Պենտաուր
Պենտաուր | |
---|---|
Ծնվել է | մ. թ. ա. 1173 |
Ծննդավայր | Թեբե |
Մահացել է | մ. թ. ա. 1155 |
Մահվան վայր | Եգիպտոս |
Մասնագիտություն | ազնվական |
Ծնողներ | հայր՝ Ramesses III?, մայր՝ Tiye? |
Պենտաուր (մ. թ. ա. 1173, Թեբե - մ. թ. ա. 1155, Եգիպտոս), XX արքայատոհմի արքայազն, Ռամզես III-ի որդին, որին պալատական դավադրությամբ փորձել են հեռացնել գահից։ Դավադիրներին բացահայտել են և դատել։ Հենց դատական նիստերի փաստաթղթային (Թուրինյան դատական պապիրուս) և այլ վկայություններից (պապիրուս Լի, պապիրուս Ռոլլին, պապիրուս Ռիֆո) էլ հայտնի է այս պատմությունը[1]։
Դավադրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պենտաուրի մայրը՝ Ռամզես III-ի երկրորդ կինը՝ Թիան ղեկավարել է այսպես կոչված «դավադրությունը հարեմում», որպեսզի, շրջանցելով մյուս ժառանգներին, իր որդուն նստեցնի գահին[2]։ Արքայազնի իսկական անունը անհայտ է, դատի ժամանակ նրան զրկել են սեփական անունից և տվել «Պենտաուր անունը, ում կոչում էին այդ այլ անունով»[1][3][4]։ Կա ենթադրություն, որ ընտանեկան ավանդույթի համաձայն, ինչպես և եղբայրներին, նրան էլ ծնված օրվանից տվել են հոր՝ Ռամզեսի անունը[3]։
Գահի օրինական ժառանգը՝ ապագա Ռամզես IV-ը, հիշատակվում է որպես գահի միակ հավակնորդ հոր կառավարման արդեն 22-րդ տարվանից սկսած, ով տեքստերում պատկերված է եղբոր՝ ապագա Ռամզես VI-ի, հետ:Հավանաբար, նման իրավիճակը նախանձի տեղիք է տվել երկրորդական կանանց և նրանց զավակների մոտ, ովքեր էլ հիմք են դրել դավադրությանը։
Թիային կողմնակից են եղել ևս 22 մարդ, որոնց նույնպես դատարանում զրկել են սեփական անուններից[1][5]։ Որպես գլխավոր խորհդականներ, թագուհին ընտրել էր փարավոնի դղյակի կառավարիչ Փաբեկամոնին («Կույր ծառա») և պալատական Մեսեդսուրին («Ռան նրան ատում է»)[5][6]։ Թագուհու հետ միասին նրանք նամակներ էին ուղարկում այլ կանանց՝ նրանց ընդգրկելով իրենց շարքերը։ Դավադիրները դիմել են նաև կախարդության՝ պատրաստելով «գլանաձև ձեռագրեր՝ խոչընդոտելու և վախեցնելու համար», ծեփագործում էին «մեղրամոմից աստվածներ և մարդկանց՝ մարմինը թուլացնելու համար»[1][7]։
Դավադրությունը կիսատ մնաց՝ փարավոնը սպանվեց, իսկ դավադիրներին Ռամզես IV-ի օրոք, ով օրենքով ժառանգեց գահը, բռնեցին, դատեցին և մահվան դատապարտեցին։ Դատարանի վճռով Պենտաուրին, ամենայն հավանականությամբ, ստիպել են ինքնասպանություն գործել[4][8][9]։
Մումիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հետազոտողների խումբը՝ Իտալիայի Բոլցանո քաղաքի Եվրոպական Ակադեմիայի դոկտոր Ալբերտ Ցինկի գլխավորությամբ, ուսումնասիրել է DB-320 թաղման համալիրից Ռամզես III-ի և ենթադրյալ Պենտաուրի («Е անանուն արքայազնի») մումիաները։ Վերջինս մահվան պահին եղել է 18-20 տարեկան, նրա ձեռքերը կապած են հետևում, կրծքի ոսկորները՝ կոտրված, կոկորդը՝ ձգված, ուստի նա բռնի մահով է մահացել[10][11]։ Պենտաուրի մարմինը լիարժեք մումիֆիկացման չի ենթարկվել՝ ուղեղն ու օրգանները հանված չեն, իսկ մարմինը փաթաթված էր այծի կաշվի մեջ և դրված մարուց սարկոֆագի մեջ՝ կոպտորեն լայնացված և ի սկզբանե նախատեսված այլ մարդու համար[12][13]։ Այդ ձևով, հանցագործության համար նրան զրկելով արժանի անդրշիրիմյան կյանքի հույսից։ ԴՆԹ անալիզը հաստատել է, որ «Е անանուն արքայազնը» և Ռամզես III-ը ունեն նույն Y քրոմոսոմը, իսկ նրանց գենետիկ նյութը համապատասխանում է 50%-ով, որը համապատասխանում է հոր և որդու ազգակցությանը[11][14]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 James Henry Breasted. Records of the Harem Conspiracy // Ancient Records of Egypt. — Chicago, IL: The University of Chicago Press, 1906. — Vol. IV. The Twentieth Dynasty. — P. 208—209.
- ↑ Pascal Vernus Заговоры и скандалы в Древнем Египте = Affairs and Scandals in Ancient Egypt. — Cornell University Press, 2003.
- ↑ 3,0 3,1 Otto Firchow Ägyptologische Studien (англ.) // Deutsche Akademie der Wissenschaften. Institut für Orientforschung. : 1. He was the son of a woman named Ty and, as we have already seen, was himself referred to as Pentawer, "who was called by that other name". 2. "That other name" by which Pentawer was known would undoubtedly have been Ramesses. —Berlin, 1955. — Т. 29. — С. 425. — ISSN 0568-4196.
- ↑ 4,0 4,1 Лурье И.М. Очерки древнеегипетского права XVI — X вв. до н.э.. ...Пентаур, которого называли другим именем. Он был приведён из-за заговора, который он сделал с Тии, своей матерью, когда она злоумышляла речи вместе с женщинами гарема, чтобы сделать восстание против его владыки. Он был представлен перед дворецкими, чтобы допросили его. Они [судьи] нашли его виновным. Они оставили его на месте. Он умертвил себя сам.. — Л.: Издательство Государственного Эрмитажа, 1960. — 354 с.
- ↑ 5,0 5,1 Пьер Монтэ X. Гаремные интриги. — Египет Рамсесов: повседневная жизнь египтян во времена великих фараонов. — М.: Наука, 1989.
- ↑ Брэстед Д. Г. История Египта с древнейших времён до персидского завоевания / пер. с англ.: В.Викентьева. — М.: Книгоиздательство М. и С. Сабашниковых, 1915. — Т. 2. — 366 с.
- ↑ ««Безымянный» принц и цена заговора». Хамсин. Блог Виктора Солкина. 2012 թ․ դեկտեմբերի 18. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 23-ին.
- ↑ Breasted, James Henry 4 // Ancient Records of Egypt. — Chicago, 1906.
- ↑ Aidan Dodson, Dyan Hilton The Complete Royal Families of Ancient Egypt. — Thames & Hudson, 2004. — С. 193. — ISBN 0-500-05128-3
- ↑ Julie Rosemary Wileman Past Crimes: Archaeological & Historical Evidence for Ancient Misdeeds. — Pen and Sword, 2015. — 256 с. — ISBN 1473859794
- ↑ 11,0 11,1 Michelle Roberts (2012 թ․ դեկտեմբերի 18). «King Ramesses III's throat was slit, analysis reveals». BBC News online.
- ↑ Мария Мясникова (28 марта 2016). «Преступление, наказание, расследование: новые подробности убийства фараона Рамсеса III». Вести.ru.
- ↑ «The Mystery of Unknown Man E - Archaeology Magazine Archive». archive.archaeology.org. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 23-ին.
- ↑ Zahi Hawass, Somaia Ismail, Ashraf Selim, Sahar N. Saleem, Dina Fathalla Revisiting the harem conspiracy and death of Ramesses III: anthropological, forensic, radiological, and genetic study(անգլ.) // BMJ. — 2012-12-17. — Т. 345. — С. e8268. — ISSN 1756-1833. —
|