Ագրա
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ագրա (այլ կիրառումներ)
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| անգլ.՝ Agra հինդի՝ आगरा | ||
 Ագրայի Թաջ Մահալ դամբարանը | ||
| Երկիր |  Հնդկաստան | |
| Նահանգ | Ուտար Պրադեշ | |
| Մակերես | 188,40 կմ² | |
| ԲԾՄ | 171±1 մետր | |
| Բնակչություն | 1 585 705 մարդ (հունվարի 1, 2011)[1] | |
| Խտություն | 7 431 մարդ/կմ² | |
| Ժամային գոտի | UTC+5:30 | |
| Հեռախոսային կոդ | 562 | |
| Փոստային դասիչ | 282001 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | UP-80 | |
| Պաշտոնական կայք | agra.nic.in(անգլ.)(հինդի) | |
| ||
Ագրա (անգլ.՝ Agra - Ագրա, հինդի՝ आगरा), քաղաք Հնդկաստանի հյուսիսում, Ուտար-Պրադեշ նահանգում, Ջամնա գետի (Գանգեսի վտակ) ափին։ Այստեղ է գտնվում հռչակավոր Թաջ Մահալ դամբարանը։ Քաղաքն ունի 1, 686, 976 բնակչություն։ Ագրե քաղաքը մայրաքաղաքի հետ կապում է արագընթաց երկաթգիծ։ Երկաթուղային հանգույց է, տնայնագործական արտադրության կենտրոն։ Համալսարանը հիմնադրվել է 1927-ին։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջացել է որպես ամրոց XV դարում, քաղաք է XVI դարի սկզբից։ XVI-XVII դարերում եղել է Մեծ Մոնղոլների կայսրության մայրաքաղաքը։ Հարուստ է այդ ժամանակի ճարտարապետական հուշարձաններով (Ագրա ամրոցը, 1564 - 74, Մարգարտյա մզկիթը, 1646 - 53)։
Հայերը Ագրայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ագրա քաղաքի հայ համայնքը ձևավորվել է XVI դարի 2-րդ կեսին՝ մոնղոլ տիրակալ Աքբարի օրոք։ Նա հող է տրամադրել հայերին, իր թագավորության սահմաններում ազատ ելումուտի և առանց մաքսի առևտուր անելու իրավունք տվել հայ վաճառականներին։ 1562-ին Աքբարի թույլտվությամբ կառուցվել է հայկական եկեղեցի։ Հայերին վստահվել են պետական կարևոր պաշտոններ, ծագումով հայ Սիր Ադըլը եղել է երկրի բարձրագույն դատավորը, հայուհի Հուլիանան՝ պալատական բժշկուհի։ Հայուհի է եղել նաև Աքբարի կանանցից մեկը՝ Մարիամ Զագանի Բեկում անունով։ Ագրայում է բնակվել հասարակական-քաղաքական գործիչ, բանաստեղծ և երգահան Միրզա Ալեքսանդր Ջուլղարնայնը (Զուլ-Ղառնայն)։ Ագրահայերն ունեցել են իջևանատուն, որտեղ քննարկել են համայնքի ներքին կյանքին վերաբերող հարցեր, կնքել գործարքներ և պայմանագրեր եվրոպացիների հետ։ Համայնքը ստվարացել է Իրանի շահ Աբբաս I-ի բռնագաղթից (XVI դարի վերջ-XVII դ. սկիզբ) հետո, երբ շատ հայեր Իրանից գաղթել են Հնդկաստան։ Մողոլների կայսրության անկումով (XVIII դարի վերջ) իր կարևորությունը կորցրել է նաև Ագրան։ Շատ ագրահայեր հեռացել են քաղաքից և հաստատվել Հնդկաստանի այլ բնակավայրերում։ Ագրայի գերեզմանաաանը պահպանվել են հայագիր տապանաքարեր, ցայսօր կանգուն է Սուրբ Մարտիրոս մատուռը[2]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ The Times, The Daily Universal Register / T. Gallagher — London: Times Newspapers, 1785. — ed. size: 440581 — ISSN 0140-0460; 0956-1382; 1363-7746
- ↑ Հայ սփյուռք հանրագիտարան, Ե., 2003, էջ 359։
| ||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 53)։ 
|