Ռեֆորմիզմ
Ռեֆորմիզմ բանվորական շարժման մեջ, քաղաքական հոսանք, որը ժխտում է դասակարգային պայքարի, սոցիալիստական հեղափոխության և պրոլետարիատի դիկտատուրայի անհրաժեշտությունը, հանդես է գալիս դասակարգերի համագործակցության օգտին, հույս ունի բուրժուական օրինականության շրջանակներում անցկացվելիք ռեֆորմների օգնությամբ կապիտալիզմը փոխարկել «համընդհանուր բարօրության» ու սոցիալական արդարության հասարակարգի։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռեֆորմիզմը առաջացել է 19-րդ դարի վերջին քառորդում, երբ բանվորական շարժման հաջողությունների և բուրժուական դեմոկրատիայի զարգացման ազդեցությամբ մի շարք ս-դեմոկրատ գործիչներ (Է․ Բեռնշաայն, Գ․ Ֆոլմար, Ա․ Միլյերան և ուրիշներ) հանդես եկան մարքսիզմի վերանայման և բուրժուական հասարակարգի բարեփոխման ու աստիճանաբար սոցիալիզմի «ներաճման» ուղի վերցնելու պահանջներով։ Չնայած բեռնշտայնականության դեմ մղվող համառ, բայց ոչ միշտ հետևողական, պայքարին, որ մղում էին մարքսիստները եվրոպական ս-դեմոկրատ կուսակցություններում, ռեֆորմիզմը ավելի ու ավելի լայն տարածում էր ստանում։
2-րդ Ինտերնացիոնալի մեջ մտնող խոշոր քաղաղաքական կազմակերպություններից միայն Վ․ Ի․ Լենինի գլխավորած բոլշևիկյան կուսակցությունն էր, որ բանվորական շարժման մեջ պահպանում էր հեղափոխական գիծը։ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից և 1-ին համաշխարհային պատերազմից (1914-1918) հետո մարքսիզմի և ռեֆորմիզմի հակամարտությունը վերածվեց բանվորական շարժման կազմակերպորեն ձևավորված քաղաքական երկու հոսանքների միջև մղվող պայքարի։ Նրա հեղափոխական թևը ներկայացնում էր Կոմինտերնը, իսկ ռեֆորմիստականը՝ սկզբում 2 և 21/2 ինտերնացիոնալները, այնուհետև, 1923 թվականին նրանց միավորումից ստեղծված Սոցիալիստական բանվորական ինտերնացիոնալը։
Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1939-1945 թվականների երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո ռեֆորմիզմը բնութագրվում է մարքսիզմից նրա լիակատար և վերջնական խզումով։ Գիտական կոմունիզմին, մարքսիզմ-լենինիզմին հակադրվող ժամանակակից ռեֆորմզմի պաշտոնական դոկտրինան, որ հռչակվել է Սոցիալիստական ինտերնացիոնալի 1951 թվականի ֆրանկֆուրտյան կոնգրեսում, «Դեմոկրատական սոցիալիզմն» է։ Այն ժխտում է հասարակության զարգացման վրա ներգործելու հեղափոխական մեթոդները։
Ռեֆորմը, որպես հեղափոխության հակաթեզ, մնում է որպես ռեֆորմիստական մտածողության հիմք։ Ըստ ռեֆորմիզմի սոցիալիզմը կարող է ստեղծվել միայն «դեմոկրատորեն», այսինքն՝ քաղաքական, տնտեսական և հատկապես դաստիարակչական միջոցառումների շնորհիվ, որոնք պետք է իրականացնեն ս-դդեմոկրատները և անգամ բուրժուական կառավարությունները։
Սոցիալիզմը կարող է գոյություն ունենալ միայն որպես «դեմոկրատիա», այսինքն՝ բոլոր սոցիալական խմբերի, ներառյալ կապիտալիստների, ներդաշնակ միասնություն։ Մի «կտոր» կապիտալիզմը մի «կտոր» սոցիալիզմին միացնելու ռեֆորիզմի ձգտումը որոշակիորեն ցույց է տալիս ս-դեմոկրատների կուսակցությունների գործնական քաղաքականության երկակիությունն ու կիսատ-պռատությունը։
Կառավարության ղեկը իրենց ձեռքը վերցնելուց հետո, սոցիալ-դոմոկրատները ոչ մի երկրում ոչինչ չեն արել կապիտալիզմի հիմքերը խարխլելու նպատակով, չեն կարողացել ստեղծել հավասարության այն ձևը, որը ենթադրում է սոցիալիզմը, մարդկանց մեջ չեն ստեղծել ընդհանրության զգացում։ Աջ սոցիալիստների ժամանակակից ռեֆորմիզմը իրականում ձգտում է արդիականացնել կապիտալիզմը, այն հարմարեցնել պատմական նոր պայմաններին։
Ռեֆորմիստական քաղաքական կուսակցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռեֆորմիստական քաղաքական կուսակցությունները և նրանց հետ սերտորեն կապված ռեֆորմիստական արհմիությունները որոշակի դեր են խաղացել ու խաղում են աշխատավորության կենսամակարդակը և սոցիալական վիճակը բարելավելու ուղղությամբ, որի շնորհիվ զարգացած կապիտալիստական երկրներում նրանք զանգվածային աջակցություն են ստանում։ Նկատի ունենալով, որ դեպի սոցիալիզմ առաջընթացն անհնար է առանց բանվորական շարժման մեջ եղած պառակտումը հաղթահարելու և քննադատելով ռեֆորմիզմի աջ օպորտունիստական գաղափարներն ու քաղաքականությունը, կոմունիստները հանդես են գալիս հանուն սոցիալիստների հետ կոնստրուկտիվ երկխոսության և սոցիալ-դեմոկրատների հետ լայն համագործակցության։
Բանվորական շարժման մեջ հեղափոխական և ռեֆորմիստական հոսանքների գործողությունների միասնության հիմնական արգելքը սոցիալ-դեմոկրատիայի աջ պարագլուխների հակակոմունիզմն է։ Չնայած դրան, ռեֆորմիստական մի շարք կուսակցությունների ներսում, պահպանելով բուրժուազիայի հետ դասակարգային համագործակցության ընդհանուր կուրսը, ուժեղանում է շերտավորումը, ակտիվանում են ձախ խմբերը։ Մի շարք կարևոր միջազգային պրոբլեմների նկատմամբ ս-դեմոկրատ ղեկավարների դիրքերում տեղի են ունենում դրական տեղաշարժեր։ Ընդլայնվում են Սոցիալիստական ինտերնացիոնալի շատ կուսակցությունների կապերը կառավարող կոմունիստական կուսակցությունների հետ։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|