Չափականություն

Չափականություն, քառաչափ տարածաժամանակային բազմաձևության երկրաչափական հատկությունների բնութագիր։ Հաշվարկման իներցիալ համակարգերում չափականությունը պսևդոէվկլիդեսյան է։ Երկու հարևան պատահույթների քառաչափ հեռավորությունը որոշվում է $ds^{2}=dx_{0}^{2}-(dx^{2}+dy^{2}+dz^{2})$ արտահայտությամբ, որտեղ $x_{0}=ct$։ Այս դեպքում տարածության երկու կետերի հեռավորության համար տեղի ունի Պյութագորասի թեորեմը․ $dl^{2}=dx^{2}+dy^{2}+dz^{2}$։

Ոչ իներցիալ համակարգերում և գրավիտացիոն դաշտերում $ds^{2}=g_{ik}dx^{i}dx^{k}$, որտեղ $x^{0}=ct,x^{1}=x,x^{2}=y,x^{3}=z,g_{ik}(x^{0},x^{1},x^{2},x^{3})$-ը այսպես կոչված մետրիկական թենզորի բաղադրիչներն են. դրանք ֆունկցիաներ են կոորդինատներից և ժամանակից (ըստ կրկնվող ինդեքսների գումարում է կատարվում)։ Այս դեպքում երկրաչափությունը ոչ էվկլիդեսյան է։

Չափականությունը որոշվում է $g_{ik}$ թենզորով․ ընդհանուր դեպքում տարածության երկրաչափական հատկությունները կետից կետ և ժամանակի ընթացքում փոփոխվում են։ Այսպիսի քառաչափ բազմաձևության երկրաչափությունը կոչվում է ռիմանյան։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Չափականություն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 682)։