Սուրբ Շմավոն եկեղեցի (Վերին Ագուլիս)
Սուրբ Շմավոն եկեղեցի (Վերին Ագուլիս)
| |
| Երկիր |  Ադրբեջան |
|---|---|
Ճարտարապետություն | |
| Կարգավիճակ | ավերված |
| Ճարտարապ. ոճ | հայկական ճարտարապետություն |
Սուրբ Շմավոն եկեղեցի, հայկական ավերված եկեղեցի, որը գտնվում էր Ադրբեջանի կազմում գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Վերին Ագուլիս գյուղում, Ագուլիս գետի աջ ափին[1][2][3], նույն գյուղի Սուրբ Քրիստափոր եկեղեցուց 400-600 մ հարավ-արևմուտք[1][2][3]։ Այն ամբողջությամբ ավերվել է 2000 թվականի փետրվարին[4]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցին կառուցվել է 12-ից 13-րդ դարերում։ Այն վերակառուցվել է 17-րդ դարում[1][2]։ 1980-ականներին եկեղեցուց մնացել են միայն երկու սյուներ՝ աբսիդն ու հյուսիսային պատի մի հատված[1][2]։
Ճարտարապետական բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցու հորինվածքը քառամույթ գմբեթակիր բազիլիկա էր՝ կառուցված սրբատաշ բազալտով և վարդագույն քարով։ Եկեղեցին մուտք ուներ արևմտյան, հուսիսային և հարավային ճակատներում, աբսիդը յոթանիստ էր, մույթերը՝ խաչաձև, ուներ մեկ զույգ երկհարկանի ավանդատներ։ Եկեղեցին ուներ 12 նիստերով քարաշեն գմբեթ։ Պատերի արևմտյան և հարավային ճակատներին ունեցել է հայերեն արձանագրություններ։ 17-րդ դարի որմնանկարների մի մասը մինչև եկեղեցու ավերվելը պահպանվել է գմբեթի, կամարների և որմերի այլ մասերում։
Ոչնչացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ Caucasus Heritage Watch-ի, եկեղեցու մնացորդներն ամբողջությամբ ավերվել են 1997-2000 թվականներն ընկած ժամանակահատվածում[4]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցի (Վերին Ագուլիս)
- Ագուլիսի Սուրբ Թովմա վանք
- Սուրբ Քրիստափոր եկեղեցի (Վերին Ագուլիս)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Ayvazyan, Argam. The Historical Monuments of Nakhichevan. Transl. Krikor H. Maksoudian. Detroit: Wayne State University Press, 1990, p. 19-20.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Ayvazyan, Argam. Nakhijevani ISSH haykakan hushardzannery. Hamahavak tsutsak. Yerevan: Hayastan, 1986, p. 27.
- ↑ 3,0 3,1 Ayvazyan, Argam. Agulis: Patmamshakutayin hushardzanner. Yerevan: Hayastan, 1984, p. 24.
- ↑ 4,0 4,1 Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan (PDF). Ithaca, NY: Cornell Institute of Archaeology and Material Studies. էջեր 52–55. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.