Պաչիսի

Պաչիսի
Տեսակ	cross and circle game?
Pachisi Վիքիպահեստում

Պաչիսի (հինդի՝ पचीसी pachis- քսանհինգ), սեղանի խաղ, որն առաջացել է Հնդկաստանում ավելի քան 4000 տարի առաջ, նկարագրված է հնագույն Մահաբհարաթայում «Փաշա» անունով։ Դա խաչի տեսքով խաղադաշտ է, որի երկայնքով խաղացողը խաղաքարեր է տեղափոխում։ Քառակուսիների թիվը, որոնց վրայով մի խաղաքարը պիտի շարժվի, որոշվում է հինգ, վեց կամ յոթ կաուրի խեցիների գլորումով։ Համարվում է Հնդկաստանի ազգային խաղը.։

Պատմություն

Պաչիսիի խաղաքարեր էմալապատ ոսկուց, Իսլամական արվեստի Խալիլի հավաքածու, 18-րդ դար, Հնդկաստան

Պաչիսիի առաջին նկարագրություններն ու խաղային պարագաները թվագրվում են մ.թ.ա. երրորդ հազարամյակով՝ համաձայն հնդկական աղբյուրների և հնագիտական ​​պեղումների արդյունքների։ Բացառություն է կազմում խաղադաշտը, որի ժամանակակից ձևը հայտնի է դարձել 16-րդ դարից ոչ շուտ։ Ավելի ուշ իրերը, որոնք կարելի է համարել պաչիսի խաղադաշտ, հայտնի են նաև մ.թ.ա. III հազարամյակից, բայց տարբերվում են ձևով. դա կարող է լինել կամ քարի վրա պատկերված դաշտ, կամ գործվածքի վրա արված ձևավորում։

Խաղի տարբերակներից մեկը, որը նույնքան հին ծագում ունի, չաուպարն է։

Խաղի անվանումը գալիս է հինդիի «Pachis» բառից, որը նշանակում է «քսանհինգ»։ Այս թիվը առավելագույն թվով միավորներ են, որոնք կարող են վաստակել մեկ նետումով խաղի ավանդական տարբերակում։

Ուլունքազարդ Պաչիսի, Ինդիանապոլիսի մանկական թանգարան

Պաչիսիի խաղը Աքբար թագավորը խաղում էր իսկապես արքայական ոճով։ Դաշտը բաժանված էր կարմիր և սպիտակ քառակուսիների, սա լինում էր տախտակը։ Աքբարն ու իր պալատականները միասին խաղում էին այս խաղը։ Հարեմից տասնվեց երիտասարդ ստրուկներ, որոնք հագնում էին խաղացողների գույները, ներկայացնում էին խաղաքարերը և շարժվում էին դեպի քառակուսիները՝ ըստ զառերի նետման։ Ասում են, որ կայսրն այնքան էր տրամադրված այսպիսի մեծ մասշտաբով խաղը խաղալուն, որ իր բոլոր պալատներում կառուցել է պաչիսիի խաղադաշտ, և այդպիսի հետքեր դեռ տեսանելի են Ագրայում և Ալլահաբադում - Ֆրանսիացի ճանապարհորդ Լուի Ռուսսել

Կանոններ

Պաչիսի կարող են խաղալ երկու, երեք կամ չորս հոգով։ Չորս խաղացողներով խաղալիս խաղացողները սովորաբար կազմում են երկու թիմ։ Երկու խաղացողներով խաղալիս յուրաքանչյուր խաղացող ստանում է տարբեր գույների չորս խաղաքար։ Մինչ խաղի մեկնարկը դրանք տեղադրվում են խաղադաշտի կենտրոնական մասում։ Խաղացողի խնդիրն է լինել առաջինը, ով կշրջանցի ամբողջ դաշտը բոլոր խաղաքարերով:Իր քայլի ժամանակ նա նետում է վեց խեցի, այնուհետև հաշվում է, թե քանի միավոր է վաստակել՝ հաշվելով անցքը դեպի վեր խեցիների քանակը։ Վեց կամ ավելի միավոր գլորելով՝ խաղացողը լրացուցիչ նետման իրավունք ունի։

Կաուրի	Միավոր	Լրացուցիչ նետում
0	25	Y
1	10	Y
2	2	N
3	3	N
4	4	N
5	5	N
6	6	Y

Նետումից հետո խաղադաշտում կարող եք տեղափոխել միայն մեկ չիպ։ Խաղի մեջ լրացուցիչ չիպ մտցնելու համար անհրաժեշտ է գլորել առնվազն 6 միավոր։ Եթե ​​խաղաքարի քայլն ավարտվում է մի դաշտում, որտեղ կանգնած է մեկ այլ խաղացողի խաղաքարը, մյուս խաղացողի խաղաքարը վերադառնում է կենտրոնական հրապարակ, բացառությամբ հատուկ «կողպեքի» դաշտերի։ Դաշտի շրջանն ավարտվում է կենտրոնական հրապարակ վերադառնալով, և խաղացողը պետք է գլորի միավորների ճշգրիտ թիվը։

Գրականություն

• Falkener, Edward (1961) [1892]. Games Ancient and Oriental and How to Play Them (rpt. New York: Dover Publications ed.). London: Longmans, Green and Company.
• Finkel, Irving (2004). «Round and Round the Houses: The Game of Pachisi». In Mackenzie, Colin; Finkel, Irving (eds.). Asian Games: The Art of Contest. Asia Society. էջեր 46–57. ISBN 0-87848-099-4.
• Mohr, Merilyn Simonds (1997). The New Games Treasury. Houghton Mifflin Company. ISBN 1-57630-058-7.
• Murray, H. J. R. (2002) [1913]. A History of Chess (Reprint Oxford: Oxbow Books ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-827403-3.
• Murray, H. J. R. (2002) [1951]. A History of Board-Games Other Than Chess. Oxford: Oxbow Books. ISBN 0-19-827401-7.
• Parlett, David (1999). The Oxford History of Board Games. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-212998-8.

Արտաքին հղումներ

• Պաչիսի BoardGameGeek կայքում
• Չաուպարի և Պաչիսիի կանոններ
• Տպագրման համար նախատեսված խաղի տարբերակ Արխիվացված 2021-11-14 Wayback Machine
• «Pachisi» . Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). 1911.
• Bell, R. C. (1979). Board and Table Games From Many Civilizations. Vol. I. Dover Publications. ISBN 0-671-06030-9. {{cite book}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)