավատում են, որ Մուհամմադի միջոցով, Աստված ուղարկել է նոր կրոնը - իսլամը - ավարտուն տեսքով, ինչպես նաև Ղուրանը - վերջին Աստվածային Հայտնությունը։ Ըստ Իսլամի դրույթների, Մուհամմադը – Աստծո վերջին առաքյալն է նրանից հետո առաքյալներ չեն լինի մինչև դատաստանի օրը։ Մուհամմադը Մեքքենական Կուրեյշ ցեղից էր։ Նրա նախնիներից է մարգարե Աբրահամը ու նրա որդի Իսմայիլը։ Ռազմաքաղաքական, տնտեսական, կրթական և այլ ձեռքբերումները մուսուլմանների կողմից հանգեցրել է նրան, որ իսլամը դարձավ համաշխարհային կրոն։ Մուսուլմանների տեսանկյունից, Իսլամի ծագումը և զարգացումը առաջին հերթին կապված է Աստվածային հայտնութունից և ճակատագրից։ Իսլամը դարձավ նոր քաղաքակրթության, նոր տիպի մտածողության, ապրելակերպի հիմքը, որոնք ազդել են մարդկության պատմության ընթացքում։

Մուսուլմանական համայնքներ գոյություն ունեն ավելի քան 120 երկրներում և համակցված են, ըստ տարբեր տվյալներով 1,3 մինչև 1,9 միլիարդ մարդ։ 35 երկրներում մուսուլմանները կազմում են բնակչության մեծ մասը, իսկ 29 երկրներում Իսլամի հետևորդները կազմում են հզոր փոքրամասնություն։ 28 երկրներում իսլամը ճանաչվել է պետական կամ պաշտոնական կրոն։ Մուսուլմանների միայն 18% է ապրում արաբական երկրներում։ Իսլամը երկրորդ ամենամեծ կրոնն է աշխարհում քրիստոնեությունից հետո, ինչպես նաև մոլորակի ամենաարագ աճող կրոնը։

Իսլամի առաջացում

Արաբական ցեղերն ապրում էին Արաբական թերակղզում։Նրանց մի մասը քոչվոր էին, իսկ մյուս մասը նստակյացներ։Վտանգի դեպքում այդ ցեղերը միավորվում էին,բայց նրանց խանգարում էր միասնական կրոնի բացակայությունը։Այդ խնդրին լուծում տվեց Մուհամեդը։ Մուհամեդը ծնվել է Մեքքա քաղաքում։Մեքքայում նա սկսում է քարոզել իր նոր կրոնը։Սակայն մեքքացիները չընդունեցին նրա քարոզները։Եվ 622թ․–ին նա ստիպված փախչում է Մեդինա։Մուհամեդի փախուստի տարին էլ համարվում է մուսուլմանական թվարկության սկիզբը։ Մուհամեդը այդ նոր կրոնը անվանեց իսլամ։Իսլամի հավատացյալները կոչվում են մահմեդականներ։ Բեդվինների օգնությամբ Մուհամեդը գրավում է Մեքքա քաղաքը։Շուտով մեկը մյուսի հետևից բոլոր արաբական ցեղերը ընդունեցին իսլամը։ Այսպես Մուհամեդը ստեղծեց միասնական արաբական պետություն։Մուհամեդի մահից հետո նրա քարոզները գրի առնվեցին։Հավաքածուն կոչվեց Ղուրան։

Արտաքին հղումներ

Ծանոթագրություններ

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+Այս կրօնքը մի հավատաք
-{{Իսլամ}}
-{{Արևմտահայերեն|Իսլամ (արեւմտահայերէն)}}
-[[Պատկեր:Islam by country.png|աջից|մինի|Իսլամի տարածվածությունը]] ays barab gronken vaz antsek
-'''Իսլամ'''([[արաբերեն]]՝ الإسلام), [[Միաստվածություն|միաստվածային]] [[կրոն]], որի համաձայն կա միայն մեկ և անվիճելի աստված ([[Ալլահ]])<ref>'''quran.com''': ''[http://quran.com/2/255]''</ref> և [[Մուհամմադ]]ը աստծու վերջին մարգարեն է<ref>{{cite encyclopedia|author=John L. Esposito|title=Islam. Overview|encyclopedia=The Oxford Encyclopedia of the Islamic World|editor=John L. Esposito|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|year=2009|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780195305135.001.0001/acref-9780195305135-e-0383|subscription=yes|quote=Profession of Faith [...] affirms Islam's absolute monotheism and acceptance of Muḥammad as the messenger of God, the last and final prophet. }}</ref><ref name=OEIW-allah>{{cite encyclopedia|author=F. E. Peters|title=Allāh |encyclopedia=The Oxford Encyclopedia of the Islamic World|editor=John L. Esposito|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|year=2009|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780195305135.001.0001/acref-9780195305135-e-0383|subscription=yes|quote=the Muslims’ understanding of Allāh is based [...] on the Qurʿān's public witness. Allāh is Unique, the Creator, Sovereign, and Judge of humankind. It is Allāh who directs the universe through his direct action on nature and who has guided human history through his prophets, Abraham, with whom he made his covenant, Moses, Jesus, and Muḥammad, through all of whom he founded his chosen communities, the “Peoples of the Book.”}}</ref>: Այն աշխարհում երկրորդ ամենամեծ կրոնն է<ref name=landscape>{{cite web|url=http://www.pewforum.org/2012/12/18/global-religious-landscape-exec/|title=The Global Religious Landscape|date=18 December 2012|publisher=Pew Forum}}</ref> և ամենաարագ աճող հիմնական կրոնն է աշխարհում<ref>{{cite news|last1=Burke|first1=Daniel|title=The world's fastest-growing religion is ...|url=http://edition.cnn.com/2015/04/02/living/pew-study-religion/|accessdate=18 April 2015|agency=CNN|date=April 4, 2015}}</ref><ref name=Lippman>{{cite web|url=http://www.usnews.com/news/religion/articles/2008/04/07/no-god-but-god |title=No God But God |author=Lippman, Thomas W. |quote=''Islam is the youngest, the fastest growing, and in many ways the least complicated of the world's great monotheistic faiths. It is based on its own holy book, but it is also a direct descendant of Judaism and Christianity, incorporating some of the teachings of those religions—modifying some and rejecting others.'' |publisher=[[U.S. News & World Report]]|date=2008-04-07|accessdate=2013-09-24}}</ref><ref>[http://www.pbs.org/empires/islam/faithtoday.html PBS - Islam: Empire of Faith - Faith - Islam Today].</ref>, ավելի քան 1,8 միլիարդ հետևորդով կամ իսլամ դավանում է աշխարհի բնակչության 24,1%-ը<ref>{{Cite news|url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/04/06/why-muslims-are-the-worlds-fastest-growing-religious-group/|title=Why Muslims are the world’s fastest-growing religious group|date=2017-04-06|work=Pew Research Center|access-date=2017-05-11|language=en-US}}</ref>, որոնց անվանում են [[մուսուլման]]ներ<ref>According to [http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/american_english/muslim Oxford Dictionaries], "Muslim is the preferred term for 'follower of Islam,' although Moslem is also widely used."</ref>: Իսլամի համաձայն [[Աստվածն իսլամում|Աստված]], ով գթասիրտ է, ամենակարող և միակը<ref>{{cite encyclopedia |editor=Juan E. Campo |encyclopedia=Encyclopedia of Islam |url=https://books.google.am/books?id=OZbyz_Hr-eIC&pg=PA34 |publisher=[[Facts on File]] |year=2009 |isbn=978-0-8160-5454-1|page=34|chapter=Allah|title=Encyclopedia of Islam }}</ref>, իր մարգարեների միջոցով ուղարկել է իր ավետարանները մարդկությանը<ref name=OEIW-allah/><ref>{{cite encyclopedia|author=İbrahim Özdemir|title= Environment |editor=Ibrahim Kalin|encyclopedia=The Oxford Encyclopedia of Philosophy, Science, and Technology in Islam|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|year=2014|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref:oiso/9780199812578.001.0001/acref-9780199812578-e-237|subscription=yes|quote=When Meccan pagans demanded proofs, signs, or miracles for the existence of God, the Qurʾān’s response was to direct their gaze at nature’s complexity, regularity, and order. The early verses of the Qurʾān, therefore, reveal an invitation to examine and investigate the heavens and the earth, and everything that can be seen in the environment [...] The Qurʾān thus makes it clear that everything in Creation is a miraculous sign of God (āyah), inviting human beings to contemplate the Creator.}}</ref>: Իսլամի սուրբ գիրքը համարվում է [[Ղուրան]], որը մուսուլմանների կողմից բացվում է որպես աստծու խոսք:
-Իսլամը սկիզբ է առել 7-րդ դարի սկզբին Մեքքայում<ref>{{cite book|last=Watt|first=William Montgomery|authorlink=W. Montgomery Watt|title=Islam and the Integration of Society|url=https://books.google.am/books?id=AQUZ6BGyohQC|year=2003|publisher=Psychology Press|isbn=978-0-415-17587-6|page=[https://books.google.com.ph/books?id=AQUZ6BGyohQC&pg=PA5 5]}}</ref> և 8-րդ դարի դրությամբ [[Խալիֆայություն|Իսլամական կայսրություն]]ը ընդլայնվեց [[Ալ-Անդալուս|Պիրենեյան թերակղզուց]] մինչև [[Ինդոս]] գետ: [[Իսլամական ոսկե դար]] պատմաբանները անվանում են 8-րդ դարից մինչև 13-րդ դարն ընկած ժամանակաշրջանը, որտեղ պատմական [[մուսուլմանական աշխարհ|իսլամական աշխարհում]] զարգացավ գիտությունը, տնտեսությունը և մշակույթը<ref name=Saliba>[[George Saliba]] (1994), ''A History of Arabic Astronomy: Planetary Theories During the Golden Age of Islam'', pp. 245, 250, 256–7. [[New York University Press]], {{ISBN|0-8147-8023-7}}.</ref><ref name=King>{{cite journal | doi = 10.1086/353360 | last1 = King | first1 = David A. | year = 1983 | title = The Astronomy of the Mamluks | url = | journal = Isis | volume = 74 | issue = 4| pages = 531–555 | ref = harv }}</ref><ref name=Hassan-Decline>{{cite encyclopedia |last=Hassan |first=Ahmad Y |title=Factors Behind the Decline of Islamic Science After the Sixteenth Century |url=http://www.history-science-technology.com/articles/articles%208.html |encyclopedia=Islam and the Challenge of Modernity, Proceedings of the Inaugural Symposium on Islam and the Challenge of Modernity: Historical and Contemporary Contexts, Kuala Lumpur, August 1–5, 1994 |editor=Sharifah Shifa Al-Attas |publisher=International Institute of Islamic Thought and Civilization ([[ISTAC]])|date=1996 |pages=351–399 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402150434/http://www.history-science-technology.com/articles/articles%208.html |archivedate=2 April 2015}}</ref>:
-Մուսուլմանների մեծ մասը իսլամական հիմնական երկու ճյուղերից մեկին են պատկանում<ref name="NYT-20160103">{{cite news |last=Harney |first=John |title=How Do Sunni and Shia Islam Differ? |url=https://www.nytimes.com/2016/01/04/world/middleeast/q-and-a-how-do-sunni-and-shia-islam-differ.html |date=January 3, 2016 |work=[[The New York Times]] |accessdate=January 4, 2016}}</ref><ref name="NYT-20160105-maps">{{cite news |last1=Almukhtar |first1=Sarah |last2=Peçanha |first2=Sergio |last3=Wallace |first3=Tim |title=Behind Stark Political Divisions, a More Complex Map of Sunnis and Shiites |url=https://www.nytimes.com/interactive/2016/01/04/world/middleeast/sunni-shiite-map-middle-east-iran-saudi-arabia.html |date=January 5, 2016 |work=[[The New York Times]] |accessdate=January 6, 2016 }}</ref> [[Սուննի իսլամ|Սուննի]] (75–90%) կամ [[Շիա իսլամ|Շիա]] (10–20%): Մուսուլմանների 13%-ը ապրում է [[Ինդոնեզիա]]յում,<ref name="Miller 2009, pp.8,17">{{Harvtxt|Miller|2009|pp=8,17}}</ref>, որը ամենամեծ Մուսուլմանական երկիրն է: Մուսուլմանների 31%-ը ապրում է [[Հարավային Ասիա]]յում<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/?id=kaubzRxh-U0C&pg=PA193&lpg=PA193&dq=what+percent+of+muslims+live+in+south+asia#v=onepage&q=what%20percent%20of%20muslims%20live%20in%20south%20asia&f=false|title=South Asian Religions: Tradition and Today|last=Pechilis|first=Karen|last2=Raj|first2=Selva J.|date=2013-01-01|publisher=Routledge|isbn=9780415448512|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pewforum.org/2015/04/02/muslims/pf_15-04-02_projectionstables74/|title=10 Countries With the Largest Muslim Populations, 2010 and 2050|date=2015-04-02|website=Pew Research Center's Religion & Public Life Project|access-date=2017-02-07}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://thediplomat.com/2016/01/how-south-asia-will-save-global-islam/|title=How South Asia Will Save Global Islam|last=Diplomat|first=Akhilesh Pillalamarri, The|newspaper=The Diplomat|access-date=2017-02-07|language=en-US}}</ref>, 23%-ը` [[Մերձավոր Արևելք]]-[[Հյուսիսային Աֆրիկա]]յում<ref>{{cite web|url=http://www.pewforum.org/2009/10/07/mapping-the-global-muslim-population10/|title=Middle East-North Africa Overview|date=7 October 2009|publisher=}}</ref>, որտեղ առաջատար կրոնն է<ref name="pewmuslim22">{{cite web|url=http://pewforum.org/future-of-the-global-muslim-population-regional-middle-east.aspx|title=Region: Middle East-North Africa|publisher=Pew Research Center|work=The Future of the Global Muslim Population|accessdate=22 December 2011}}</ref> և 15%-ը [[Ենթասահարա]]յում:
 == Ղուրան ==