Շանգրի-Լա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Շանգրի-Լա (անգլ.՝ Shangri-La) հորինված վայր է, որը նկարագրվել է 1933 թ.-ին բրիտանական հեղինակ Ջեյմս Հիլթոնի «Կորած հորիզոն» վեպում։ Հիլթոնը Շանգրի-Լան նկարագրում է որպես առեղծվածային, ներդաշնակ հովիտ, որը մեղմորեն ուղղորդվում է լամաիստական վանքից, որը տեղակայված է Կունլուն լեռների արևմտյան ծայրամասում։ Շանգրի-Լան դարձել է ցանկացած երկրային դրախտի հոմանիշ, մասնավորապես առասպելական Հիմալայական ուտոպիայի` մշտապես երջանիկ երկիր, մեկուսացված աշխարհից։ Վեպում մարդիկ, ովքեր ապրում են Շանգրի-Լա քաղաքում, գրեթե անմահ են, ապրում են հարյուրամյակներ և շատ դանդաղ են ծերանում արտաքինով։ Անունը նաև հարուցում է Արևելքի էկզոտիկիզմի պատկերները։ Որոշ հետազոտողների կարծիքով, Հիլթոնի Շանգրի-Լան համարվում է Շանբալա հորինված երկրի գրական այլաբանությունը։ Շանգրի-Լա անունը ամենայն հավանականությամբ առաջացել է տիբեթերենից՝ "Շանգ" (Տանշիլոպից հյուսիս գտնվող Ու-Ցանգի թաղամաս[1])+ «ռի» (լեռ) + «լա» (լեռնանցք) = Շանգ լեռան լեռնանցք։

Հին տիբեթյան գրություններում յոթ այդպիսի վայրերի գոյության մասին հիշատակվում է որպես Նգե-Բեյյուլ Քեմբալունգ։ Քեմբալունգը մի քանի բեյուլներից մեկն է, որոնք ենթադրվում է, որ ստեղծվել են Պադմամբամբավայի կողմից IX դարում, որպես սրբավայրեր բուդդիստների համար։

Էթիմոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

"Շանգրի-Լա" արտահայտությունը, ամենայն հավանականությամբ, գալիս է Տիբեթից ཞང ་, "շուն" – ու-ցանգի շրջան, Տաշիլհունպոյից դեպի հյուսիս "+ արտանսանվում է " Ռի", "լեռ" = "շան լեռ" + Լեռնանցք, ինչը ենթադրում է, որ այդ տարածքը կոչվում է «Շան Լեռնանցք»[2]։

Գտնվելու վայրը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ակադեմիական գիտնականները պսակեցին Շանգրի Լան որպես առասպել և պնդում էին, որ դա ավելի քիչ կապ ունի անհայտ վայրի հետ և ավելի շատ կապված է արևմտյան աշխարհի երևակայության հետ[3]։

Հին աղբյուրները նմանատիպ նկարագրություններով

Չինաստանում Ցզինի դինաստիայի բանաստեղծ Դաո Յուանմինը (մ. թ. 265-420 թթ.) իր՝ «Հեքիաթ գարնանային դեղձի ծաղկման մասին»(Չինարեն) ստեղծագործության մեջ նկարագրել է Շանգրի Լան։ Պատմում են, որ Վուլինգից մի ձկնորսհանդիպեց գեղեցիկ դեղձի պուրակի և այնտեղ հայտնաբերեց երջանիկ ու գոհ մարդկանց, ովքեր ապրում էին ամբողջությամբ կտրված արտաքին աշխարհի խնդիրներց (մ.թ.ա. 221–207)[4]:

Շանգրի Լան Յունան նահանգում

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Chandra Das — Tibetan English Dictionary
  2. Chandra Das – Tibetan English Dictionary
  3. Bishop, Peter (1989). The myth of Shangri-La: Tibet, travel writing, and the western creation of sacred landscape. Berkeley: University of California Press. https://www.amazon.com/Myth-Shangri-Writing-Creation-Landscape/dp/0520066863
  4. Yutang, Lin (translator). «The Peach Colony by Tao Yuanming». Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 19-ին. {{cite web}}: |first= has generic name (օգնություն)