Մասնակից:Tatev99/Ավազարկղ77
Մավրիտանիայի տնտեսությունը դեռևս հիմնականում հիմնված է գյուղատնտեսության և անասնապահության վրա, թեև քոչվորների մեծ մասը և շատ ֆերմերներ հարկադրված են եղել քաղաքներ մտնել 1970-ական և 1980-ական թվականներին կրկնվող երաշտի պատճառով:
Մավրիտանիան ունի երկաթի հանքաքարի ընդարձակ հանքավայրեր, որոնք կազմում են ընդհանուր արտահանման գրեթե 50%-ը։ Այս հանքաքարի համաշխարհային պահանջարկի անկումը, սակայն, հանգեցրել է արտադրության կրճատման: Մետաղների գների ներկայիս աճի պայմաններում ոսկի և պղինձ արդյունահանող ընկերությունները հանքեր են բացում երկրի ներքին հատվածներում։
Երկրի ափամերձ ջրերը աշխարհի ամենահարուստ ձկնորսական տարածքներից են, սակայն օտարերկրացիների կողմից գերշահագործումը սպառնում է եկամտի այս հիմնական աղբյուրին: Երկրի առաջին խորջրյա նավահանգիստը բացվել է Նուակշոտի մոտ 1986 թվականին:
Վերջին տարիներին երաշտը և տնտեսական վատ կառավարումը հանգեցրել են արտաքին պարտքի կուտակմանը: 1999 թվականի մարտին կառավարությունը համաձայնագիր ստորագրեց Համաշխարհային բանկի և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի համատեղ առաքելության հետ 54 միլիոն դոլար արժողությամբ ընդլայնված կառուցվածքային ճշգրտման գործիքակազմի (ESAF) վերաբերյալ: Տնտեսական նպատակները սահմանվել են 1999-ից 2002 թվականներին։ Առանցքային խնդիրներից է մնում սեփականաշնորհումը։
Մակրոտնտեսական միտումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սա Արժույթի միջազգային հիմնադրամի կողմից գնահատված շուկայական գներով Մավրիտանիայի համախառն ներքին արդյունքի միտումների գծապատկերն է՝ միլիոնավոր մավրիտանական ուգիյաների թվերով:
| Տարի | Համախառն ներքին արդյունք | ԱՄՆ դոլարի բորսա | Գնաճի ինդեքս (2000=100) |
|---|---|---|---|
| 1980 | 37,211 | 45.93 ուգիյա | 23 |
| 1985 | 60,197 | 77.07 ուգիյա | 36 |
| 1990 | 97,819 | 80.64 ուգիյա | 52 |
| 1995 | 158,443 | 129.76 ուգիյա | 73 |
| 2000 | 258,245 | 240.00 ուգիյա | 100 |
| 2005 | 514,642 | 265.55 ուգիյա | 144 |
Մավրիտանիայի մեկ շնչի հաշվով ընթացիկ ՀՆԱ-ն աճել է 82%-ով վաթսունականներին՝ հասնելով 166%-ի գագաթնակետին յոթանասունականներին: Բայց դա անկայուն էր և, հետևաբար, ութսունականներին աճը նվազեց մինչև 14%: Վերջապես, իննսունական թվականներին այն կրճատվեց 29%-ով: 2009 թվականին միջին աշխատավարձը կազմել է 0,97 դոլար մեկ մարդ/ժամում:
Հետևյալ աղյուսակում ներկայացված են 1990–ից 2017 թվականներին տնտեսական հիմնական ցուցանիշները[1]։
| Տարի | ՀՆԱ
(միլիարդ ԱՄՆ դոլար PPP-ով) |
մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ
(ԱՄՆ դոլար PPP-ով) |
ՀՆԱ
(անվանական միլիարդ ԱՄՆ դոլարով) |
ՀՆԱ-ի աճ
(իրական) |
գնաճ
(տոկոսներով) |
Պետական պարտքը
(ՀՆԱ-ի տոկոսը) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | 3.75 | 1,880 | 1.79 | ... | ... | ... |
| 1995 | 4.86 | 2,118 | 2.09 | 9.8% | 6.5% | ... |
| 2000 | 5.91 | 2,235 | 1.78 | −0.4% | 3.3% | 234% |
| 2005 | 8.32 | 2,731 | 2.94 | 9.0% | 12.1% | 155% |
| 2006 | 10.20 | 3,453 | 4.01 | 18.9% | 6.2% | 83% |
| 2007 | 10.76 | 3,545 | 4.33 | 2.8% | 7.2% | 73% |
| 2008 | 11.09 | 3,556 | 5.14 | 1.1% | 7.5% | 78% |
| 2009 | 11.06 | 3,454 | 4.73 | −1.0% | 2.2% | 90% |
| 2010 | 11.73 | 3,571 | 5.64 | 4.8% | 6.3% | 81% |
| 2011 | 12.53 | 3,720 | 6.78 | 4.7% | 5.7% | 72% |
| 2012 | 13.51 | 3,911 | 6.72 | 5.8% | 4.9% | 74% |
| 2013 | 14.56 | 4,116 | 7.33 | 6.1% | 4.1% | 71% |
| 2014 | 15.64 | 4,321 | 6.62 | 5.6% | 3.8% | 80% |
| 2015 | 15.95 | 4,304 | 6.18 | 0.8% | 0.5% | 98% |
| 2016 | 16.42 | 4,328 | 6.41 | 1.6% | 1.5% | 99% |
| 2017 | 17.25 | 4,444 | 6.83 | 3.2% | 2.3% | 91% |
Դիվերսիֆիկացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2007 թվականին հանքարդյունաբերությունը կազմում էր Մավրիտանիայի տնտեսության ավելի քան 35 տոկոսը, իսկ ձկնարդյունաբերությունը՝ 54 տոկոսը (այս ճյուղերի միջև ուժային հարաբերությունների մեծ փոփոխություններով)[2]։ Երկարաժամկետ խնդիր էր մնում տնտեսության դիվերսիֆիկացումը ոչ հանքարդյունաբերական ճյուղերի: Մավրիտանիան պարենամթերքի զուտ ներկրող է և երկիրը ներմուծում է իր ներքին սննդի կարիքների 70%-ը[3]։
Բնական գազ և «Tortue/Ahmeyim Project»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2015 թվականին «Կոսմոս Էներջի»-ը բնական գազի զգալի բացահայտումներ կատարեց Սենեգալի և Մավրիտանիայի ծովային սահմանին, իսկ 2016 թվականի դեկտեմբերին համագործակցության մեջ մտավ «British Petroleum»-ի հետ[4]։ Երկու ընկերությունները, Մավրիտանիայի և Սենեգալի կառավարությունների և երկու երկրների ազգային նավթային ընկերությունների հետ միասին, լավատեսորեն են տրամադրված այս գազային հայտնագործությունների ներուժի վերաբերյալ: «Grand Tortue/Ahmeyim»-ը պաշարները գնահատվում են 15 տրիլիոն խորանարդ ֆուտ[5]։ Ըստ BP-ի՝ «դա համարժեք է Աֆրիկայի ողջ ներկայիս գազի արդյունահանմանը մոտ յոթ տարվա ցուցանիշին»[5]։ Արտադրության փուլը նախատեսվում էր սկսել 2022 թվականին՝ սկսած տարեկան 2,3 մլն տոննայից[6]։
Վեճ «Woodside Petroleum»-ի հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2006 թվականի փետրվարին Մավրիտանիայի նոր կառավարությունը դատապարտեց նավթային պայմանագրում կատարված փոփոխությունները, որոնք նախկին առաջնորդ Օուլդ Տայայի կողմից կատարվել էր «Woodside Petroleum» ավստրալիական ընկերության հետ: 2004 թվականին «Woodside»-ը համաձայնել էր 600 միլիոն ԱՄՆ դոլար ներդնել «Mauritania Chinguetti» ծովային նավթային նախագծի զարգացման համար: Ըստ «BBC News»-ի վիճահարույց փոփոխությունները, որոնք Մավրիտանիայի իշխանությունները հայտարարեցին, որ ստորագրվել են «սովորական պրակտիկայի իրավական շրջանակից դուրս, և մեծ վնաս է մեր երկրի», կարող են Մավրիտանիայի վրա տարեկան մինչև 200 միլիոն դոլար արժենալ: 2005 թվականի փետրվարի 1-ին չորս փոփոխությունները թույլատրող օրենսդրությունը ընդունելուց երկու շաբաթ անց «Woodside»-ի կողմից ստորագրվեց պայմանագիր, ըստ որի նախատեսվում էր ավելի ցածր պետական քվոտա շահույթ-նավթում և նվազեցնում հարկերը 15 տոկոսով որոշ գոտիներում: Նրանք նաև մեղմեցին բնապահպանական սահմանափակումները և ընդլայնեցին շահագործման ու հետախուզման մենաշնորհի երկարությունն ու շրջանակը, ի թիվս այլ միջոցառումների:
Վիճելի ուղղումները ստորագրվել են նավթի նախկին նախարար Զեյդան Օլդ Համիդայի կողմից 2004 թվականի փետրվարին և 2005 թվականի մարտին։ Հմեյդան ձերբակալվել է 2006 թվականի հունվարին՝ «երկրի էական տնտեսական շահերի դեմ ուղղված ծանր հանցագործությունների» մեղադրանքով։
Նուակշոտի իշխանությունները հայտարարեցին, որ կառավարությունը, ամենայն հավանականությամբ, կդիմի միջազգային արբիտրաժ, որը նույնպես մտածում էր անել «Woodside»-ը (որը աշխատում էր «Hardman», «BG Group», «Premier Oil», «ROC Oil», «Fusion», «Petronas», «Dana Petroleum», «Energy Africa» և «Hydrocarbons Mauritanian Society» ընկերությունների հետ):
2001 թվականին հայտնաբերվել է, որ Չինգետտին ունի մոտ 120,000,000 բարել (19,000,000 մ³) նավթի ապացուցված պաշարներ: 2005 թվականի դեկտեմբերի վերջին իշխանությունները հաշվարկել էին, որ 2006 թվականին նավթի շահույթը կկազմի 47 միլիարդ ուգիյա (մոտ 180 միլիոն ԱՄՆ դոլար) և կկազմի պետական բյուջեի քառորդ մասը, ըստ «RFI»-ի[7]։
Ենթադրվում է, որ որոշ ամերիկյան նավթային ընկերություններ մասնակցություն ունեն Մավրիտանիայի նավթի հետ կապված կոռուպցիայի մեջ[8]։
Էլեկտրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մավրիտանիան ունի 380 ՄՎտ արտադրող հզորություն, որից 263 ՄՎտ-ը բանածո վառելիք է, իսկ 117 ՄՎտ-ը՝ վերականգնվող[9]։ Նրա արևոտ եղանակը արևային էներգիան շատ բարենպաստ է դարձնում, և 2016 թվականին Մասդարի աջակցությամբ տեղադրվել է ութ կայան՝ 16,6 ՄՎտ ընդհանուր հզորությամբ[10]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Report for Selected Countries and Subjects» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018-09-09-ին.
- ↑ International Trade Company
- ↑ IRIN 2008, 'MAURITANIA: Record hunger predicted in 2008', www.irinnews.org, 19 March. Retrieved on 20 March 2008.
- ↑ «Future potential: how Mauritania and Senegal are set to become new players in natural gas supply». bp.com. 8 May 2017.
- ↑ 5,0 5,1 «The Tortue/Ahmeyim projectThe Tortue/Ahmeyim project». bp.com. Վերցված է 2019-10-03-ին.
- ↑ «IMF Islamic Republic of Mauritania : Third Review Under the Extended Credit Facility Arrangement-Press Release; Staff Report; and Statement by the Executive Director for the Islamic Republic of Mauritania». imf.org. 31 May 2019.
- ↑ «Mauritania and firm row over oil». BBC News. 2006-02-06.«Crise ouverte avec la compagnie pétrolière Woodside». Radio France International. 2006-02-06. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-26-ին. Վերցված է 2008-03-10-ին.
- ↑ Looking Glass News. «Mauritanian coup has Bush administration[sic]/Big Oil fingerprints». Looking Glass News. Վերցված է 2010-03-29-ին.
- ↑ «Power Africa in Mauritania | Power Africa | U.S. Agency for International Development». www.usaid.gov (անգլերեն). 2019-10-21. Վերցված է 2020-02-28-ին.
- ↑ «UAE installs eight solar energy plants in Mauritania». The National (անգլերեն). 27 November 2016. Վերցված է 2020-02-28-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մավրիտանիայի վերջին առևտրային տվյալները ITC առևտրային քարտեզի վրա
- Կացարովա, Իվանա. «ԵՄ-Մավրիտանիա ձկնորսության համաձայնագրեր» (PDF). Library Briefing. Եվրոպական խորհրդարանի գրադարան. Վերցված է 17 հունիսի 2013 թվական-ին.