Ութ միլիարդի օր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անտոնիո Գուտերեշը նկարագրել է կարևոր իրադարձությունը որպես բազմազանությունը և առաջընթացը նշելու առիթ՝ հաշվի առնելով մոլորակի համար մարդկության ընդհանուր պատասխանատվությունը:

Ութ միլիարդի օր, ՄԱԿ-ի ազգաբնակչության հիմնադրամի (ՄԱԲՀ) կողմից նշանակված օր, երբ աշխարհի բնակչությունը հասնելու է ութ միլիարդ մարդու[1]։ Նշվում է 2022 թվականի նոյեմբերի 15-ին ժամը 8:00-ին (UTC)։ Այն հաջորդում է Յոթ միլիարդի օրվան, որը նշվել է 2011 թվականի հոկտեմբերի 31-ին, և վեց միլիարդի օրվան, որը նշվել է 1999 թվականի հոկտեմբերի 12-ին։

ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերեշը նկարագրեց այս կարևոր իրադարձությունը որպես «տոնելու մեր բազմազանությունը, ճանաչելու մեր ընդհանուր մարդասիրությունը և հիանալու առողջության առաջընթացով»՝ միաժամանակ հաշվի առնելով «մեր ընդհանուր պատասխանատվությունը՝ հոգ տանելու մեր մոլորակի և ... միմյանց մասին»[2]։

2022 թվականը ընտրվել է ՄԱԿ-ի Տնտեսական և սոցիալական հարցերի դեպարտամենտի (UNDESA) տվյալների կանխատեսումների հիման վրա[3]։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխարհի բնակչության թիվը 2022 թվականին ութ միլիարդի հասնելը՝ 1987 թվականի հինգ, 1999 թվականին՝ վեց և 2011 թվականին՝ յոթ միլիարդի հետ համեմատաբար,, արտացոլում է դրական զարգացումները այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են համաշխարհային առողջությունը և աղքատության վերացումը։ Համաշխարհային մանկական և մայրական մահացության մակարդակի զգալի նվազումը, հատկապես 21-րդ դարում, հանգեցրել է համաշխարհային կյանքի տևողության, հետևաբար՝ ընդհանուր բնակչության կտրուկ աճի[4][5]։

«Սա հաջողության պատմություն է», - ասել է ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի գործադիր տնօրեն դոկտոր Նատալյա Կանեմը 2022 թվականի Ազգաբնակչության համաշխարհային օրը՝ հուլիսի 11-ին։ «Մեր աշխարհը, չնայած իր մարտահրավերներին, այն աշխարհն է, որտեղ մարդկանց մեծ մասը կրթված են ապրում են ավելի առողջ կյանքով, քան պատմության որևէ նախորդ փուլում։»[6]

Ազգաբնակչության աճի հեռանկարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչության թիվ Տարի Հաջորդ միլիարդի անցման ժամանակահատվածը
1 միլիարդ 1804 ––
2 միլիարդ 1927 23 23
 
3 միլիարդ 1960 33 33
 
4 միլիարդ 1974 14 14
 
5 միլիարդ 1987 13 13
 
6 միլիարդ 1999 12 12
 
7 միլիարդ 2011 12 12
 
8 միլիարդ 2022 11 11
 
Աշխարհի բնակչության թվի փոփոխությունը, ըստ ՄԱԲՀ-ի

Համաշխարհային մարտահրավերների ֆոնին, ինչպիսիք են կլիմայի փոփոխությունը և COVID-19 համաճարակը, մի քանի դիտորդներ, այդ թվում՝ Դեյվիդ Աթենբորոն, մտահոգություն են հայտնել մոլորակի և նրա բնակիչների ապագայի վերաբերյալ, քանի որ բնակչության թիվը աճում է[7][8][9][10]

Պատմության ընթացքում գերբնակեցման հետ կապված մտավախություններին անդրադարձել է 18-րդ դարի տնտեսագետ Թոմաս Մալթուսի աշխատանքը, ով կանխատեսում էր, որ մարդկության աճը կգերազանցի իրեն ռեսուրսներով պահպանելու կարողությունը[9][11][12]

Որոշ փորձագետներ նշում են պտղաբերության անկումը որպես ժողովրդագրական աղետի պոտենցիալ ավետաբեր։ Այնուամենայնիվ, ժողովրդագրության փորձագետները վիճարկել են այս տեսությունները՝ ընդգծելով երկրների բնակչության միտումների բազմազանությունը և դատաստանի օրվա որևէ սցենարի անհավանականությունը[13][14][15]։

2022 թվականի հուլիսի 11-ին ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի տնտեսագիտության և ժողովրդագրության ավագ խորհրդական Մայքլ Հերմանը գրել է՝ [«Բնակչության աճը ներկայումս կենտրոնացած է աշխարհի ամենաաղքատ երկրներում, մինչդեռ ամենահարուստ երկրներից մի քանիսը սկսում են բնակչության թվաքանակի անկում տեսնել»[13]։

Ընդհանուր առմամբ, ՄԱԿ-ի Տնտեսական և սոցիալական հարցերի դեպարտամենտը կանխատեսում է, որ գլոբալ բնակչությունը կշարունակի աճել՝ 2080-ականների ընթացքում պոտենցիալ հասնելով մոտ 10,4 միլիարդ մարդու և այդպես կմնա մինչև 2100 թվականը[3]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ՝․[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «World set to reach 8 billion people on 15 November 2022». United Nations Population Fund (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  2. ↑ «Secretary General's message on World Population Day». MINURSO (անգլերեն). 2022 թ․ հուլիսի 11. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «World Population Prospects 2022» (PDF). UNDESA. New York. 2022.
  4. ↑ «Statement of the Executive Director to the Second Regular Session of the Executive Board 2022». United Nations Population Fund (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.<nowiki>
  5. ↑ Nations, United. «Population». United Nations (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  6. ↑ «World set to reach 8 billion people on 15 November 2022». United Nations Population Fund (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  7. ↑ Hendrix, Howard V. (2022 թ․ օգոստոսի 23). «The planet is approaching 8 billion people. We're not ready». San Francisco Chronicle (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  8. ↑ «David Attenborough – Humans are plague on Earth». www.telegraph.co.uk. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 Gorvett, Zaria. «How many people can Earth handle?». www.bbc.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  10. ↑ «Are there too many people? All bets are off». the Guardian (անգլերեն). 2021 թ․ մայիսի 8. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  11. ↑ Tomlinson, Mark. «OPINION | Mark Tomlinson: Facing up to the challenge of a world with 8 billion people in it». News24 (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  12. ↑ Smith, Pete (2015). «Malthus is still wrong: we can feed a world of 9–10 billion, but only by reducing food demand». Proceedings of the Nutrition Society (անգլերեն). 74 (3): 187–190. doi:10.1017/S0029665114001517. ISSN 0029-6651.
  13. ↑ 13,0 13,1 Nations, United. «The Global Population Will Soon Reach 8 Billion—Then What?». United Nations (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  14. ↑ Hamilton, Isobel Asher. «Elon Musk says 'population collapse' is more dangerous than global warming. Experts say that won't happen». Business Insider (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  15. ↑ Christensen, Jen (2022 թ․ օգոստոսի 30). «Elon Musk thinks the population will collapse. Demographers say it's not happening». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ութ_միլիարդի_օր&oldid=9278418» էջից