Մասնակից:Tatev Alberti/Ավազարկղ
{{Տեղեկաքարտ Գիրք}}
Մեր ազգի ինքնության արտահայտությունը արվեստն է
Հայ միջնադարյան գիրքը կամուրջ է սերունդների միջև և հարուստ նյութ է մատուցում Հայաստանի պատմության, աշխարհագրության, արվեստի և այլ գիտությունների մասին:
Գրքի պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընդհանրապես մեր գրքային ժառանգությունը խիստ բազմազան է: Հայ արվեստում գիրքը շատ կարևոր դեր է խաղացել. այն բացի սերունդների միջև կամուրջ լինելուց, ճարտարապետական փոքր կառույց է, որում ամբողջապես արտացոլված է հայ ճարտարապետության ներդաշնակությունը: Հետաքրքրական է, որ մեր ճարտարապետական հուշարձանների արձանագրություններն ու գրքերի հիշատակարաններն իրենց բովանդակությամբ գրեթե նույնն են` հիշվում է կառուցման ժամանակը, իշխանական տունը, որին պատկանում է պատվիրատուն, երբեմն նաև պատմական անցուդարձը: Հազվադեպ է նշվում միայն ճարտարապետի անունը, հավանաբար նրա համար, որ եկեղեցին մշտնջենական ընծա է Աստծուն, ստեղծվում է հավատի հիմքի վրա, հետևաբար կառուցողը իր անվան հիշատակումն ավելորդ է համարել: Երկու դեպքում էլ` գիրք, թե եկեղեցի, գեղարվեստական նույն որակն են ներկայացնում, նույն նրբագույն ճաշակի ու խոր մտքի արտահայտությունները: Հայկական արվեստի մասին խոսելիս ավելի հաճախ անդրադառնում ենք մանրանկարչությանը, որն աչքի է ընկնում գունագեղությամբ և ոճական բազմազանությամբ, որի հնագույն նմուշները պահպանվել են Զ դարից: Ժ-ԺԱ դարերից մեզ են հասել անանուն մանրանկարիչների եզակի արժեք ներակայցնող մի քանի ձեռագրեր` «Էջմիածնի Ավետարան» (989 թ.), «Վեհափառի Ավետարան» (Ժ դար` հայտնաբերվել է 1977 թվականին), «Մուղնու Ավետարան» (ԺԱ դար), «1038 թ. Ավետարան»: «Էջմիածնի Ավետարան»-ը ունի բարձրարվեստ քանդակներով փղոսկրե կազմ և չորս մանրանկարներ` պահպանված Զ դարից[1]: Գրքի կարևոր մասն են կազմում հիշատակարանները, որոնցում նշված են ծաղկողի, պատվիրատուի կամ գրչի անունները: Մեր հիշատակարաններն անանուն չեն, որովհետեւ գրիչները դիմում են Աստծուն պահպանության աղոթքով` նշելով իրենց ընտանիքի, զավակների անունները` խոր հավատով, որ իրենց աղոթքն անպայման կհասնի Աստծուն[2]: Հիշատակարանները հարստացնում են հայկական գրքարվեստն ու մեր հիշողության գանձարանը, մի բան, որ բնորոշ չէ, օրինակ, բյուզանդական ձեռագրերին, դրանք չունեն ընդարձակ հիշատակարաններ. գրիչը սահմանափակվում է առավելագույնը մեկ-երկու տողով:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Иван Константинович Айвазовский. — М.: «Искусство», 1965 Игорь Долгополов. Мастера и шедевры. — М.: «Изобразительное искусство», 1987 Популярная Художественная Энциклопедия. — М.: издательство «Советская Энциклопедия», 1986 Айвазовский. Документы и материалы. — Ереван, 1967 Барсамов Н. С. И. К. Айвазовский. 1817—1900. — М., 1962 Вагнер Л., Григорович Н. Айвазовский. — М., 1970 Одеський художній музей. Іван Костянтинович Айвазовський / За ред. Н. Я. Рихтік. — Одеса: Астропринт, 2012. — 26 с. — ISBN 978—966—190—655—5. Саргсян М. Жизнь великого мариниста. — Ереван, 1990 (на арм. яз.) Чурак Г. И. Айвазовский. — М., 2000 Хачатрян Ш. Айвазовский известный и неизвестный. — Самара, 2000